Elementlarning zamonaviy davriy jadvali, elementlarning davriy xususiyatlari



Download 238,09 Kb.
bet3/11
Sana11.04.2022
Hajmi238,09 Kb.
#544123
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
4-dars

2.4. Atomlarning davriy xossalari
Kimyoviy elementlar atomlarining elektron konfiguratsiyasi ularning yadro zaryadi ortishi bilan davriy ravishda oʻzgaradi. Elektron tuzilishi bilan aniqlanadigan xossalari ya’ni metallik hamda metallmaslik (atom va ion radiusi, ionlanish potensiali, elektronga moyillik, oksidlanish darajasi, atom hajmi va boshqalar) davrlarda va guruhlarda davriy ravishda oʻzgaradi.
Ionlanish energiyasi - element atomlarining elektronlarini berish xususiyatidir. Ionlanish energiyasi elementning metalligini belgilovchi miqdoriy xarakteristikasidir.
Ionlanish energiyasi I - atomdan bitta elektronni chiqarib yuborish uchun zarur boʻlgan (sarflanadigan) energiya miqdoridir:
E0+I=E++e-;
Atomning ionlanish energiyasi qancha kichik boʻlsa, u shuncha elektronini oson beradi va uning metallik xossasi shuncha kuchli ifodalangan boʻladi.
Davrlarda chapdan oʻngga oʻtgan sari elementlarning ionlanish potensiali ortib boradi, demak ularning metallik xossalari kamayib, metallmaslik xossalari kuchayib boradi.
Guruhlarda esa yuqoridan pastga tushgan sari ionlanish potensiali kamayib boradi, shuning uchun guruhlarda yuqoridan pastga tushgan sari atomlarning metallik xossalari ortib, metallmaslik xossalari kamayadi.
Elektronga moyillik - element atomlarining oʻziga elektronlarni biriktirib (tortib) olish xususiyati. Elektronga moyillik metallmaslikning miqdoriy xarakteristikasi boʻlib hisoblanadi.
Neytral atomga bitta elektron birikkanda ajralib chiqadigan energiya elektronga moyillik deyiladi:
E0+e-=E-+Eenergiya
Atomning elektronga moyilligi qancha katta boʻlsa u elektronni shuncha oson biriktirib oladi va metallmaslik xossasi shuncha kuchli ifodalangan boʻladi.
Davrlarda chapdan oʻngga oʻtgan sari atomlarning elektronga moyilligi ortadi, shuning uchun ularning metallmaslik xossalari dayriy ravishda kuchayib boradi.
Guruhlarda esa aksincha yuqoridan pastga tushgan sari elektronga moyillik shuningdek metallmaslik xossalari ham kamayadi.
Kvantomexanik hisoblashlar boʻyicha atomga ikki yoki undan ortiq elektronlarning birikishi mumkin emas. Shuning uchun bir atomli koʻp zaryadli (O-2, S-2, N-3 lar kabi) anionlar erkin holda mavjud boʻla olmaydi.
Metallik va metallmaslikning umumiy xarakteristikasi bu elektromanfiylikdir.
Elektromanfiylik tushunchasi ilk bor fanga 1932 yilda amerikalik kimyogar L.Poling(1901-1994) tomonidan kiritilgan.
Elektromanfiylik (EM) - atomlarning oʻziga elektronlarni tortib olish xususiyati.Elektromanfiylik qancha katta boʻlsa, metallmaslik xossasi shuncha kuchli, metallik xossasi esa shuncha kuchsiz ifodalangan boʻladi.
Elektromanfiylik atom orbitallarining gibridlanish turiga va atomlarning valent holatiga bogʻliq boʻladi. Masalan; gibrid orbitalda s-orbitalning hissasi ortib borishi bilan uglerod atomining elektromanfiyligi ham ortib boradi. sp3 gibridlangan uglerod atomining elektromanfiyligi 2,5; sp2 gibridlangan uglerod atomining elektromanfiyligi 2,8 sp gibridlanganiniki esa 3,1ga teng.

Download 238,09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish