Elektr yuritma asoslari” fanidan kurs loyihasini bajarish bo’yicha uslubiy ko’satmalar

2.2 Kurs loyihasining topshirigʻi.

Kurs loyihasida yoritilishi lozim boʻlgan savollar loyiha mavzusiga bogʻliq boʻladi. Aksariyat mavzular uchun topshiriq mazmuni bir xil boʻladi. Quyida kurs loyihasi topshirigʻini namunasini keltiramiz.

TERMIZ MUHANDISLIK-TEXNOLOGIYA INSTITUTI “ELEKTR ENERGETIKASI” kafedrasi “Elektrtexnikasi, elektrmexanikasi va elektrotexnologiyalari” yoʻnalishi ________- guruh talabasi___________________________________________________ ning “Elektr yuritma asoslari” fanidan K U R S L O Y I H A S I T O P SH I R I Gʻ I Mavzu: “Mexanizmning yuklanish diagrammasi boʻyicha elektr yuritmasini loyihalash.” 1. Mexanizmning ish rejimi - _________________________________________ 2. Uzatma - ________________________________________, f.i.k. ƞr = ______ 3. Dvigatel turi - ___________________________________________________ 4. Variant - ________ Kurs loyihasining masmuni: 1. Kirish. 2. Elektr yuritma mexanikasi. 3. Elektr dvigatel tanlash. 4. Uzatish qurilmasini tanlash. 5. Dvigatelni tabiiy mexanik tavsifini hisoblash va qurish. 6. Dvigatelni ishga tushirish tavsifini hisoblash va qurish. 7. Dvigatelni tormozlash tavsiflarini hisoblash va qurish. 8. Elektr yuritmani ishga tushirishdagi oʻtkinchi jarayonni hisoblash. 9. Elektr yuritmani tormozlashdagi oʻtkinchi jarayonni hisoblash. 10. Elektr dvigatelni tekshirish. 11. Elektr yuritmani boshqartish sxemasini tanlash. 12. Elеktr jihozlarni montaj qilish, ishlatish va ta’mirlash tadbirlari. 13. Xavfsizlik tеxnikasi, yongʻinni oldini olish va sanoat ekologiyasi tadbirlari. Loyihani grafik qismi: chizma: mexanizm elektr yuritmasini boshqarish sxemasi. chizma: konstruktiv chizma, dvigatelni mexanik xarakteristikasi. Topshiriq berilgan sana: ___________________ Topshiriqni bajarish muddati: ________________ Loyiha raxbari: _________________ Kafedra mudiri: _________________

2.1-rasm. Kurs loyihasi topshirigʻi namunasi
3. Kurs loyihasi boʻlimlarining andozaviy masalalarini yechish.
3.1. Elektrodvigatel tanlash boʻyicha umumiy ma’lumotlar.
“Elektr yuritma asoslari” fanidan kurs loyihasiga topshiriq elektr yuritmasi (EY) loyihalanishi lozim boʻlgan ishchi mexanizmning ish rejimi va yuklanishi boʻyicha berilgan. Elektrodvigatel (ED) tanlashda texnologik jarayon talablari hisobga olinishi kerak, ular quyidagilardan iborat:

• 
  Elektrodvigatelni himoyalanganlik darajasi;
  
• 
  Aylanish tezligi;
  
• 
  Tarmoq kuchlanish kattaligi;
  
• 
  Tok turi (oʻzgarmas, oʻzgaruvchan);
  
• 
  Konstruktiv xususiyatlari;
  
• 
  Sovutish tizimi;
  
• 
  Klimatik tayorlanishi;
  
• 
  EDni ishlash rejimi;
  
• 
  Statik yuklama turi va boshqalar.
  

Elektrodvigatel tanlashda asosiy mezon bu ishchi mexanizmga talab etilgan va toʻgʻri aniqlangan quvvat hisoblanadi. Ana shu talab etilgan quvvat boʻyicha EDni quvvati olinadi. Talab etilgan quvvatdan past quvvatli dvigatelni qoʻllash mexanizmni normal ishlashini buzilishiga, uni ish unumdorligini pasayishiga, avariyaga va ishdan chiqishiga olib keladi. Oshirilgan quvvatli dvigatelni ishlatish esa ortiqcha xarajatlarga va f.i.k. pasayishiga sabab boʻladi. Oʻzgaruvchan tok dvigatellarida esa quvvat koeffitsenti cosϕ ni kamayishiga, transformatorlarni quvvatini oshirilishiga va energiya isroflarini ortishiga olib keladi.
Elektr yuritmani quvvati ishchi mexanizmni hisobiy quvvati boʻyicha tanlanadi, bunda uzatish qurilmasi (reduktor)dagi isroflarni hisobga olish zarur. Shuningdek dvigatelni ishlash rejimi ham hisobga olinishi kerak. Bundan tashqari dvigatelni quvvatiga uni ishga tushirish, tormozlash va tezligini rostlashdagi, statik yuklamalarni oʻzgarishidagi oʻtkinchi jarayonlar ta’sir etishini yodda tutish lozim. Tanlangan dvigatelni oʻtkinchi jarayonlari va dinamik yuklamalari hisoblanib tekshiriladi, ya’ni
M = M_c + J(dω/dt)
Bu erda, M – dvigatel validagi moment, M_c – ishchi mexanizmni statik moment, J(dω/dt) – oʻtkinchi jarayonlarda hosil boʻladigan dinamik moment.