Energo-mexanika fakulteti «mashinasozlik texnologiyasi» kafedrasi

Uslubiy qo’llanmalar

GOST 3.1118-82 metodik qo’llanmasida ko’rsatilgan yo’nalishlar, ma’lumotlar kartasi, texnologik jarayon ish unumdorligi qayd etigan holda yozib olib boriladi va ishlab chiqarish uchun doimiy qo’llaniladi

Texnologik kartalarni to’ldirish va ularni ma’lumotlar bilan boyitish belgilab borish quydagicha belgilanadi:

1. 
   seh nomerlari, ish joylari, ish qurollari va ularni belgilash hamda mehnat muxofazasi ;
   
2. 
   texnologik asboblar haqida ma’lumot va ularga ko’rsatiladigan xizmatlar;
   

M-texnologik jarayonda ishlatiladigan materiallarva xomashyolar qabul qilinish miqdori o’lchov birligida kunlik normada chiqimi belgilanadi;

O-bajarilgan ishlar;

T-texnologik operatsiyal joaraoni tug’risida ma’lumotlar ;

Ishlab chiqarish jarayonida qo’shimcha xizmatlar belgilash uchun kelishilgan holda GOST 3.1118-82 dan foydalanish tadbiq etiladi.

Qatorlardagi ma’lumotni to’ldirish uchun O shaklidaki belgilar standartidan foydalanamiz va bu bizga yonalishni tanlashda yordam beradi.saqlangan ma’lumotlar texnologik ketma- ketligini barcha o’tish yo’nalishlar imkoniyatini beradi,zaruratga qarab ma’lumotlar keyingi qatorga o’tadi.Yo’nalishlar kartasiga operatsiyalar ketma-ketligi xatolik bo’lmasligi uchun uni qator boshidan yonalishlarga nomerovka beriladi.

Ma’lumotlar to’ldirish jarayonida T belgisi klassifikatorlar ishlatiladiva davlat standartida raqalanadi,ishlash turiga qarab ishlatiladi.Texnologik ma’lumotlar ishlatilishketma-ketligi bo’yicha yozib boriladi:joylashishi,kesuvchi, chilangar-mantaj asboblar va maxsus asboblar o’ta yuqori aniqlikdagi texnologik operatsiyalar uchun , o’lchov moslamalri. Yozuvlar to’liq matnda ketma-ketlikda yozib qoyiladi, zaruriyatga qarab , keyingi qatorga ko’chiriladi.Har bir texnologik to’xtatilish jarayoni <<;>> belhisi bilan ifodalab boriladi.Jami jarayon toxtatilganda umumiy axborot [31] belgi bilan yozib qoyiladi

Yagona texnologik jarayon va mexanik qayta ishlashlar uchun ularning ishlash turiga qarab texnologik jarayon uchun yo’nalish kartasi forma 1 shaklida ketma-ketlik bilan to’ldirilib maxsus belgi bilan yozib qoyiladi :

-yo’nalish yozuvlari –M01,M02,A,B,O,T;

-texnologik jarayon yozuvi-M01,M02,A,B

Yo’nalish karta chizmasi 2.14.1 formasi orqali 2.14.1 jadvali to’ldiriladi.

Loyihalash texnalogik jarayonini asosi ishchi chizma bo’lib, texnologik majburiyat va uni tayyorlovchi , bir yillik ma’lumotlari asosida detallar ishlab chiqarish dasturi asosida ishlaydi. Analizda so’ng texnologik detalni ishlab chiqarish turini tanlab va uslubda zagatovkani tayyorlash texnologik jarayon asosida amalgam oshiriladi. Texnologik ishlab chiqish jarayoni texnologik bazani tanlash orqali amalga oshiriladi.Bazani tanlashda uni aniqligiga e’tibor berish lozim, umumiy ishlab chiqish yonalishlarini tanlash lozim.Tanlangan doimiy baza detalni yuza qismini yuqori aniqlikda qayta ishlashi kerakKuzatuv prinsipi doimiyligi biryo’nalishlikni oshiradi va qayta ishlashni avtomatlashtiradi.Zaruriyatga qarab bazani aniqdan juda aniq bazaga o’zgartirish lozim.Texnologik bazani o’zgartirganda uning bazi o’zgartmalariga e’tibor berish lozim bo’ladi, bular :zagatovkani turgan joyini tanlash va almashtirish qulayligi,zagatovkani mustahkamlash va maxkamlash qulayliklari,kesuvchi asboblarni zagatovkani har tomonidan ishga qo’llashning osonligidir.

Texnologik bazani aniq tanlab bolingandan so’ng , uning alohida yuzalarini qayta ishlash uchun bajarishga yo’nalish beriladi va bu orqali zagatovkaga ishlov berishda aniqlik va tozalik zaruriyati kuchaytiriladi.Bunday yo’nalish ishchi chizmasi va zagatovkani ishlatilish turiga qarab qo’llaniladi.Qayta ishlovga berishdan oldin zagatovkani qanaqa turga ishlatilishiga qarab unga aniqlik,silliqlik,o’lchov aniqligi , og’irligi va shakli to’g’ri kelishi kerak.Qayta ishlash jarayonini boshi va oxiridan tashqari oraliq tekshiruv, olchov uslublari foydalanib yuritiladi. Tanlangan doimiy yonalish ketma-ketligi har biri oldingisiga nisbatan aniqlikda bajarilishi lozim.Alohida yuzalarni qayta ishlash yo’nalish analizini tugatgach,yuqori sifatli o’ta aniq qayta ishlangan detallarni barchasini yo’nalish bo’yicha ro’yhatga olinadi.Masalan, rasmiylashtirilgan yo’nalish kartasi yagona texnologik jarayoni qayta ishlash yo’nalishning chizmasi 2.14.1 jadvalda aksini topgan