Elektromexanika

3. Asosiy fizik kattaliklarni hisoblash

Bitta faza va bitta o’zak quvvati:

Bu yerda m=3 - fazalar soni.
Tomonlardagi nominal toklar:
YuK
PK  
Chulg’amlar yulduz sxema bo’yicha ulanganda, faza toklari liniya toklariga teng bo’ladi; uchburchak ulanish uchun esa



Chulg’amlardagi faza kuchlanishlarini topamiz.




4. Izolyatsilash masofalarini tanlash va transformatorning asosiy o’lchamlarini hisoblash

Yuqori kuchlanish 35 kV va pastki kuchlanish 10,5 kV bo’lgan hol uchun 4.1-jadvaldan olingan [1] sinovchi kuchlanishlar miqdorini topamiz. U_sin.yuk­=85 kV U_sin.pk=35 kV:

Asosiy o’lcham - transformator o’zagining diametrini topamiz.

Bu yerda (4.5 - jadval [1]); ; (4.6 - jadval).

4.1-jadval

Sinovdagi kuchlanishlar nominal qiymati

Berilgan kuchlanish miqdori, UkV	Sinovdagi kuchlanish miqdoriUsin
3	18
6	25
10	35
15	45
20	55
22	60
35	85
110	200
150	230
220	325
330	460
500	630

4.1- rasm. Transformatorning asosiy o’lchamlari (millimetrovka).




(4.7 –jadval[1]);

4.2-jadval

YuK chulg’amlar uchun izolyatsiya oralig’i
Tr. quvvati

S, kVA	Yarmodan YuK uchun, mm		YuK va PK orasidagi, mm		Chiqqan silindr hs2, mm	YuK va YuK orasidagi, mm
	h02	δш	а12	δ12		а22	δ22
25 – 100	20	-	9	2,5	10	8	-
160 – 630	30	-	9	3	15	10	-
1000 – 6300	50	-	20	4	20	18	-
630 va yuqori	50	2	20	4	20	18	2
630 va yuqori	50	2	20	5	30	20	3
160 – 630	75	2	27^*	5	50	20	3
1000 – 6300	75	2	27	5	50	30	3
10000 va yuqori	80	3	30	6	50	30	3

Normallashtirilgan diametrlar qatoridan D₀=34 sm (4.8-jadval) tanlaymiz. Bu diametr uchun

Transformatorning magnit tizimi uchun 3405 markali qalinligi 0,3 mm, maxsus, issiqlikka chidamli qilib yuqori legirlangan po’latni tanlaymiz.
O’ram elektr yurituvchi kuchini aniqlaymiz.

Bu yerda
K₃–To’ldirish koeffitsiyenti aksariyat holda K₃=0.96
Chulg’am balandligi

Bu yerda 
 –alyuminiydan yasalgan simlar uchun
4.3-jadval
PK chulg’amlar uchun izolyatsiya oralig’i

Tr. quvvati S, kVA	Yarmo-dan PK chul-g’am uchun h01, mm	Sterjendan PK chulg’am uchun, mm
		δ01	а11	а01	hц1
25 – 100	15	2х0,5	-	4	-
400 – 630	20	2х0,5	-	5	-
400 – 630^*	30	4	6	15	18
1000 – 2500	50	4	6	15	18
630 – 1600	50	4	6	15	25
2500 – 6300	50	4	8	17,5	25
630 va yuqori	75	5	10	20	30
630 va yuqori	75	5	13	23	45
Hammasi	80	6	19	30	70

4.5-jadval

Tavsiyalangan kattaliklarga β turlanishi

Sovutish tizimi	Chulg’amning metali	βning quvvat(kV A)ga nisbatan qiymati
		25 – 630	1000 – 6300	10000 – 80000
Moyli	Mis	1,2 – 3,6	1,7 – 3,6	1,2 – 3
Moyli	Alyumin	0,9 – 3	1,2 – 3	1,2 – 3
Quruq	Mis	1,2 – 2,7	1,2 – 2,7	-
Quruq	Alyumin	0,8 – 2,1	0,8 – 2,1	-

4.6-jadval

Transformator sterjeni uchun tavsiya induksiyasi, B, Tl

Stal markasi	Transfarmator quvvati S, kVA
	16 gacha	25 – 100	160 va yuqori
Moyli transformatorlar
3411, 3412, 3413	1,45 – 1,5	1,5 – 1,55	1,55 – 1,6
3404, 3405, 3406, 3407, 3408	1,5 – 1,55	1,55 – 1,6	1,55 – 1,65
Quruq transformatorlar
3411, 3412, 3413	1,35 – 1,4	1,4 – 1,45	1,45 – 1,55
3404, 3405, 3406, 3407, 3408	1,4 – 1,45	1,5 – 1,55	1,5 – 1,6

4.7-jadval

Tavsiyalangan kattaliklargaβ turlanishi

Tr. gabariti	Quvvati S, kV·A	Kuchlanish sinfi
		10 kV	35 kV
I	100 gacha	1 – 0,75	-
I I	160 – 1000	0,81 – 0,65	0,81 – 0,73
I I I	1600 – 6300	0,64 – 0,54	0,67 – 0,58
IV	6300 dan yuqori	-	0,60 – 0,56

4.4-jadval
Chulg’amlar turini tanlash

Chulg‘am turi

Qo‘llanilishi tomonidan

Asosiy afzalliklari

Asosiy kamchiliklari

Chulg‘am materiali

Qabul kilish chegaralari birgalikda

Parallel o‘tkazgichlar soni

Kuchla-nishni rostlash sxemalari

asosiy

Mumkin bo’lgan chiqish

Transforma-tor quvvati bo’yicha, S,kVA

O’zakdagi tok qiymati bo’yicha, I, A

Kuchla-nish bo’yicha, U, kV

O’ram-lar kesimi bo’yicha Pv, mm2,

… dan

… gacha

To’g’ri burchakli o’tkazgichdan bir va ikki qatlamli silindrik shakldagi

Past kuchlanishli (PK)

Yuqori kuchlanishli (YUK)

Tayyorlashning sodda texnologiyasi, yaxshi sovutishning yaxshiligi

Mexanik mustahkamlikning pastligi

Mis Alyu-min

630 gacha

15 – 18 dan 800 gacha 10 – 13 dan 600 – 650 gacha

6 gacha 6 gacha

5,04 dan 250 gacha 7,21 dan 300 gacha

1

4 – 8

-

To’g’ri burchakli o’tkazgichdan ko’p qatlamli silindrik shakldagi

Yuqori kuchlanishli (YUK)

Past kuchlanishli (PK)

Magnit tizimi oynasining yaxshi to’ldirilishi, tayyorlashning sodda texnologiyasi,

Radial kanali mavjud bo’lgan chulg’am bilan taqqoslagandasovutish yuzasining kamayishi

630 – 80000 gacha 16000 – 25000

15 – 18 dan 1000 – 1200 gacha 10 – 13 dan 1000 – 1200 gacha

10; 35 10; 35

5,04 – 400 7,21 – 500

1

4 – 8

4.12,a,g – rasm

Doirasimon o’tkazgichdan ko’p qatlamli silindrik shakldagi

Yuqori kuchlanishli (YUK)

Past kuchlanishli (PK)

Tayyorlash-ning sodda texnologiyasi

Quvvatning oshishi bilan issiqlik uzatishning yomonlashuvi va mexanik mustahkamlikning pasayishi

630 gacha

0,3 – 0,5 dan 80 – 100 gacha 2 – 3 dan 125 – 135 gacha

35 gacha 35 gacha

0,1134 – 42,44 1,43 – 50,24

1 1

2 1

4.12,a,g – rasm

Tugri burchakli o’tkazgichdan bir-ikki va ko’p yurishli burama shakldagi

Past kuchlanishli (PK)

-

Yuqori mexanik mustahkamlik, ishonchli izolyatsiya, yaxshi sovutish

Silindrik chulg’amga nisbatan ancha yuqori narxda

160 va yuqori 100 va yuqori

300 va yuqori 150 – 200 va yuqori

35 gacha 35 gacha

75 – 100 va yuqori 75 – 100 va yuqori

4

12 – 16 va katta

-

To’g’ri burchakli o’tkazgichli uzliksiz g’altaksimon

Yuqori kuchlanishli (YUK)

Past kuchlanishli (PK)

Yuqori elektr va mexanik mustahkam-lik, yaxshi sovutish

O’rash davomida yarim g’altakni joylashtirish lozimligi

160 va yuqori 100 va yuqori

15 – 18 va yuqori 10 – 13 va yuqori

3 dan 110 – 220 3 dan 110 – 220

5,04 va yuqori 7,21 va yuqori

1

3 – 5

4.12,b,v – rasm

Ko’p qatlamli silindrik va alyumin folgali g’altak shakldagi

Past kuchlanishli (PK)

Yuqori kuchlanishli (YUK)

Yuqori mexanik mustahkamlik, magnit tizimi oynasining yaxshi tuldirilishi

Yuqori kuchlanishli (YUK)chulg’am tayyorlash texnologiyasining murakkabligi

Alyumin

25 – 630

1,5 – 300

10 gacha

1 – 120

1

1

-

4.8-jadval