Электрон тижорат” ЙЎналиши бошқарув қобилиятини шакллантириш фанидан

МУҲАММАД АЛ-ХОРАЗМИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ

“ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ” ЙЎНАЛИШИ

БОШҚАРУВ ҚОБИЛИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ФАНИДАН

МУСТАҚИЛ ИШИ

Мавзу: Раҳбарнинг коммуникатив сифатлари.

Бажарди: 080-20 гурух талабаси

Ибрагимов Азизжон

Тошкент-2023


Режа:

1. 
   Раҳбарлик тушунчаси
   
2. 
   Раҳбарлик фаолияти нима.
   
3. 
   Раҳбар қандай ахлоқий-маънавий фазилатларга эга бўлиши лозим.
   
4. 
   Раҳбарлик одоби
   
5. 
   Раҳбарлик ишини ташкил этиш маҳорати
   
6. 
   Раҳбарларнинг ўзаро муносабатларида юз берадиган психологик тўсиқлар
   
7. 
   Раҳбарнинг муомала маданияти
   

Раҳбарлик тушунчаси
Кўп ҳолларда жамоада ишлаб, тажриба орттириш жараёнида ёш раҳбар беихтиёр ёки онгли равишда ўз устозининг иш услубига тақлид қилади. Бу хусусиятни унинг феъл-атворида, ўзини тутишида, ҳатто сўзлашиши, кийинишида ҳам акс этишини кўриш мумкин.
Ташкилотчи ходимларнинг психологик фаолиятини ўрганиш шуни кўрсатадики, раҳбар раҳбарлик фаолиятининг маҳорат чўққисини эгалламагунча унда тақлид қилиб ишлаш услуби анча устун бўлади. Вақт ўтиши билан у, албатта,ўзининг мустақил бошқариш услубини топиб олади.
Шунга кўра бугунги кунда президентимиз томонидан раҳбар кадрларга қўйилаётган, қолаверса, ҳаёт тақозо этаётган асосий вазифалар қуйидагилардан иборат деса бўлади:
1. Раҳбар кўнгли очиқ, қалби ва қўли тоза, акл-заковат соҳиби, салоҳияти шаклланган бўлиши керак;
2. Раҳбар ўзини тарбия қилган, билим ва маҳорат берган,ишонч бйлдириб, юксак мартабага муносиб кўрган эл-юртига ҳалол хизмат қилиши, зиммасицаги масъулиятни доимо ҳис қилиб яшамоғи керак;
3. Рахбар ақлли, тажрибали, ўз ишининг билимдони бўлган мутахассисларга таянмоғи, уларнинг фикрига қулоқ солмоғи ва шунга асосланиб хулоса чиқармоғи лозим. Унинг қуйи поғонадаги раҳбар кадрларни тўғри танлаш ва тарбиялаши жуда муҳимдир;
4. Раҳбарнинг барча қилган ишлари халқимиз ҳаётига ижобий таъсир кўрсатмоғи керак. Кимларгадир яхши кўриниш, мақтаниш учун қилинган иш раҳбарни келгусида катта фожиаларга олиб келади;
5. Раҳбарда халқи ва ватанига фидойилик, ташаббускорлик,қатьият ва талабчанлик бўлмоғи шарт. Талабчанликни зўравонликка, қатьиятни манманликка айлантириш ўта калтабинлиқдир. Манманлик, зўравонлик, ўзгалар фикрига қулоқ солмаслик раҳбар кадрларни яхши мутахассислар, меҳнаткаш, содда ва самимий одамлардан узоқлаштириб қўяди. Раҳбарнинг қўл остидаги ходим ва мутахассисларни кўпчшшк олдидашахсига тегиб ҳақоратлаши унинг ожизлиги, ўз вазифасига нолойиқлиги аломатидир;
6. Раҳбар ҳеч қачон майда гаплар, фисқу фасод, маишатбозликка берилмаслиги керак;
7. Катта рахбарларнинг кичик раҳбарларни маҳаллийчилик, ошна-оғайнигарчилик, шахсий садоқатига қараб танлаши ўта калтабинликдир. Айниқса, янги раҳбар ўзидан олдин фаолият кўрсатган раҳбар даврида ишлаган яхши мутахассисларни ишдан бўшатиши, ўзига рақиб билиши ачинарли ҳол бўлиб, бу умумдавлат манфаатларига жиддий зарар етказади;
8. Раҳбар мақтовдан боши айланиб, «доҳий»лик касалига чалиниб қолмаслиги жуда-жуда муҳимдир. Бундай раҳбарлар атрофида фақат ўз манфаатини ўйловчи <маслаҳатгўйлар>>, амалпараст, лаганбардор, порахўр, оддий одамларга зуғум ўтказувчи одамлар тўпланиб қолади. Бунинг оқибатида эса халқ ва давлат манфаатларига жиддий зиён етади;
9. Раҳбар нафс балосига қарши турмоғи, ўзидан кичик раҳбарларни ҳам бу балодан асрамоғи керак;
10. Раҳбар адолатсизликкаасло йўл қўймаслиги лозим;
11. Раҳбар ўз шахсий ҳаёти, турмуш кечиришида ҳам бошқаларгаўрнак бўлмоғи керак;
12. Раҳбарнинг барча ишлари очиқ ва ошкора бўлиши лозим. Уларнинг вақти-вақти билан халқ олдида ҳисобот бериб туришлари раҳбарлиК фаолиятига обрў келтиради;
13. Раҳбар ўз ғояси, фикри, ҳаракат дастурига эга бўлиши билан бирга, барчани она-юрт тараққиёти, халқимизнинг тинч тотувлиги, фаровонлиги йўлида ягона ғоя атрофида жипслаштириши шарт.
Энди раҳбар масьулияти ҳақида озроқ тўхталиб ўтсак. Масъулият нима? У қандай шаклланади? Раҳбар маданиятининг асосий белгиларидан бири—масъулиятдир.
Рахбар масъулияти ҳамма замонларда ҳам муҳим санапган. Масъулият, аввало, ҳар бир кишининг виждони, иймони, қолаверса, ўзлигига нисбатан масъуллик ҳиссидан бошланади. Умуман, масъулият раҳбарнинг зиммасидаги вазифага жавобгарлик туйғуси, унга бўлган шахсий муносабати билан белгиланади. Масъулиятли раҳбар энг аввало, ўзига, сўнгра бошқаларга нисбатан талабчан бўлади.
Раҳбардаги барча салбий ҳодисалар эса ана шу масъулият ҳиссининг йўқлигидан келиб чиқади. Масъулиятсизликнинг энг юқори кўриниши— сиёсий масъулиятсизликдир. Сиёсий масъулиятсизлик эса сиёсий калтабинлик, сафсатабозлик, найрангбозлик, қаллоблик ва бошқа хунук ҳодисаларга сабабчи бўлади. Бинобарин, раҳбарлик лавозимидаги кишидан юксак онг ва тафаккур, ҳушёр идрок талаб этилади.
Тарихий тафаккур ва сиёсий онгнинг қай даражада шаклланиши эса, аввало, жамиятнинг тараққиёти, ундаги ички ва ташқи шарт-шароитларга боғлиқ ҳолда кечади.