Elektroakustika

Elektr kombinatsiyalangan mikrofonlar
: biri bosim qabul qilgich, 
ikkinchisi bosim gradienti qabul qilgichdan iborat, ikkita mikrofonning 
birgalikda ishlashini ko‘rib chiqamiz. 
Faraz qilaylik, bosim qabul qilgichning sezgirligi Ye
1
, bosim 
gradienti qabul qilgichning sezgirligi Ye
2 
sosθ. Ularni ketma-ket ulab 
sezgirligi Ye
θ
ga teng bo‘lgan qabul qilgichni olamiz. 




cos
E
E
E
2
1
(5.19) 
Bunday qabul qilgichning akustik o‘qi bo‘yicha sezgirligi 
2
1
0
E
E
E


(5.20) 


0
2
E
E
q
bosim gradientining umumiy sezgirlikni tashkil etishdagi 
hissasini aniqlovchi parametrni kiritib, kombinatsiyalangan bosim qabul 
qilgichning sezgirligini aniqlaymiz: 







cos
q
q
1
E
E
0
(5.21) 
Bunday qabul qilgichning yo‘nalganlik diagrammasi: 







cos
q
q
1
E
E
D
0
(5.22) 
Qabul kilgich umumiy sezgirlik Ye
0 
hosil qilishdagi umumiy 
ulushini aniqlovchi 
0
2
E
E
q

- parametrni kiritib, uni 0÷1 qiymatlar 
orasida o‘zgartirish yo‘li bilan turli yo‘nalganlik diagrammalarni olish 
mumkin. Masalan, q = 0 bo‘lganda mikrofon bosim qabul qilgich 
sifatida ishlaydi va yo‘nalganlik diagrammasi doira (5.12a-rasm) 
shaklida bo‘ladi. q = 0,5 qiymatda: E
1
=E
2
yo‘nalganlik diagrammasi: 
)
cos
1
(
2
1
D





 
 
 
 
(5.23) 

---

116 
ifodalanadi va kardioida (5.12b-rasm) ko‘rinishida bo‘ladi. q = 1 teng 
bo‘lganda doira (5.12a); q = 0,63 qiymatda superkardioida (5.12v); q = 
0,75 qiymatda giperkardioida (5.12g) va 
,
cos
D



sakkizsimon 
yo‘nalganlik diagrammalarni (5.12d-rasm) olish mumkin.