Эмиль золя Х. Амал


 9 -йилги бурж уазия  жамиятини йуц цилиб юборадигандай эди. 383



Download 16,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet92/129
Sana17.07.2022
Hajmi16,16 Mb.
#816123
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   129
Bog'liq
EMIL ZOLYA - Hamal

8 9
-йилги бурж уазия 
жамиятини йуц цилиб юборадигандай эди.
383


Бу гаплардан хабар топган жаноб Энбо елкасини 
цисиб цуйди-да, деди:

А гар жигимизга тегаверадиган булса, епископ 
бизни ундан цутцаради к,уяди-да.
Бутун текислик буйлаб вацима тарцалган пайтда 
Этьен ер остида, Жанленнинг Рекийяр ш ахтасидаги 
маконида яшарди. Этьен ш у ерга бекинганди. Унинг 
шунчалик яцинда, ташландик, ш ахтанинг эски тормо- 
гида эканлигини х;еч ким уйламаганди: бундай жой 
шу цадар тах,ликали эдики, х,еч ким Этьенни Рекийяр- 
дан изламади. Тепадаги минораларнинг лициллаб к,ол- 
ган стропилалари орасидан усиб чик,к,ан олхурисимон 
дарахтлар билан д>^лона буталари ура огзини бекитиб 
турарди; пастга тушишга з^еч кимнинг юраги дов бер- 
масди; тушиш учун х,адисини олиш керак эди: ря­
бина илдизларига осилиб, дадил пастга тушиш, бузил- 
май цолган зиналарга етиб олиш лозим эди. Боища 
тусицлар х,ам Этьенга цул келганди*: ш ахта тармоги- 
даги иссикдан киши бугиларди, юракни Зфвучлаб, бир 
юз йигирма метр пастга тушиш керак, сунг йулакнинг 
сурилган дезорлари орасидан роса чорак мил масо- 
фани чалцанчасига утиш лозим,— шу маш аццатлар- 
дан кейингина жиноятчининг озиц-овцат билан т^ла 
инига етиш мумкин эди. Этьен х,узур цилиб яш арди; 
у ер остидан цораарча ароги, бир парча цоцбалиц 
ва бошца емишлар топди. К атта бир цучоц пичан 
унга ажойиб туш ак урнига утарди; хдвоси зс;аммомда- 
гидек бир меъёрда иссиц булиб, елвизак сезилмасди. 
Ф ацат бир нарса — чироц етишмасди. Унга таш имачи 
булиб олган, ж андармларнинг ж игига тегиб рох,ат 
циладиган Ж анлен ш умтакадек эх/гиёткорлик ва з^уш- 
ёрлик билан унга зцамма нарсани, хдтто лаб буёги- 
гача етказиб берарди-ю, лекин шам тополмаганди.
Бешннчи кундан бошлаб Этьен чироцни фацат ов- 
цатланадиган пайтдагина ёцадиган булди. Огзидагини 
цороигида ютадиган булса, томогига тициларди. Зар- 
рача х,ам ёр?глик куринмайдиган бу бених,оя тун 
уни зс,аммасидан хдм купроц цийнарди. У тинчгина 
ухларди, уни нон билан таъминлаб туришипти, жойи 
иссик,; лекин бу цулайликларга царамай, цоронго ли к 
х,еч цачон унинг юрагини бунчалик цаттиц цисмаган- 
ди. Цоронгилик уни жинни цилаезганди. Бу нима
384


узи? Коммунистик назарияларга эътицод цуйса-ю, узи 
угирланган нарсалар билан кун курса-я. Ешлигиданоц 
цон-цонига сингиб кетган инжицлик яна ц^зиб цолди; 
у цора нонга цаноат цилиб, кунлик емишини камай- 
тирди. Лекин нима цилиш керак? А хи р яшаши керак, 
цали бурчини бажаргани йуц. У яна совуц кунда оч 
цоринга цораарча арогидан ичиб, кайфи ошгач, пичоц 
билан Ш авалга ташланганини эсларди-ю, етти номуси 
ерга кириб* пушаймон буларди. Ш у цилмишидан юра­
ги орцасига тортиб кетарди, ш у чоццача асло бундай 
да^шатга туш маганди. Бу энди ирсий иллат булиб, 
авлоддан-авлодга утиб келаётган бадмастлик оцибати 
эди, бундай пайтда киши бир томчи ичкилик ичса, 
бас, одам улдиришдан х,ам тоймайди. Намотки у ум- 
рини цотиллик билан тугатса? Этьен хавф -хатарсиз 
жойга, тинчгина чуцур ер остига тушиб олди-ю, зу- 
равонликлар жонига тегиб, куз очмай икки кун тош- 
цотиб ухлади; лекин у нафратдан цутула олмади, 
цаммаёги шол-шол булиб, огзи тахир эди, улгудай 
мастбозликдан кейин уйгонган кишидек боши луцил- 
ларди. Ш у йусин бир цафта утди. Унинг ацволидан 
хабардор цилинган Маэлар унга шам топиб ж уната 
олишмади; хдтто овцат пайтида цам чироц ёцмас- 
ликка тугри келди.а
Энди Этьен кун буйи пичан устида чузилиб ётарди. 
Илгарилари хаёлига х,ам келтирмаган ноаниц фикр- 
лар энди Этьенни эзарди. Уни эзаётган нарса уртоц- 
ларидан узининг устунлигини англаши, саводлироц 
булаборган сари узидан-фахрланиш туйгуси эди. Этьен 
х;еч цачон бунчалик куп фикр-мулох;аза юритмаганди. 
У узидан: «Нима учун мен ш ахталарга цилинган 
шиддатли цуж умнинг эртасигаёц х^амма нарсага бун­
чалик нафрат билан царайдиган булиб цолдим?» —
деб сурарди-ю, лекин бу саволга жавоб беришга ж уръат 
этолмасди: эх;тиросларнинг тубанлиги, инстинктлар- 
нинг цуполлиги, текисликда цутурган ялангоёцларнинг 
сассиц х,идлари х,ацидаги хотиралар монелик циларди. 
Этьен цоронгиликдан азият чекаётганига царамай, по- 
сёлкага цайтиш пайти келишини уйлаб, юраги шувил- 
ларди. Ш у бадбахт одамларнинг туп булиб, умумий 
бир 
тогора атрофида яшаши нацадар дацшат! Сиё- 
сат тугрисида жиддийроц гаплашишга биттаям одам
25 — 1400
385


булмаса, молдек яшаса, димогни ёрадиган пиездог х,и- 
ди аралашгап уша бадбуй даводан нафас олса! Этьен 
уларнинг дунёцарашини кенгайтирмоцчи, уларни ин- 
сонларча яшаш дараж асига кутармок,чи булди: бур- 
жуазияникидан афзалроц тарбия беришга, уларни х у ­
жайин к,нл^б куйишга интилди; аммо бу ниятларга 
етиш нацадар к;ийин! У булса, ана шу очарчиликда 
галабага эришиш учун мардлик етишмаётганини х,ис 
этаётгаиди. Мен уларнинг рах,намосиман-ку, деган 
фикрдан кибрланиш, доимо уларни уйлаш зарурати 
бир неча муддатдан бери уни к,изик,тирмай ^уйганди; 
шу йусин унинг миясида х,ам узи улгудек ёмон ку- 
радиган буржуйнинг уйларига ухш аган фикрлар ур- 
нашиб цолди.
Бир куни кечцурун Ж анлен унга извош шамдони- 
дан угирланган ^иттайгина шам олиб келиб берди; 
бу нарса Этьеннинг кунглини кутариб юборди. Цорон- 
гилик унинг жонини з^ицилдогига келтириб, миясини 
говлатиб юборганида, у гуё ак,лдан озаётгандек бу- 
ларди-ю, бир лах;зага шамни ёк,арди; сунг миясини 
говлатган фикрларни хдйдаб, шамни учирарди, чунки 
у нондек за рур булиб цолган бу шамни асрарди. Ду- 
лок,ларга жимликнинг зингиллаши урнашиб к,олган- 
ди; у факдт каламуш ларнинг югур-югурини, эски хо- 
даларнинг цисир-цисирини, охриста шитирлашни — ур- 
гимчакнинг ин солишини эшитарди. Этьен кузларини 
катта очиб, ана ш у зерикарли еукунатга тикиларкан: 
«Урто^ларим юк,орида нималар цилишяптийкин?» де­
ган фикр миясига цайта-к,айта келарди. К ураш дан 
чекинии^и унинг назарида бориб турган пасткаш лик 
эди. Гарчи у х,озир бекиниб юрган булса х,ам, озод- 
ликда булиш, маслах;атлар бериш ва э^аракат к;илиш 
учун бекиниб юрибди. Узок, мушох.ада цилиш унинг 
шух,ратпарастлигини цитицлаб куйгандек булди. Энг 
яхш и кунлар умидида у Плюшар урйида булишни, 
ишни ташлаб, нукул сиёсат билан ш угулланиш ни
аммо ак,лий ме^нат кишини бутунлай цамраб олиб, 
них,оятда хотиржам булишни талаб этади, деган ба- 
х,она билан бир узи озода хонада яшашни истар эди.
Иккинчи х,афтанинг бошида Ж анлен Этьенга ж ан ­
дармлар сизни Бельгияда бекиниб юрипти, дея гумон 
цилишяпти, деб к;олди; ш ундан кейин Этьен цоронги
386


туш иш и билан инидан чик,ишга к,арор к,илди. У а^- 
волни куриб-билиб, саркаш лйк цилишни давом этти- 
риш керакми, йук,ми, шуни аиицламоцчи булди. У
ш ахсан уйинни юткдзиб цуйдик, деб х^исобларди; у 
хдтто забастовкадан олдин х,ам бирор натиж ага эри- 
шишларига ишонмаганди, у шунчаки бошланган во- 
к,еаларга ён берганди, энди булса, исёнкорликдан мает 
булиб, аввалги шубх,аларига кдйтди, Ш иркатнинг ён 
бериши мумкинлигидан бутун лай умид узди. Бироц 
бу умидлари иучга чик,к;анини х,атто узи х;ам х,али 
тан олгиси кел£1асди, енгилиш окибатида келиб чи- 
цадиган фалокатлар, барча бахтсизлик учун зимма- 
сига туш адиган огир масъулиятни уйлаши билан жи- 
гар-багри хун булди. Забастовкаиинг тугаш и — унинг 
роли тамом булишини билдирмасмикин, обрусига пу- 
тур етказмасмикин, яна уша ш ахтанинг нохуш х,аёти, 
посёлкадаги жирканч х,аётга цайтиб бормасмикин? У
мутлацо 
х,алоллик билан, сохта, цабих, ниятларсиз 
яна йуцотган эътицодини тиклашга зур берди, х,али 
з^ам царшилик курсатиш мумкин, капитал мех,натнинг 
к,ах,рамонона фидойилигига тоб бера олмайди ва пиро- 
вардида кулаб туш ади, деган фикрни узига исбот- 
лаш га уринди.
Дацищатан х,ам хонавайронлик узок; гумбурлаб, бу­
тун округда акс садо берди. Этьен кечаси, инидан 
чицк,ан цашцирдек зулмат цуйнидаги к;ишлок,ни кезиб 
юраркан, бутун текислик буйлаб. хонавайрон булган- 
ларнинг дод-фарёдларини эшитаётгандек эди. У йул- 
дан бораркан, йулнинг икки томонида тухтати б цуйил- 
ган, ёпилган заводларнигина курарди; бинолар кул- 
ранг осмон остида чирирди. Даммадан з^ам цанд за- 
водлари купрок, азият чекканди: Отон заводи билан 
Фовелль заводи аввалига ишчилар сонини цисцартпр- 
ди, сунг бирин-кетин ёгхилиб цолди. Тегирмонларнинг 
охирги тоши шу ойнинг иккинчи шанбасида тухтаган 
эди, конлар учун пулат арцонлар шплаб чицарадиган 
Блез заводи эса ишеизликдан тамомила 

Download 16,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish