Elektron tijorat

Business-to-consumer (B2C)
Agar B2B sherik kompaniyalar o'rtasidagi ishbilarmonlik aloqalarini nazarda tutadigan bo'lsa, unda B2C bitimi asosan tovarlarni Internet orqali keng ommaga sotishdir. B2C shaklidagi elektron tijoratning afzalligi global va tezkor operatsiyalar bo'lib, ishlab chiqaruvchilar va iste'molchilarga pulni tejashga imkon beradi. B2C tijoratiga misol qilib butun dunyo bo'ylab xaridorlarga 24 soat davomida xarid qilish imkoniyatini beradigan amazon.com va buy.com kabi onlayn-do'konlarni misol keltirish mumkin. Hozirgi vaqtda B2C operatsiyalari AQSh va G'arbiy Yevropada keng rivojlangan. B2C tijoratining ishlashi oddiy. Potentsial iste'molchi mahsulotning tavsifi va rasmini o'z ichiga olgan virtual hisoblagichga tashrif buyuradi, o'zi uchun qiziq bo'lgan mahsulotlarni tanlaydi, ular tanlanganidan so'ng, potentsial xarid to'g'risida ma'lumot saqlanadigan "virtual savat" ga joylashtiriladi. Iste'molchi undan kerakli mahsulotni tanlaydi va uning manzili va kredit karta ma'lumotlarini taqdim etadi. Qoidaga ko'ra, tovarlarni yetkazib berish bir hafta ichida amalga oshiriladi.
Iste'molchidan iste'molchiga (C2C) C2C tijorat ko'p jihatdan o'xshash va B2C ga muqobil hisoblanadi. C2C ning farqi shundaki, tovar va xizmatlar almashinuvi xo'jalik yurituvchi subyekttlar va iste'molchilar o'rtasida emas, balki iste'molchilar o'rtasida ikkilamchi bozorga o'xshash tarzda amalga oshiriladi. Bunga Ebay.com kabi virtual kim oshdi savdosi misol bo'la oladi. C2C tranzaktsiyasi qanday amalga oshiriladi? Birinchidan, potentsial xaridor onlayn-kim oshdi savdosiga tashrif buyuradi va o'zi uchun qiziq bo'lgan toifalarni (tovarlarni) tanlaydi. Keyin u ma'lum bir mahsulot uchun o'z takliflarini joylashtiradi. Ushbu takliflar sotuvchi tomonidan belgilangan ma'lum bir cheklangan vaqt ichida amalga oshirilishi kerak. Nihoyat, vaqt o'tganidan so'ng, kim oshdi savdosiga qo'yilgan narsa eng yuqori narxga taklif qilinadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, Internetni bozorni o'zgartirish va raqobat muhitini yaratishdagi salohiyati juda katta. Shubhasiz, ushbu imkoniyatlardan foydalanish mahalliy ishlab chiqaruvchilarga yangi bozorlarni, yangi xaridorlarni kashf etish va o'zlarini jahon bozorida e'lon qilish imkoniyatini beradi. Internet O'zbekistonga tovar yetkazib beruvchilar uchun katta imkoniyatlarni ochib beradi. Bugungi kunda ham Internetning ta'siri tanlangan bozorlarda ko'rinadi. Masalan, uzreport.com va uza.uz kabi internet nashrlari respublikadagi bosma nashrlar bilan raqobatlashadi, deb ishonch bilan aytishimiz mumkin. Biroq, Internetning imkoniyatlaridan to'liq foydalanish uchun ko'proq foydalanuvchilar soni kerakligi sir emas. Bugungi kunda foydalanuvchilarning o'sishida ham, provayderlar sonida ham ijobiy tendentsiya mavjud. Ishonch bilan aytishimiz mumkinki, Internetni rivojlantirishni bundan buyon ham davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash raqobatni rivojlantirishda ham, mahalliy kompaniyalarni jahon bozoriga chiqarishda ham foyda keltiradi.