Агар бундай блокларда битта трансформатор ўрнига иккита трансформатор ишлатилса,
амда узгичларсиз иккита
ҳ
генератор битта трансформаторли блокларда (йириклаштирилган блок) ишлаганда уввати 125 МВА ли трансформатор ва
қ
генераторда ало ида бўйлама дифференциал имоя кўзда тутилган бўлиши керак. Генератор занжирида узгич бўлган
ҳ
ҳ
та дирда, бундан таш ари, генератор ва трансформаторларни ало ида дифференциал имояси ўрнатилган бўлиши керак.
қ
қ
ҳ
ҳ
Чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган генератор блокида генераторни ало ида бўйлама дифференциал имояси
ғ
ҳ
ҳ
кўзда тутилган бўлиши керак. Бунда агар генератор занжирида узгич бўлса, блок трансмформатор учун ало ида
ҳ
дифференциал химоя ўрнатилган бўлиши лозим (ёки генератор билан иккита ва ундан орти трансформатор ишласа хар бир
қ
трансформатор учун); агар узгич бўлмаса трансформатор химояси учун ало ида дифференциал химоя ёки блокни умумий
ҳ
бўйлама дифференциал химояси ўрнатилган бўлиши лозим (битта трансформатор ва битта генератордан ташкил топган блок
учун блокни умумий дифференциал имояси ма садга мувофи бўлади).
ҳ
қ
қ
Ю ори кучланиш томонида трансформаторни дифференциал химояси блокини трансформаторига ўрнатилган токлар
қ
трансформаторларига уланган бўлиши мумкин. Бунда ю ори кучланиш томонидаги узгич билан трансформатор орасидаги
қ
шиналар химояси учун ало ида имоя ўрнатилган бўлиши керак.
ҳ
ҳ
Генераторларни ало ида дифференциал химояси ишлаб кетиш токини 3.2.26 да кўрсатилгандек уч фазали, уч релели
ҳ
илиб бажарилган бўлиши керак.
қ
3.2.75. Статор чўл ами иккита ёки учта параллел ша обчали (тармо ли) турбогенераторларда сабр ва тисиз таъсир
ғ
ҳ
қ
қ
этувчи бир фазада ўрамлараро туташувдан бир системали кўндаланг дифференциал химоя бўлиши керак.
3.2.76. Чўл ам ўтказгичлар бевосита совутиладиган, уввати 160 МВт ва ундан ю ори бўлган генераторли блокларда
ғ
қ
қ
имояланаётган генераторли тескари кетма-кетликдаги токлар билан ўта юкланиш характеристикаларига мувофи бўлган
ҳ
қ
интеграл бо ли характеристикали тескари кетма-кетликдаги токли имоя кўзда тутилган бўлиши керак. имоя икки
ғ қ
ҳ
Ҳ
боскичли сабр ва ти билан таъсир этиши керак:
қ
биринчиси – блокни узгичини узиб ўйишга, иккинчиси-блокни тўхтатиш учун. Блокни тўхтатиш учун. Блок билан
қ
ўшни бўлган элементларини имоясини захиралаш учун кўрсатилган имоя муста ил сабр ва тига эга бўлган ва 3.2.81 га
қ
ҳ
ҳ
қ
қ
мувофи таъсир этувчи икки бос ичли бўлиши керак.
қ
қ
Кўрсатилган блоклардаги генератор занжирида узгич бўлса генератор ички шикастланишдан
имоясини захиралаш учун
ҳ
ўшимча генераторни сабр ва ти билан таъсир этувчи тескари кетма-кетликдаги муста ил бир бос ичли токли имоя кўзда
қ
қ
қ
қ
ҳ
тутилган бўлиши керак (3.2.81, 3б га аранг).
қ
уввати 160 МВт дан кичик бўлган, чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган генераторли блокларда, амда
Қ
ғ
ҳ
уввати 30 МВт ю ори бўлган бевосита совутиладиган гидрогенераторли блокларда тескари кетма-кетликдаги токли
қ
қ
химояни по онали (бос ичли) ёки бо ли сабр ва тли илиб бажариш лозим. Бунда имояни турли по онаси (бос ичи)
ғ
қ
ғ қ
қ
қ
ҳ
ғ
қ
ягона ёки турли сабр ва тига эга бўлиши мумкин (3.2.81, 4б га аранг). Кўрсатилган по онали (бос ичли) ёки бо ли сабр
қ
қ
ғ
қ
ғ қ
ва ти генераторни тескари кетма-кетликдаги ток билан ўта юкланиш характеристикаси билан мослаштирилган бўлиши керак
қ
(3.2.41 га аранг).
қ
Билвосита совутиладиган, уввати 30 МВт дан ю ори бўлган турбогенераторли блокларда имоя 3.2.41. га кўра
қ
қ
ҳ
бажарилган бўлиши керак.
Турбогенераторни уввати 30 МВт дан ю ори бўлган барча блокларда имоядан таш ари 3.2.41 га кўра бажариладиган
қ
қ
ҳ
қ
тескари кетма-кетликдаги токлар билан ўта юкланишдан сигнал берувчи кўзда тутилган бўлиши керак.
3.2.77. Генераторлар уввати 30 МВт дан ю ори бўлган блоклардаги таш ари симметрик Тдан имоя 3.2.42 да
қ
қ
қ
Қ
ҳ
кўрсатилгандек бажарилган бўлиши керак. Бунда гидрогенераторлар учун имояни ишлаб кетиш кучланиши одатда 0,6-0,7
ҳ
номинал деб абул илиниши лозим. Захирали уй отишга эга бўлган турбогенераторли блокларда кўрсатилган имоя блокни
қ
қ
ғ
ҳ
ю ори кучланиш томонига уланган ток релеси билан тўлдирилган бўлиши керак.
қ
Генератор уввати 60 МВт ва ундан ю ори бўлган блокларда кўрсатилган имоя ўрнига масофали имояни ўллаш
қ
қ
ҳ
ҳ
қ
тавсия этилади.
3.2.78. Генератор уввати 30 МВт ва ундан паст бўлган блокларда таш и Т лардан имояни 3.2.43 га мувофи
қ
қ Қ
ҳ
қ
бажариш лозим. Гидрогенераторли блоклардаги имояни ишлаб кетиш параметрларини (кўрсатгичлари) 3.2.42, 3.2.43 ва
ҳ
3.2.78 бўйича абул илиш лозим.
қ
қ
3.2.79. Генератор занжирида узгичи бўлган генератор-трансформатор блокларида, узиб ўйилган
генератор билан
қ
ишлаганда трансформаторни асосий имоясини захиралаш учун ю ори кучланиш томонида максимал токли имоя кўзда
ҳ
қ
ҳ
тутилган бўлиши керак. имоя блок трансформаторини тармо дан узиб ўйилишига таъсир кўрсатиш лозим. Генератор
Ҳ
қ
қ
уланган тармо дан ушбу имоя автоматик равишда амалдан чи арилиши керак.
қ
ҳ
қ
3.2.80. Генератор-трансформатор блокини захира имояси уйидагиларни эътиборга олиб бажарилган бўлиши керак:
ҳ
қ
1. Блок трансформаторини генератор кучлваниши томонидан имоя ўрнатилмайди, генератор имояси ишлатилади;
ҳ
ҳ
2. Узо дан (масофали) захираланишда имоя одатда иккита сабр ва ти бўйича таъсир кўрсатади: биринчиси – блокни
қ
ҳ
қ
ю ори кучланиш томонида схемани бўлишга (масалан, шиналарни бирлаштирувчи ва секция узгичларини узиб ўйишга),
қ
қ
иккинчиси – блокни тармо дан узиб ўйишга.
қ
қ
3. Я индан захиралашда блокни (генераторни) тармо дан узиб ўйиши , генератор майдонини сўндириш ва 3.2.89
қ
қ
қ
бўйича лозим бўлса блокни тўхтатиш керак.
4. Реле имояси ускуналари ёки ало ида по оналари (бос ичлари) ишлатишдан ма сад ва вазифаларига араб
ҳ
ҳ
ғ
қ
қ
қ
узо дан ва я индан захираланишда бир, икки ёки учта сабр ва тига эга бўлиши мумкин.
қ
қ
қ
5. 3.2.78 ва 3.2.79 бўйича имояни кучланишни улаш органларини ( исмларини) генератор кучланиши хамда тармо
ҳ
қ
қ
томонидан кўзда тутилиши тавсия этилади.
6. Блок асоссий химоясини ва я индан захиралаш вазифасини бажарувчи захирадаги химоялар учун одатда ало ида
қ
ҳ
чи иш релеси ва турли автоматик узгичлар ор али тезкор (оператив)ток билан таъминланиши кўзда тутилган бўлиши керак.
қ
қ
3.2.81. Турбогенераторли блокларда статорни симметрик ўта юкланишлардан имояни йи ма шиналарга ишлаётган
ҳ
ғ
генераторлардаги каби илиб бажариш керак бўлади (3.2.47. га аранг).
қ
қ
Тезкор жамоани доимий навбатчилиги бўлмаган гидроэлектростанцияларда симметрик ўта
юкланиш
сигнализациясидан таш ари катта (ю ори) сабр ва ти билан узиб ўйишга, кичик сабр ва ти билан эса – юксизлантиришга
қ
қ
қ
қ
қ
ишлайдиган муста ил (бо ли бўлмаган) кўрсаткичли (характеристикали) химоя кўзда тутилган бўлиши керак. Кўрсатилган
қ
ғ қ
имоя ўрнига уй отишни ростилаш системасида (тизимида) шунга мос келувчи ускунани ўлланиши мумкин.
ҳ
ғ
қ
3.2.82. уввати 160 МВт ва ундан ю ори бўлган ва статор чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган генераторни
Қ
қ
ғ
уй отиш токидан ўта юкланишидан имоя, генераторни уй отиш токи билан етарли (мумкин бўлган) ўта юкланиш
ғ
ҳ
ғ
185
характеристикасига (кўрсаткичларига) мос келувчи интеграл бо ли сабр ва тли илиб бажарилган бўлиши керак. Ушбу
ғ қ
қ
қ
имоя узиб ўйишга ишлаши лозим.
ҳ
қ
Агар имояни ротор токига улаш имкони бўлмаса (масалан, чўткасиз уй отиш) уй отиш занжирида кучланишни ошиб
ҳ
ғ
ғ
кетишини сезувчи муста ил (бо ли бўлмаган) сабр ва тили химоя ўлланишига рухсат этилади.
қ
ғ қ
қ
қ
имояни уй отиш токини камайишига кичик сабр ва ти билан таъсир кўрсатиш имконияти кўзда тутилган бўлиши
Ҳ
ғ
қ
керак. Агар уй отишни ростлагичида ўта юкланишли чегараловчи ускуна бўлганда, ўта юклантиришга таъсир этиш бир
ғ
ва тини ўзида ушбу ускуналар ёрдамида ва ротор химоясидан амалга оширилиши мумкин. Юксизлантиришга ва узиб
қ
ўйишга таъсир этувчи УАР (АВР) да ўта юкланишни чегараловчи ускуна кўзда тутилган бўлиши керак. Бундай холларда
қ
интеграл бо ли сабр ва тили химоя ўрнатилмаса ам бўлади.
ғ қ
қ
ҳ
Чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган, уввати 160 МВт дан кичик бўлган турбогенераторларда ва билвосита
ғ
қ
совутиладиган, уввати 30 МВт дан ю ори бўлган гидрогенераторларда химояни айнан 3.2.46. да кўрсатилгандек илиб
қ
қ
қ
бажариш лозим бўлади. Генераторларда уй отиш ростлашини группали бош ариш ускуналари бўлган та дирда химояни
ғ
қ
қ
бо ли сабр ва тли илиб бажариш керак бўлади.
ғ қ
қ
қ
Генераторлар захирали уй отиш билан ишланганда роторни ўта юкланишдан химояси ишда олиши лозим. Бо ли сабр
ғ
қ
ғ қ
ва тли химоядан фойдаланиш имкони бўлмаса захирали уй отишда бо ли бўлмаган сабр ва тли химоядан фойдаланиш
қ
ғ
ғ қ
қ
мумкин бўлади.
3.2.83. уввати 160 МВт ва ундан ю ори бўлган турбогенераторли блокларда салт ишлаш холатларида кучланишни
Қ
қ
ошиб кетишини олдини олиш ма садида кучланишни ошиб кетишидан химоя кўзда тутилган бўлиб, у автоматик холда
қ
генератор тармо
а ишлаганда ишдан чи иши керак. Химоя ишлаганда генератор ва уй отгич майдонини сўниши
ққ
қ
ғ
таъминланган бўлиши керак.
Гидрогенераторли блокларда юклама олиб ташланганда ( ис арганда) кучланишни ошиб кетишини олдини олиш
қ қ
ма садида кучланишни ошиб кетишидан имоя кўзда тутилган бўлиши керак. имоя блокни (гидрогенераторни) узиб
қ
ҳ
Ҳ
ўйишга ва гидрогенератор майдонини сўндиришга таъсир этиши (ишлаши) лозим. имояни агрегатни тўхтатиш учун
қ
Ҳ
ишлашига йўл ўйилади.
қ
3.2.84. Уй отиш занжирини бир ну таси билан ерга уланиб олишдан имоя гидрогенераторларда, ротор чўл ами сув
ғ
қ
қ
ҳ
ғ
билан совутиладиган турбогенераторларда кўзда тутилган бўлиши керак. Гидрогенераторларда имоя узиб (ўчириб)
ҳ
ўйишга, турбогенераторларда эса сигналга ишлаши керак.
қ
Турбогенератор уй отиш занжирига иккинчи ну тасида ерга уланиб олишдан химоя, уввати 169 МВт дан кичик
ғ
қ
қ
қ
бўлган блокларга 3.2.48 га мос холда имоя ўрнатилган бўлиши керак.
ҳ
3.2.85. уввати 160 МВт ва ундан ю ори бўлган ва
бевосита совутиладиган, чўл ам ўтказгичларига эга бўлган
Қ
қ
ғ
турбогенераторли ва гидрогенераторли блокларда уй отишни йў отиш билан асинхрон режимдан химоя кўзда тутилган
ғ
қ
бўлиши керак.
Кўрсатилган ускуналар чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган, уввати 160 МВт дан паст бўлган
ғ
қ
турбогенераторларда ўллаш тавсия этилади. Бундай турбогенераторларда фа ат автоматик майдонни сўндириш
қ
қ
усукунасини холати бўйича асинхрон холатни (режимни) автоматик ани лаш кўзда тутилишига йўл ўйилади (асинхрон
қ
қ
холатдан химояни ўлламаган холатда).
қ
Уй отишни йў отган турбогенераторни асинхрон холатига ўтказишда, ю орида кўрсатилган химоя ёки автоматик
ғ
қ
қ
майдон сўндирувчи ускуналар уй отишни йў олганлиги ха идаги сигналга амал илиши керак ва блокдан шахобчаланган ўз
ғ
қ
қ
қ
э тиёж юкламасини автоматик захирадаги таъминот манбаига автоматик айта уланиши керак.
ҳ
қ
Асинхрон холати йўл ўйилмайдиган барча гидрогенераторлар хамда турбогенераторлар, хамда олган турбогенераторлар
қ
қ
тармо да реактив увват тахлагичли бўлган шароитларда кўрсатилган ускуналар амал илганда (ишлаганда)
тармо дан
қ
қ
қ
қ
узилишлари лозим.
3.2.86. Чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган генератор занжирида узгич бўлганда, ушбу узгич ишламай олганда
ғ
қ
(инкор этганда) захиралаш кўзда тутилиши лозим (масалан, УРОВ ни ўллаб).
қ
3.2.87. Кучланиши 110 КВ ва ундан ю ори бўлган электростанцияларда УРОВ уйидагиларни хисобга олиб бажарилган
қ
қ
бўлиши керак:
1. Захира химоясини бир анча блокларини орти ча узилиб олишини олдини олиш ма садида фазалар бўйича
қ
қ
қ
қ
юритмали узгичлар инкор илиши натижасида ва чўл ам ўтказгичлари бевосита совутиладиган генераторли
қ
ғ
электростанцияларда уни узиб ўйилганда, уларни бирида тўли бўлмаган фазали холат (режим) пайдо бўлганда УРОВ
қ
қ
тезкор ишга тушиши таъминланиши лозим (масалан, ерга уланиш токи ю ори бўлган тармо томонидаги блок
қ
қ
трансформаторини нолинчи кетма – кетликдаги токли имоясидан).
ҳ
2. Генератор – трансформатор блоки ва линиялари умумий узгичларга эга бўлган электростанциялар учун (масалан,
бир яримталик схема ёки кўпбурчакли схема ўлланилганда) линияли арама – арши томонида таъсир этувчи УРОВни блок
қ
қ
қ
химояси ёрдамида ишга туширилганда А У (АПВ) ни таъ и ловчи ва узгични узиб ўйиш учун телеузгич ускунаси кўзда
Қ
қ қ
қ
тутилган бўлиши керак. Бундан таш ари УРОВни ю ори частотали узатгични тўхтатиб ўйиши хам кўзда тутилган бўлиши
қ
қ
қ
керак.
3.2.88. Блок трасформатори ва генератор статорини ички шикастланишлардан саклаш учун,
химоя амда генератор
ҳ
ротори имояси ишлаганда шикастланган элементни тармо дан узиб ўйилиши, генераторни уй отгич майдони
ҳ
қ
қ
ғ
сўндирилиши, УРОВни ишга туширилиши ва технологик имоя таъсири амалга оширилиши керак.
ҳ
Агар имояни узиб ўйилиши блок тармо ларига бриктирилган ўз э тиёж юкламаларини токсизланишига олиб келса,
ҳ
қ
қ
ҳ
химоя ўз эхтиёж таъминот манбаи узгични узиб ўйишга таъсир этиши ва уларни ЗА У (АВР) ёрдамида захирадаги манбага
қ
Қ
айта улашга ишлаши керак.
қ
Генератор трасформатор блокни захира имояси таш и шикастланишларда 3.2.81. ни 2-4 б. бўйича таъсир этиши лозим.
ҳ
қ
Исси лик исми блок схемали исси лик электр станциялардаги ички шикастланишлари натижасида блок узилиб олган
қ
қ
қ
қ
та дирда блокни бутунлай тўхташи таъминланадаи. Таш и шикастланишларда эса имоя таъсирида блокни иши тезда
қ
қ
ҳ
тиклаши мумкин бўлган холатларда агар исси лик механик жихозлари бунга йўл ўйса блок салт ишлаш режимига
қ
қ
ўтказилиши лозим, Гидроэлектростанцияларда ички шикастланишларда блокни узиб ўйишдан таш ари, агрегат тўла
қ
қ
тўхталиши лозим. Таш и шикастланишлар натижасида блок узиб ўйилганда хам агрегатни тўла тўхтатиш мумкин бўлади.
қ
қ
3.2.89. Генератор – трасформатор линия блокларида линияни асосий ва захира имояси энергосистема томонида ушбу
ҳ
бобни линиялар имояси талаблари бўйича бажарилган бўлиши, блок томонида эса захирадаги химоя вазифасини , блокни
ҳ
захира химояси бажариши лозим бўлади.
186
Блокнинг химояси ю орида келтирилган талабларга мувофи бажарилган бўлиши керак.
қ
қ
Энергосистема томонида узгични узиб ўйишга ва УРОВни ишга туширилганда химояни таъсири ўзаро захираланган
қ
ю ори частотали канал бўйича телеузгич ускунаси ёки ало а симлари ор али узатилиши лозим. Бундан таш ари бир ва тни
қ
қ
қ
қ
қ
ўзида блок химоясини ю ори частотали химоя узатгичини тўхтатиб ўйишга таъсир этишини таъминлаш тавсия этилади.
қ
қ
Турбогенераторли блокларда (исси лик исмида блокли схемада) энергосистема томнида телеузгич ускунаси ёрдамида
қ
қ
линияни арама – арши томонига шина имояси (икки каррали шиналар системасида) ёки УРОВ ни (бир ярим схема ёки
қ
қ
ҳ
кўп бурчакли схема бўлганда) блокни салт ишлаши холатига ёки генератор майдонинии сўндириш ва блокни тўхтатишга
бўлган таъсири узатиши лозим. Бундан таш ари энергосистема томонида захирадаги химоя ишлаганда генератор майдонини
қ
сўндирилишини тезлаштириш учун ва ўз эхтиёжларини узиб ўйиш учун телезузиш ускунасини ишлатиш тавсия этилади.
қ
Ерга уланиб олиш токи ю ори бўлган тармо томонидаги узгич тўли бўлмаган фазали узилиб олишда узгични узиб
қ
қ
қ
қ
қ
ўйишда УРОВни тезлик билан ишга тушириш 3.2.88. 1-бобида кўзда тутилгандек бажарилган бўлиши керак.
қ
Do'stlaringiz bilan baham: