Elektroakustika

umuman sezilmaydigan buzilishlar
, 15% dan kam hollarda 
seziladi; 
amaliy sezilmaydigan buzilishlar
, 30% hollarda seziladi; 
ishonchsiz seziladigan buzilishlar
, 50% hollarda seziladi; 
ishonchli seziladigan buzilishlar
, 75% hollarda seziladi; 
Buzilishlarning sezilishi hamda texnik - iqtisodiy ko‘rsatgichlariga 
qarab tovush jarangdorligining uch klassi belgilangan; 
oliy klass
- buzilishlar yuqori malakali ekspertlarga deyarlik 
sezilmaydi; 
birinchi klass -
buzilishlar yuqori malakali ekspertlarga ishonchsiz 
seziladi va oddiy tinglovchilarga amalda sezilmaydi; 
ikkinchi klass
- buzilishlar yuqori malakali ekspertlarga ishonchli 
seziladi va oddiy tinglovchilarga ishonchsiz seziladi. 
Har bir klass aniq ruxsat etilgan buzilishlar bilan xarakterlanadi. Shu 
bilan birga quyidagi sifat parametrlarni reglamentlaydi: 
-
 uzatish chastotalari kengligi
; 
- 
amplituda 
-
 chastota tavsifining notekisligi
; 
- 
garmonikalar koeffitsienti
; 
- 
aniq sezilarli o‘tish halaqitlardan himoyalanganlik
; 
- 
stereofonik eshittirishda chap va o‘ng kanallardagi fazalar 
farqi; 
- 
chap va o‘ng kanallar o‘rtasidagi sathlar farqi; 
- 
chiqish sathining nominal qiymatidan og‘ishi. 
 
 
 

---

88 
Nazorat savollari 
 
1.Birlamchi tovush signalining qanday parametrlarini bilasiz?
2.Ikkilamchi tovush signallarini tushuntiring. 
3.Tovush signalining dinamik diapazoni qanday aniqlanadi? 
4.Tovush signallarining o‘rtacha sathi qanday aniqlanadi? 
5.Qanday shovqinlarni bilasiz, spektr tarkiblari nima bilan farqlanadi?
6.Chiziqli va nochiziqli buzilishlarning kelib chiqish sabablarini 
tushintiring. 
7.Asosiy 
ton, 
fonema, 
formanta, 
intonatsiya 
tushunchalarini 
tushuntiring. 
8.Ikkilamchi signalda qanday turdagi buzilishlar sodir bo‘lishi mumkin? 
9.Eshittirish kanali va traktlari parametrlari sifatini normalash prinsipini 
tushuntiring. 
10.Akustik signalning eshitilishiga chastota, nochiziqli va faza 
buzilishlari qanday ta’sir ko‘rsatadi? 

---

89