Элементарные факторы эволюции

To’rtko’l tumani 30-son maktab 10-V sinf o’quvchilari

Atitbayeva Sabina va

Rustamov Hikmatning “Biologiya” fanidan tayyorlagan taqdimoti.

Populyatsiya – turning tuzilish va evolyutsiyaning boshlang’ich birligi.

Evolyutsiyaning

Yo’naltirilmagan

Alohidalanish

Populyatsiya

Mutatsiya

Tabiiy

Yo’naltirilgan

Alohidalanish

Populyatsiya

Mutatsiya

Tabiiy

Populyatsiya to’lqini

populatsiya ni tashkil etgan individlar sonining davriy o‘zgarib turish hodisasidir.

Genlar dreyfi

genetik-avtomatik jarayonlar – bir necha avlodlar davomida gen allellarining populatsiyada uchrash ehtimolining tasodifi y oʻzgarishi, ya’ni populatsiyalardagi individlar orasida tasodifiy kombinativ o‘zgaruvchanlikning yuzaga kelishidir

S.Rayt tajribasi

Аа

аа

АА

АА, Аа, аа

Alohidalanish har xil populatsiyalar individlarining qisman yoki to‘liq cha tishmasligidir.Populatsiyalar orasida genlar oqimi bo‘lib turganda, ularda genetik farqlar to‘planmaydi. Alohidalanish esa irsiy axborot almashinuvini to‘xtatadi va populatsiyani yangi mustaqil gene tik tuzilmaga aylan tiradi. Alohidalanishning bir qancha turlari farq qilinadi:

• Geografik alohidalanish
• Ekologik alohidalanish
• Biologik alohidalanish
• Etologik alohidalanish

Geografik alohidalanish

Bu alohidalanish daryolar,

tog‘lar va boshqa geografik to‘siqlarning paydo bo‘lishi natijasida populatsiyalarning

alohidalanishidir.

Ekologik alohidalanish

Organizmlarning ma'lum bir joyga joylashish va muayyan vaqtda nasl qoldirish afzalliklariga asoslanadi

Muayyan yashash joyining afzalliklariga asoslangan

Lasos

Farel

Biologik alohidalanish

tur ichidagi individlarning jinsiy organlaridagi tafovutlar, o‘simliklarda gulning tuzilishidagi farqlarning yuzaga kelishi natijasida organizmlarning chatishmasligiga olib keladi.

Etologik alohidalanish

Hayvonlarning xatti-harakati bilan aloqador. Ba’zi qushlarning o‘ziga xos sayrashi, urg‘ochisini o‘ziga jalb qilishi bilan bir-biridan farq qilishi

bunga yorqin misoldir

Qushning o’ziga xos sayrash orqali urg’ochisini jalb qilishi

Qushning o’ziga xos sayrash orqali urg’ochisini jalb qilishi

Qisqichbaqa urg’ochisini raqs bilan o’ziga jalb qilyapti