Ёнfин хавфсизлиги

Қасддан ўт қўйишнинг учинчи гуруҳи. Бу гуруҳ техник воситаларни, ёнғиннинг катта ишонч билан содир этилишини таъминловчи ва жиноятни содир этишда ўзини узоқда тутишга мўлжалланган олдиндан тайёрланган махсус ёндирувчи мосламаларни қўллаш, шунингдек ёнғиннинг олдиндан белгиланган вақтда содир этилишини таъминлаш кабилар билан тавсифланади.
Айтилган тусмолни текширишнинг ўзига хос жиҳатларини кўриб чиқишда қуйидаги саволларга алоҳида эътибор бериш зарур:
1) ўт қўйиш воситаси объектга тахминан ёки аниқ қачон киритилганлигини аниқлаш мақсадида ёнғиндан олдин вужудга келган ҳолатни синчковлик билан таҳлил қилиш зарур;
2) ёнғин ўт қўйишга мўлжалланган мосламаларнинг ўрнатилганлигидан сўнг анча вақтдан кейин ҳам содир этилиши мумкин (бир неча соат ва суткалардан кейин ҳам). Ўт қўйиш мосламалари эса ўт қўйилиши мўлжалланган жойга яширин равишда киришга эҳтиёж бўлмаган вақт давомида ўрнатилиши мумкин. Бунинг ҳаммаси жиноятчининг ёнғин бўлган жойда мавжуд бўлмаслигини ва терговнинг чигаллашишини таъминлайди;
3) қурилманинг (мосламанинг) ишлаб кетиши ёки ҳаракатланиши даврида унга хос бўлган белгиларни сезиш мумкин (енгил ёнувчан суюқликнинг чақнаб кетиши, ўзига хос товуш, маълум моддалар ва материалларга хос бўлган ёниш ҳидлари ва шу кабилар);
4) ёнғин чиқишига олиб келган мосламаларнинг қолдиқларини, бунда ишлатилган моддаларнинг белгиларини, бу моддалардан ёниш натижасида ажралиб чиққан маҳсулотларни ва уларнинг белгиларини ёнғин ўчоғидан синчковлик билан излаб топиш зарур.
Қасддан ўт қўйишнинг тўртинчи гуруҳи. Бу гуруҳга кирувчи ўт қўйишлар ёнғин гўёки ёнғин хавфсизлиги қоидаларини билмасдан бузиш орқали ёки эҳтиётсизлик орқасида содир этилган деб кўрсатиш учун олдиндан махсус шарт-шароит яратиш орқали содир этилиши билан тавсифланади.
Бундай тусмолни текшириб кўришда қуйидагиларни эътиборга олиш лозим:
1) маҳаллий шароитнинг хусусиятлари; ёнғиннинг қасддан содир этилганлиги эҳтимоли бундай хусусиятларга қайси даражада мос келиши. Амалиёт шуни кўрсатмоқдаки, бундай усуллардан кўпинча маҳаллий шарт-шароитлар билан яхши таниш бўлган шахслар фойдаланишади, энг биринчи навбатда ушбу объектда ишловчи шахслар;
2) ёнғин ўчоғида жойлашган ўт қўйишда фойдаланилган буюмнинг, асбобнинг қандай жойлашганлиги, унинг ҳолати, унинг ёнғингача қаерда ва қайси ҳолатда жойлашганлиги ҳақидаги маълумотлар;
3) ёнғин чиққан вақтнинг ёнғин оловдан эҳтиётсизлик билан фойдаланиш ёки электр асбобининг қаровсиз қолдирилиши натижасида чиққанлиги эҳтимолига қайси даражада мос келиши. Ёнғин қайси белгиларга (аломатларга) қараб аниқланганлиги;
4) қаровсиз қолдирилган асбобнинг ундан одатдагидек фойдаланишда ёнғин чиқиши эҳтимоли (масалан, агар электр плиткаси тагдон устида ва оёқларида турганда).
Ёнғин ускунадан техник фойдаланиш қоидаларини бузиш ёки унинг носозлиги оқибатида, технологик режимдан оғиш натижасида содир этилган бўлса ва ёнғин ушбу зайлда қасддан яширинча содир этилганлиги тўғрисида маълумотлар мавжуд бўлса, унда носозликнинг сабабини, хизмат кўрсатувчи шахснинг малакаси даражасини ва шахсини, йўл қўйилган оғиш сабабларини аниқлаш ва ускунадан фойдаланиш билан боғлиқ бўлган ёнғин сабабини аниқлаш учун юқорида айтиб ўтилган саволларни тадқиқот қилиш лозим бўлади.
Бундай тусмолни текшириш чоғида тезкор-тергов тадбирлари ва малакали экспертиза ўтказиш муҳим ўрин эгаллайди.
Қасддан ўт қўйишнинг бешинчи гуруҳи ўз ичига юқорида айтилган тўрт гуруҳни қамраб олади.

48.