Elektrotexnika va elektronika asoslari

1-Ilova
Tezkor so’rov savollari.

Elektron kuchaytirgichlar ish rejimi qanday?

Elektron generatorlar ishlash prinsplari qanday?
Mikroelektronika qanday soxanining boshlanishi va qanday soxaning tugashi?
Ikki qutbli elektron generatorlar qutblari vazifalari va oddiy generatorlardan farqi?


YANGI O’QUV MATERIALINI SLAYDLI TAQDIMOTI
2-Ilova



Elektr zanjirlar nazariyasida ikki qutblik tushunchasi keng qo‘llaniladi. Har qanday elektr sxemada fikran biror shoxobchani ajratib olib sxemaning qolgan elementlarini tartibli ravishda to‘rtburchak ichiga joylashtirish mumkin. To‘rtburchak ichiga olingan sxema ajratilgan shoxobchaga nisbatan ekvivalent ikki qutblik deb ataladi. Demak, ikki qutblik — bu elektr zanjir sxemasining umumiy nomi bo‘lib, u o‘zining ikki qismalari (qutblari) bilan ajratilgan shaxobchaga ulanadi.




3-Ilova

Agar ikki qutblikda EYK yoki tok manbai bo‘lsa, u holda bunday ikki qutblik aktiv ikki qutblik deb ataladi va to'rtburchak ichiga A harfi yoziladi (1.42-rasm, a).
Agar ikki qutblikda EYK yoki tok manbalari bo‘lmasa yoki ular o‘zaro kompcnsatsiyalangan bo‘lsa, u holda bunday ikki qutblik passiv ikki qutblik deb ataladi va to‘rtburchak ichiga P harfi yoziladi.
Ajratilgan shoxobchaga nisbatan ikki qutblikli elektr zanjimi hisob- lashda ikki qutblikni ekvivalent generator bilan almashtirib, uning EYKi ajratilgan shoxobchaning qismalaridagi salt rejimdagi kuchlanishga, ichki qarshiligi esa ikki qutblikning kirish qarshiligiga teng qilib olinadi. Masalan, berilgan zanjiming ab shoxobchasidagi tok aniqlanishi kerak bo‘lsin (1.42-rasm, a). Buning uchun zanjiming qolgan qismini fikran to‘rtburchak ichiga olib hamda sxemadagi EYK va qarshiliklami
ekvivalent parametrlar bilan almashtiramiz. Agar ab shoxobchaga ikkita qiymati bir xil va o‘zaro teskari yo‘nalgan E_x va E₂ EYK manbalarini ulasak, u holda shu shoxobchadan o‘tayotgan tok qiymati o‘zgarmaydi (1.42-rasm, b).



4-Ilova

Zanjiming EYK manbai bo‘lgan shoxobehasi uchun Om qonuniga asosan:

Endi E_x EYK qiymatini o‘zgartirib tok 1' ifodasini nolga tenglab olamiz. Zanjir ab shoxobchasida tokni nolga tenglash, shu shoxobchani uzish bilan ekvivalent. Passiv ikki qutblikning bunday rejimi salt ish rejimi deyiladi. Salt ish rejimida ab qismalardagi kuchlanishni U_ahjhh deb belgilaymiz. Agar E_t EYKni U_ahsiKh ga teng qilib olsak, unda 1=0 boMadi. Umumiy tok , bizda esa 1=0 , shuning uchunI= I". Tok 1" sxcmaga asosan (1.43-rasm, d) quyidagicha aniqlanadi:

Bu ifodada R_kjr ikki qutblikning ab qismalariga nisbatan kirish qarshiligidir.

1. 
   tenglamaga 1.43-rasm, v dagi ekvivalent sxema mos keladi. Bunday EYK li ikki qutblikni E= U_absjsh va qarshiligi R_kjr ga teng bo'lgan
   

ekvivalent generator bilan almashtirish mumkin. Shuning uchun bu usul ekvivalent generator usuli deb ataladi.