Elektr tokinin’ adam organizimine ta’siri

ЭЛЕКТР УСКУНAЛAРИДA ФOЙДAЛAНИЛAДИГAН ҲИМOЯ ВOСИТAЛAРИНИ ҚЎЛЛAШ, СИНAШ ВA ЎЛЧАШ. БЕГОНА ТОК МАНБАИДАН ЮҚОРИ КУЧЛАНИШ БЕРИБ СИНАШ

• Режа:
• Синаш ва ўлчаш. Бегона ток манбаидан юқори кучланиш бериб синаш.
• Электр ўлчов омбирлари ва ўлчов штангалари (таёқчалари) билан бажариладиган ишлар.

Sınаw hám ólshеw. Jаt tоk dárеginеn jоqаrı elеktr tоgı bеrip sınаw.

• Электр ускуналарида, шу жумладан, электр ускуналаридан ташқарида (ишлатилмайдиган электр ускуналарида, омборхонада, корхона майдонида, далада ва ҳоказоларда) кўчма синов ускуналарини қўллаб синов ўтказиш ишлари, наряд билан бажарилиши шарт. Синов ўтказишга ижозатни иш раҳбари, агар у тайинланмаган бўлса, ишбоши беради.
• Бундай ҳолларда нарядни синов ўтказишга, ушбу ишлар зарурлиги ҳақида қарор қабул қилган ва наряд бериш ҳуқуқига эга бўлган ходим томонидан берилади.
• Ускуналарни таъмирлаш ёки таъмирлаш жараёнида ўтказиладиган синов ишлари, наряднинг «Қуйидаги ишлар бажарилиши юклатилган» деган сатрида қайд қилиниши шарт.
• 1000 В кучланишгача бўлган электр ускуналарида синов ишларини фармойиш билан бажаришга ижозат берилади.

• Синов ишларини таркибида IV гуруҳга эга бўлган ишбоши, III гуруҳга эга бўлган бригада аъзоси, қўриқлаш учун қўйилган II гуруҳли бригада ходими амалга ошириши керак.
• Синов ишларини бажарувчи, бригада таркибига тайёргарлик ишларини бажаришга жалб қилинадиган ва ускуна устидан назорат қилиш учун таъмирловчи ишчилар киритилиши мумкин.
• Ускунани таъмирлаш ёки таъмирлашни бажарадиган бригада таркибига синов ишларини бажариш учун созлаш корхоналари ёки электр лаборатория ходимлари киритилиши мумкин. Бундай ҳолатда, синов ишларига ишбоши ёки унинг кўрсатмаси билан созлаш корхонаси ёки лаборатория ходимларидан IV гуруҳга эга бўлган ишчи раҳбарлик қилади.
• Кучланиши 1000 В дан юқори бўлган электр ускуналаридан ташқарида туриб, ток ўтказувчи қисмлари бутунлай тўр билан ёпилган, эшиклари эса, блокировка билан жиҳозланган доимий ўрнатилган синов ускуналарида изоляция материалларини ва буюмларини (ҳимоя воситалари, ҳар хил изоляцион деталлар ва ҳоказолар) оммавий бирданига синовдан ўтказиш ишларини амалдаги йўриқномага асосан, III гуруҳга эга бўлган бир ишчи бажариши мумкин.

• Синов ишларини ўтказишга берилган наряд, ишга ва унга тайёргарлик ишларини бажариш учун, ижозат синов учун мўлжалланган электр ускунада ишлаётган бошқа бригадалар чиқариб юборилгандан сўнг ва улар нарядларини ишга ижозат берувчига топширганларидан кейингина берилади.
• Доимий навбатчиси бўлмаган электр ускуналарида ишбошига бригадани иш жойидан чиқариб юборганидан сўнг, ишдаги танаффусни расмийлаштириб, нарядни ўзида қолдиришга рухсат этилади.
• Синалаётган ускуна, синов ускунаси ва улаш симлари тўсиқ, арқон билан тўсилиши, ҳамда уларга ёзуви ташқарига қараган, «Синалмоқда! Ҳаёт учун хавфли!» деган шиор осилиши шарт. Тўсиқни синов ўтказаётган ходим ўрнатади

• Кўчма синов ускунаси танасини кўндаланг кесими, камида 10 мм2 бўлган эгилувчан мис сим билан алоҳида ерга уланиши керак. Синов ўтказишдан олдин, ускуна танасини ерга мустаҳкам уланганлигини текшириш зарур.
• Синов ускунасини 380/220 В кучланишли тармоққа улашдан олдин, унинг юқори кучланишли қисми ерга уланиши шарт.
• Синаш схемаларини ерга улаш учун ишлатиладиган эгилувчан мис симнинг кўндаланг кесими, камида 4 мм2 бўлиши керак.
• Синов ускунасини 380/220 В кучланишли тармоққа улаганда, зан-жир узилишини яққол кўрсатадиган ўчириш-ёқиш аппаратлари орқали ёки ускунани бошқарувчи шчитга ўрнатилган штепсел вилкаси орқали улаш шарт

• Ишбоши, ҳар доим синалаётган ускунага синов ускунасидан кучланиш беришдан олдин, қуйидаги тадбирларни бажариши шарт:
• - синов учун йиғилган схемаларни тўғрилигини, ишчи ва ҳимоя ерга улагичларни мустаҳкамлигини текшириш;
• - назорат учун тайинланган барча бригада аъзолари ва қўриқлаш учун тайинланган ишчилар ўз жойларида турганлигини, бегона одамлар иш жойидан чиқарилганлигини ва ускунага синов учун кучланиш бериш мумкинлигини текшириш;
• - бригада аъзоларини, «Кучланиш бераяпман!» деган сўзлар билан огоҳлантириш ва ушбу огоҳлантириш барча бригада аъзолари эшитганлиги тўғрисида ишонч ҳосил қилганидан сўнг, синов ускунасини юқори кучланишли томонидан ерга улагични олиб ташлаб, ускунани 380/220 В кучланишли тармоққа улаши зарур;

• Синов ишлари тугатилганидан сўнг, ишбоши синов ускунасидан кучланишни нолгача пасайтириши, ускунани 380/220 В кучланишли тармоқдан узиши ва юқори кучланишли томонини ерга улаши, ҳамда «Ускунадан кучланиш олинди!» деган сўзлар билан бригада аъзоларини хабардор қилиши лозим. Фақат шундан сўнг, симларни қайта улаш ёки синов ишлари тўлиқ тугатилган тақдирда, синалаётган ускунани синов ускунасидан узиб қўйиб, тўсиқлар олиниши мумкин.
• Катта сиғимли электр ускуналарида (кабелларда, генераторларда) синов ишлари тугаганидан сўнг, қолган электр заряди олиб ташланиши зарур.