Elkaning shikastlanishI

KUL PANJASI SUYaKLARINING SINIShLA-RI VA ChiqishLARI
Panjaning xar kanday bulimi shikastlanishi ozmi-kupmi darajada uning funksiyasining uzgarishiga olib keladi. Panja suyaklarining sinishlari xamma suyak sinishlarining 35% gacha qismini tashkil kiladi.
KAFT USTI SUYaKLARINING SINIShI
Bu shikastlanishlar boylamlarning chuzilishi sifatida diagnostika qilinadi. Tashxisning yaxshilanishi kaft usti suyaklarining sinish xollari sonini aniqlashning kupayishiga olib keladi. Adabiyot ma'lumotlariga kura kaft usti suyaklarining sinishi panja sinishlarining 2,1% dan 5% gacha bulgan qismini tashkil kiladi. Kuprok kayikrimon suyakning sinishi, kamrokyarimoysimon va bundan xam kam kaft usti boshqa suyaklarining sinishi uchraydi.
Kayiksimon suyakning sinishlari. Bunday sinishlar yozilgan qul panjasi bilan yiqilish natijasida, shuningdek kaft yuzasiga tugridan-tugri zarb tushganda paydo bulishi mumkin. Dumbokchaning bitib ketishi osonrok" chunki suyakning ikkala bulagi x,am qon bilan yetarlicha ta'minlangan buladi.
T a sh x i s. Kupincha, kech tashxis kuyiladi, chunki kupchilik bemorlar shikastdan keyin darx.ol shifokorga murojaat kilmaydilar. Klinik kurinishi asta-sekin rivojlanadi: bilak-kaft bugimi soxasida II panja suyagi asosidan yuqorirokda, ayniqsa, "anatomik tabakerka" soxasida shish, bilak-kaft bugimida, ayniqsa, kaft orkasi bilakdagi ogriqlar tufayli aktiv va passiv xarakatlar x.ajmi cheklanadi. I va II barmoqlar uki buylab ogriq,kuchli buladi. Kdyik-simon suyak "anatomik tabakerka" soxasida bevosita bosilganda keskin ogriq. paydo buladi, barmoqdarni tuliq musht qilib bulmaydi. Stolga I barmoqning kaft dungligi bilan tayanishda kayiksimon suyak soxasida ogriq. buladi. Bulaklar krepita-siyasini va bulaklar urtasidagi xarakatni aniqlashga urinmaslik kerak
Uchta: oldingi-orqa (tugri), yonlama va kiyshik (3/4) proeksiyalarda bajarilgan rentgenogrammalarni taxlil qilish uzil-kesil tashxis quyishga yordam beradi. Bevosita shikasg ruy bergandan keyin yaqqol klinik kurinishda sinishni rentgenologik usulda aniq lab bulmasa, 7-10 kun utgach, sinish zonasidagi rezorbsiyasidan sungtekshirishni takrorlash kerak
Davolash. Kdyiksimon suyakning qon ta'minoti xususiyatlari uning bulaklarining bitib ketishi uchun nokulay sharoitlar yaratadi. Kayiksimon suyak dumbokchasi shishini davolash panjaga 3-6 xaftaga I barmoqning ochilgan xolatida ""gshstaletsimon" gipsli boglam bilan immobilizasiya qilishdan iborat. Kayiksimon suyakning bulaklari surilib, tanasi va uchdan bir pastki qismi sinishida oqriqsizlantirilgandan sung repozisiya panjani yelka orqasiga tortish va kayiksimon suyakni "anatomik tabakerka" soxasida bosishdan iborat. Repozisiyadan sung bulaklar barmoqlarning asosidan to bilakning uchdan bir yuqori qismigacha uning bir oz yozilgan (150-160°) va bilak tomonga ozrok uzoqdash-tirilgan xolatida longeta-aylanma "pistoletsimon" gals boglami bilan fiksasiya qilinadi. Immobilizasiyani 10-12 xafta mobaynida utkaziladi. Agar kayiksimon suyak bulaklari bitib ketmasa, aseptik nekroz belgilari bulgandagi kabi jarroxlik amaliyoti utkazilishi kerak. Sungra LFK massaj, fizioteraievtik muolajalar tayinlanadi.
Yarimoysimon suyak sinishlari. Kayiksimon suyak sinishlaridan birmuncha kam uchraydi va tirsak tomonga yozilgan qul bilan yiqilganda sodir buladi. Kupincha, sinish suyak chiqishi bilan birga uchraydi. Kundalang, uzunasiga, parchalangan, shuningdek kompression va uzilgan (orqa usigi) sinishlar farq.qilinadi.
T a sh x i s. Bilak-kaft bugimi urtasining orqa tomonida chegaralangan shish aniqlanadi. Barmoqlar musht qilib tuqilganda bilak-kaft bugimining kaft yuzasida bilak suyagi tepasidagi III barmoq. Suyagi satxida chukurcha aniqlanadi. Panja xarakatlanganda, ayniksa, yozilganda ogriydi. Yarimoysimon suyakni bosganda ogriq., III va IV barmoqlar uki buylab kuch tushganda yarimoysimon suyak soxasida ogriq, aniqlanadi. Ikki proeksiyada bajarilgan rentgenogrammalar yarimoysimon suyakning kanday shikastlanganini aniqlash imqonini beradi.
D a v o l a sh. Chekkasidan sinishlar va bulaklari surilmagan sinishlar qulni longeta-aylanma gipsli boglam bilan kaft-barmoq. bugimlaridan to bilakning uchdan bir yuqori qismigacha 6-10 xafta mobaynida immobilizasiya qilib davolanadi. Bulaklari surilgan sinishlarda ularni bilak uki buylab davomli traksiya qilish (10-15 minut mobaynida) yoki Beler simli shinasi, Cherkes-Zoda ramkasi yoki Volqov-Oganesyan, Ilizarov, Gudushauri kompression-distraksion apparatlaridan foydalanib, 5-6 xefta mobaynida suyakdan tortib bir momentli repozisiya qilish kerak Soxta bugimlarda va yarimoysimon suyakning aseptik nekrozida jarroxlik amaliyoti bajarilishi kerak Yarimoysimon suyak sinishida (chiqishida) jarroxlik usuli kuyidagilardan iborat bulishi mumkin: shuruplar bilan osteosintez qilingan repozisiya, Ashkenazi metodikasi buyicha bulaklarni kushni suyaklar bilan artrodez qilish. Kaft ustidagi boshqa suyaklarning kombinasiyalangan va aloxida sinishlari bir muncha kam uchraydi. Bunday xollarda bulaklarning surilishi kuzatilmaydi. Bu shikastlanishlarni davolashda uch qirrali suyak sinishlarida panja va bilakka 4-5 xaftalik muddatgacha gipsli borlam, kaft ustining nuxotsimon katga va kichik burchakli va boshqa suyaklari sinishida 2,5-4 xaftagacha boklam kuyiladi. Birinchi kunlardan boshlab barmoqlar uchun LFK tayinlanadi. Mexnat kobiliyati 4-8 xafta utgandan keyin tiklanadi.