Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

Radiochastota  magnit  yumshoq  materiallari.  Yuqori  chas-
totalarda  (10  Megagersgacha)  hatto  kuchsiz  maydonlarda  ham
to‘yinishgacha  magnitlanishga  qodir  (yuqori  magnit  sing-

---

97
diruvchanlik)  va  qayta  magnitlanganda  kichik  yo‘qotishlarga
(kichik elektr o‘tkazuvchanlik) ega magnit yumshoq materiallar
qo‘llaniladi. Bu talablarga ferritlar va magnitodielektriklar javob
beradi.
5.3. Magnit qattiq materiallar
Magnit qattiq materiallar olinish turiga qarab quyidagicha
sinflanadi:
1) mis, titan, niobiy va ba’zi boshqa elementlar bilan legir-
langan, Fe-Ni-Fl va Fe-Ni-Fl-Co asosidagi quyma qotishmalar;
2) kukunlarni keyinchalik termoishlov berish yo‘li bilan press-
lash  orqali  olinadigan  kukun  holidagi  magnit  qattiq  materiallar
(o‘zgarmas magnitlar);
3)  boshqa  magnit  qattiq  materiallar,  ularga  martensit  po‘lat,
noyob  tuproq  metallar  asosidagi  qotishmalar,  magnit  lentalar
uchun materiallar va boshqalar kiradi.
Magnit qattiq materiallar:
1)  o‘zgarmas  magnitlar  yasash  uchun;
2)  axborot  yozish  uchun  (masalan,  tovush  yozishda)
qo‘llaniladi.
O‘zgarmas magnitlar uchun material xarakteristikalari bo‘lib
koersitiv kuch, qoldiq induksiya va tashqi muhitga uzatiladigan
maksimal  energiya  hisoblanadi.  O‘zgarmas  magnitlar  uchun
materialning magnit singdiruvchanligi magnit yumshoq material-
larnikiga  nisbatan  kichik.  Koersitiv  kuch  qancha  katta  bo‘lsa,
magnit singdiruvchanlik shuncha kichik bo‘ladi.
Yopiq holdagi magnit (toroid ko‘rinishdagi) tashqi muhitga
energiya  uzatmaydi.  Magnit  energiya  uzatish  uchun  qutblar
oralig‘ida bo‘shliq (ishchi muhit) mavjud bo‘lishi, ya’ni uzilgan
magnit zanjir kerak. 5.6-rasmda magnitsizlantiruvchi egri chiziq

---

98
(Br-He soha), hamda We energiyaning Be induksiyaga bog‘liqligi
(Br-O egri chiziq) keltirilgan. Havo bo‘shlig‘idagi energiya bo‘sh-
liq uzunligiga bog‘liq. Oraliqdagi induksiya magnit Be qutblarning
magnitsizlantiruvchi harakati tufayli qoldiq induksiya Br dan ki-
chik bo‘ladi. Havo bo‘shliq oralig‘idagi hajm birligidagi energiya
quyidagiga teng:
,
2
BeHe
We 
bu  yerda,  He  induksiya  Be  ga  mos  keluvchi  maydon  kuch-
langanligi.
Berk  magnitda  Be = Br  bo‘lib,  Be = 0  bo‘lganligi  uchun
energiya nolga teng. Qutblar oralig‘idagi bo‘shliq juda katta bo‘lsa
ham, energiya nolga teng bo‘ladi. V
L
 va H
L
 larning ba’zi qiymat-
larida  energiya  maksimumga  yetishi  mumkin.  Bu  holat  5.6-
rasmdan ko‘rinadi.


maks
L
W
W
maks
BH
BeHe



2
2
5.6-rasm. Magnitsizlantiruvchi egri chiziq (Br-He soha)
 hamda We energiyaning Be induksiyaga bog‘liqligi
(Br-O egri chiziq).
B
Br
Be
B
L
0
He
H
L
H
C
H
W
L
=B
L
H
I
/2

---

99
Bu qiymat magnitning eng yaxshi ishlatilishini belgilaydi va
o‘zgarmas magnit materiallar sifatiga baho berishda asosiy xarak-
teristika hisoblanadi.