Energetik texnologiyalar E

R (%)	UA (V)	IA (A)	PA (W)	QA (Var)	UB (V)	IB (A)
cos 𝜑𝐵
100
80
60
40

C = 6 mkF uchun o’lchangan miqdorlar:

R (%)	UA (V)	IA (A)	PA (W)	QA (Var)	UB (V)	IB (A)	cos 𝜑𝐵
100
80
60
40

Barcha o’lchovlardagi kuchlanishlar uchun qaysi xususiyat umumiy hisoblanadi?
Javob:

0,8 quvvat koeffisiyentli aralash om-sig’imli yuklama uchun tok-kuchlanishning sifatli (ya’ni, masshtabga rioya qilingan) vektor diagrammasini chizing. Bu yerda elektruzatish liniyasining ishchi sig’imini yana hisobga olmaslik mumkin.

Birikmani rezistiv yuklamadan ajrating va C = 4 mkF bilan so’nggi o’lchovni takrorlang.

U_A = V I_A = V P_A = W QA = var
UB = V I_B = V 𝑐𝑜𝑠𝜑_𝐵 = (ind.) ____
Nima uchun sig’imli yuklama, induktiv yuklamadan farqli ravishda, o’lchanadigan faol quvvatni sarflamaydi?
Javob:

2.4. Turli usullar bilan yerga ulanishga doir tajribalar

Shuni nazarda tutingki, ushbu bo’limda qayd etilgan tajribalar faqat liniyaning to’liq uzunligi bilan o’tkaziladi. Faqat shu holatda uzatish liniyasi modeli uning C_E va C_L qisman sig’imlari bilan birgalikda, shuningdek uning teskari liniya to’liq qarshiligi Z_R – asimmetrik foydalanish sharoitlarini hisobga olish uchun kerakli to’g’ri miqdorlarni aks ettirish imkoniyatini beradi.
Shuningdek, qayd etishni istardikki, 380 kV darajali elektruzatish liniyasi izolyasiyalangan neytral yoki yerga tutashuvlarni neytrallagichlar bilan amaliy ishga o’tkazilmagan. Shunga qaramay, bu yerda olingan natijalar boshqa kuchlanish darajasidagi elektruzatish liniyalariga cheklanishlarsiz qo’llanilishi mumkin.
2.4.1. Izolyasiyalangan neytral ulanganda yerga tutashuv
Tajribadan ko’zlangan maqsad:

• 
  Erga tutashuv holatida izolyasiyalangan neytralli uzatish liniyasining samaradorligini tadqiq qilish.
  
• 
  Erga tutashuv toki va ishga yaroqli fazalar kuchlanishi oshishi o’lchovlarini o’tkazish.
  
• 
  Erga tutashuv koeffisiyentini aniqlash.
  

Uskunalar ro’yxati va tajribani amalga oshirish

Miqdori	Toifa raqami	Nomi
1	74550	Uch fazali transformator TL380KV
1	74551	Elektruzatish liniyasi (EUL) modeli 380 kV
1	745561	Kuchli tok ulab-uzgich qurilmasi moduli
		Qo’shimcha qismlar
1	726256	Panel ramasi VT160, uch darajali
1	72675	FCCB bilan uch fazali ta’minot bloki
5	50059	10 ta xavfsizlik tiqin-qopqog’idan iborat to’plam, qora rangli
1	500591	Probka-tutashtirgichlar, sariq-yashil rangli, 10 donadan iborat to’plam
1	500851	Himoyaviy biriktiruvchi simlar, 32 A, 32 donadan iborat to’plam
1	500852	Himoyaviy biriktiruvchi sim, 32 A, sariq / yashil rangli, 10 dona
6	500614	Himoyaviy biriktiruvchi sim 25 sm, qora rangli
1	565182	LIT: Elektruzatish liniyasi modeli 380 kV, E 3.2.2
		Qo’shimcha ravishda quyidagilar tavsiya etiladi:
1	727100	CASSY quvvat tahlil qilgich
1	524220	CASSY Laboratoriya 2
		Xohish-istakka ko’ra
3	72732	Elektromagnitli o’lchov uskunasi 2,5 A
2	72738	Elektromagnitli o’lchov uskunasi 600 V

Tartibot
Quyidagi rasmga muvofiq sxemani yig’ing.

Uch fazali transformatorda kuchlanishni U_N - 15% miqdoriga o’rnating. Shuni yodda tutingki, ushbu tajribada neytral nuqtani ulash uchun tutashtirgichlar transformatorning ikkilamchi tomonida uzib qo’yilgan bo’lishi kerak!
Erga tutashuv tokini l_E, shuningdek yerga nisbatan L₂ va L₃ har ikki ishga yaroqli fazalardagi kuchlanishni o’lchang:
I_E = A U2 = V U3 = V
O’lchangan yerga tutashuv tokini nazariyaga asosan kutiladigan miqdor bilan solishtiring.
Natijalar:

Nazariy bo’limda keltirilgan axborotga muvofiq yerga tutashuv koeffisiyentini aniqlang (me’yoriy ishlash holatida shikastlanish joyida taxminan 230 V kuchlanish mavjud bo’ladi):
Natija:
Erga tutashuv δ =

2.4.2. Yerga tutashuvni neytrallagichlar ta’siri
Tajribadan ko’zlangan maqsad:

• 
  elektruzatish liniyasining belgilangan uzunligi uchun yerga tutashuvni neytrallagich induktivligini aniqlash;
  
• 
  shikastlanish holatida elektruzatish liniyalari tavsiflarini tadqiq qilish va tok miqdorlarini izolyasiyalangan neytral ulangan holda yerga tutashuv vaqtida aniqlangan miqdorlar bilan solishtirish;
  
• 
  erga tutashuv koeffisiyentini aniqlash.
  

Uskunalar ro’yxati va tajribani amalga oshirish

Miqdori	Toifa raqami	Nomi
1	74550	Uch fazali transformator TL380KV
1	74551	Elektruzatish liniyasi (EUL) modeli 380 kV
1	74557	Erga tutashuv kompensasiyasi
1	745561	Kuchli tok ulab-uzgich qurilmasi moduli
		Qo’shimcha qismlar
1	726256	Panel ramasi VT160, uch darajali
1	72675	FCCB bilan uch fazali ta’minot bloki
5	50059	10 ta xavfsizlik tiqin-qopqog’idan iborat to’plam, qora rangli
1	500591	Probka-tutashtirgichlar, sariq-yashil rangli, 10 donadan iborat to’plam
1	500851	Himoyaviy biriktiruvchi simlar, 32 A, 32 donadan iborat to’plam
1	500852	Himoyaviy biriktiruvchi sim, 32 A, sariq / yashil rangli, 10 dona
		Qo’shimcha ravishda quyidagilar tavsiya etiladi:
1	727100	CASSY quvvat tahlil qilgich
1	524220	CASSY Laboratoriya 2
		Xohish-istakka ko’ra
1	72731	Elektromagnitli o’lchov uskunasi 1 A
1	72738	Elektromagnitli o’lchov uskunasi 600 V

Uch fazali transformatorda kuchlanishni U_N - 15% miqdoriga o’rnating. Shuni nazarda tutingki, ushbu tajribada neytral nuqtani ulash uchun tutashtirgichlar transformatorning ikkilamchi tomonida uzib qo’yilgan bo’lishi kerak!
(Oddiylik uchun kompensasiya katushkasi shikastlanish joyiga o’rnatiladi; amaliyotda u ta’minlovchi transformatorga o’rnatiladi. Biroq o’rnatilish joyi o’lchovga ta’sir etmaydi.)
Kompensasiya katushkasining kerakli induktivligini aniqlash uchun quyidagi miqdorlar uchun foydalaniladigan induktivlikka qarab yerga tutashuv qoldiq tokini o’lchash kerak (yanada aniq o’lchov natijalarini olish uchun mA o’lchov diapazonli sezuvchan ampermetrdan foydalanish tavsiya etiladi).

L (mH)	720	1125	1445	1680	1805	2000
IE (A)

Kompensasiya katushkasining induktivlik funksiyasi sifatida yerga tutashuv qoldiq tokining egri chizig’ini tasvirlang:

Kompensasiya katushkasi bu yerda foydalaniladigan uzatish liniyasi modeliga qanday miqdorda sozlangan? Natijani nazariyaga muvofiq kutish mumkin bo’lgan miqdor bilan solishtiring.

Natija:

Uzatish liniyasi modeliga sozlangan kompensasiya katushkasidan foydalangan holda, shikastlanish joyida yerga nisbatan ikkita ishga yaroqli fazaning kuchlanishini o’lchang:
V2 = V U2 = V
O’lchangan kuchlanishlarni izolyasiyalangan neytralli liniya yerga tutashuvida o’lchangan kuchlanishlar bilan solishtiring, shuningdek yerga tutashuv koeffisiyentini aniqlang.