«energetika» fakulteti

2. BPP tarqatish qurilmasining kompanovkasi (shakllanishi)

Sanoat korxonalarida 35220 kV li komplekt podstantsiyalar keng ishlatilmoqda. Bu podstantsiyalarning 610 kV li tarqatish qurilmalari ichkarida o`rnatiladigan KRU turidagi komplekt tarqatish qurilmalari-shkaflaridan yig`iladi. Tashqarida o`rna-tiladigan KRUN shkaflari esa kam ishlatiladi. Chunki, korxonalarning muhit sharoitlari ifloslangan bo`ladi, tez-tez ta’mirlash ishlari bajarib turiladi. KRUN bu talablarga javob bermaydi.
KRU shkaflarining bir nechta seriyalari bor. Bu shkaflardagi 10 kV li umumiy ishlatiladigan VMP-10 K yog`li uzgichlari va elektr pechlari uchun VMP-10 E turidagi uzgichlar 630-1000-1500-2000-3000 A nomi-nal toklarga mo`ljallangan.Bu uzgichlarning o`chirish qobiliyati 10 kV da 350 mVA va 6 kV da 200 mVA ga teng.KR-10/500 shkafida VMPE-10 uzgichi o`rnatil-gan bo`lib, u 1000-1250-2500-3200 A nominal tokka, 10 kV da 500 mVA uzish quvvatiga va 75 kA zarb tokiga chiqariladi.
Elektr yoyli pechlar uchun elektromagnit o`chirish tizimsiga ega bo`lgan 6 kVli, 800-1000-1500 A nominal tokli, uzish qobiliyati 200 mVA li VEM-6 uzgichlari o`rnatilgan K-X shkaflari chiqariladi.
KRU shkaflarida yog`li uzgich shtepsel kontaktlari bo`lgan g`ildirakli aravachada o`rnatiladi. Bu aravachani kameradan chiqarilganda elektr zanjiri-da ko`rinadigan uzilish xosil bo`ladi. KRU yacheykasi-ning qo`zg`almas facadida o`lchov priborlari va ximoya relelari joylashtiriladi. Qo`zg`aluvchan aravachali KRU dan tashqari MGG-10 turidagi og`ir, yog`li statsionar (qo`zg`almas) uzgichli KRU shkaflari xam bor. Ular 2000 va 3000 A nominal tokka ega.
KRU shkaflarining mo`ljallanishi bo`yicha to`ri (setkasi) mavjud. Bu setkada kirish, sektsiyalararo, chiziqli shkaflar, kuchlanish transformatorlari, kabelp yig`ma(sborka)lari, shtepselli uzgichlar o`rna-tilgan shkaflar xam bor. Bular ilgari tanlangan ETS sxemasi bo`yicha chiziqli shkaflar soni va ularning toklarini tanlash imkonini beradi. Kirish uzgichi bo`lgan shkaf iste’molchilarning umumiy xisoblangan toki bo`yicha, sektsiyalaroro shkaf esa bu tokning yarmi bo`yicha tanladi. Chiziqli shkaflardagi yog`li o`chir-gichlarning nominal toklari shu shkaflarga ulanadigan ketuvchi liniyalarning xisoblangan toklaridan kattaroq qilib tanladi. Kirish, sektsiyalararo va chiziqli shkaflardan tashqari NOM va NTMI turi-dagi kuchlanish transformatorlari o`rnatilgan shkaflar xar sektsiyaga bittadan tanlanadi. BPP ikki transformatorli, 2,4,6 va 8 sektsiyali bo`lib. xar bir sektsiyada chiziqli shkaflar soni 46 ta bilan cheklanadi. Chiziqli uzgichlarning nominal toki 630 yoki 1000 A bo`lib, ulardan yaxshiroq foydalanish uchun ketuvchi liniyalarning xisoblangan toklari yetarli darajada 630 yoki 1000 A ga yaqin qiymatlari ega bo`lishi kerak. Bunga erishish uchun radial sxema oraliq tarqatish punktlari (RP) bilan, magistral sxemasi esa tok o`tkazgichli yoki juft o`tib ketuvchi magistrallarli bo`lishi kerak.