Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Асинхрон олатни автоматик тўхтатиш
ҳ
3.3.75. Асинхрон олатни (АХ) тўхтатиш учун, агар пайдо бўлса асинхрон олатни синхрон тебранишлардан, Т ва бош а
ҳ
ҳ
Қ
қ
номеъёрий иш олатларидан ажратувчи автоматик ускуналар ўлланиши керак.
ҳ
қ
Имконияти борича кўрсатилган ускуналар шундай бажарилиши керакки, авваламбор улар ресинхронизация шароитини
енгиллаштиришга йўналтирилган чора-тадбирларни енгиллаштиришлари керак, масалан:
турбиналарни тезкорлик билан юкланишлари ёки истеъмолчиларни исман узиб ўйишга ( увват та чиллиги осил бўлган
қ
қ
қ
қ
ҳ
энерготизим исмида);
қ
турбина тезлигини ростлагичига таъсир этиб, генерациялинаётган (узатилаётган) увватни камайишига ёки бир нечта
қ
генераторларни узиб ўйишга ( увват оши чалиги пайдо бўлган энерготизимнинг исмида).
қ
қ
қ
қ
Белгиланган тартибли цикллиги тебранишлар ўтгандан кейин ёки асинхрон юришнинг давомийлиги белгиланган
ийматидан кўп бўлган та дирда, агар кўрсатилган тадбирлар ресинхронизацияга олиб келмаса АХ пайдо бўлгандан сўнг
қ
қ
энерготизим белгиланган ну таларда автоматик равишда бўлинади.
қ
Асинхрон холатларга йўл ўйилиши мумкин бўлмаганда, ресинхронизацияни самарадорлиги паст бўлган та дирда
қ
қ
асинхрон холатни бартараф илиш учун, автоматикани селектив ишлашини ва бар арорликни бош а бо ланишлар ор али
қ
қ
қ
ғ
қ
таъминлай оладиган илиб ва т бўлинишидан фойдаланиш керак.
қ
қ
Частота пасайишини автоматик чегаралаш
3.3.76. Частота камайиши шундай исоб китоб билан бажарилиши керакки, бунда энергобирлашмаларда, энерготизимларда,
ҳ
энерготугунларда ар андай увват та чиллиги бўлганда ам частотани 45 Гцдан пасайиб кетиши бартараф илинган бўлиши
ҳ
қ
қ
қ
ҳ
қ
частота 47 Гцдан паст бўлганда иш ва ти 20 с дан, 48,5 Гц дан паст бўлганда эса 60 с.дан ошмаслиги керак.
қ
3.3.77. Частота пасайишини автоматик чегаралаш тизими уйидагиларни бажаради:
қ
-за ирани автоматик частотали кирнитилишини;
ҳ
-автоматик частотали юксизлантириш (ЧАЮ);
- ўшимча юксизлантириш;
қ
200

---

-частота айта тиклангандан сўнг таъминоти узиб ўйилган истеъмолчиларни улаш;
қ
қ
-юкламаларни мувозанатлаштирувчи электростанцияларни ёки генераторларни ажратиш.
3.3.78. Частота пасайганда за ирани автоматик киритилиш биринчи навбатда узиб ўйишлар ажмини имконияти борича
ҳ
қ
ҳ
камайтириш учун амда истеъмолчиларни таъминлашдаги танаффус давомийлигини камайтириш ма садида ишлатилиши ва
ҳ
қ
уйидагилар кўзда тутилиши керак:
қ
-Исси лик электр станцияларда уланган захирани сафарбар илиш;
қ
қ
-За ирада бўлган гидроагрегатларни автоматик ишга тушириш;
ҳ
-Синхрон компенсатор олатида (режимида) ишлаётган гидрогенераторларни актив олатига (режимига) автоматик ўтказиш;
ҳ
ҳ
-Газтурбина ускуналарини автоматик ишга тушириш.
3.3.79. Автоматик частотали юксизлантиргич, частота пасайиб борган сари истеъмолчиларни унчалик кўп бўлмаган
блокларга (гуру ларга) бўлиб (АУЮП), ёки пасайган частотани са лаб олиш давомийлиги ошиб борганда истеъмолчиларни
ҳ
қ
қ
узиб ўйиши кўзда тутилиши керак (АЧЮII).
қ
Одатда АЧЮ ускуналари энерготизим нимстанцияларида ўрнатилиши лозим. Энерготизим назорати остида тў ридан-тў ри
ғ
ғ
истеъмолчиларга я ин жойда ўрнатилишига ам рухсат этилади.
қ
ҳ
Истеъмолчиларни узиб ўйиш ажми ар андай увват та чиллиги бўлганда ам самарадорликни таъминлашдан келиб
қ
ҳ
ҳ
қ
қ
қ
ҳ
чи иб белгиланади; узиб ўйишни навбати шундай танланадики, бунда энерготаъминоти танаффусидаги зарарини камайтириши,
қ
қ
яъни кўп ми дордаги ускуналар ва АЧЮ навбатлари ўлланиши, маъсулиятли бўлган истеъмолчилар э тимоли узо бўлган
қ
қ
ҳ
қ
навбатларга уланиши кўзда тутилади.
АЧЮ ни амал илиши А У ва ЗАУ ускуналарини ишлаши билан мослаштирилган бўлиши керак. 
қ
Қ
АЧЮ ажмини камайтирилиши ЗАУ ускуналарини ёки жамоани амал илиши исобига бўлишига йўл ўйилиши мумкин
ҳ
қ
ҳ
қ
эмас.
3.3.80. ўшимча юксизлантириш ускуналари, кўп ми дордаги махаллий увват та чиллиги бўлиши мумкин бўлган ва
Қ
қ
қ
қ
уларда АУЮ нинг таъсири ми дор жи атидан ва юксизлантириш тезлиги керакли самарадорликка эга бўлмаган энергетик
қ
ҳ
тизимларда ёки энерготизимларнинг исмларида ўлланилиши керак.
қ
қ
ўшимча юксизлантириш бажарилиши лозимлиги, унинг ажми, уни ишлашини белгилайдиган сабаблар (таъминловчи
Қ
ҳ
элемепнтларни узилиб олиши, актив увватини камайиши в.б) энергетик тизим белгилайди.
қ
қ
3.3.81. Частотани айта тиклаш шароитида, генерацияланадиган увват за ирасини ишга тушириш натижасида, узилиб
қ
қ
ҳ
олган электр узатишларда ресинхронизация ёки синхронизациялашда истеъмолчиларни таъминоти узилиб олиш ва тини
қ
қ
қ
камайтириш учун ЧА У ускуналари ишлатилади.
Қ
Ускуналарни жойлаштиришда ва юкламаларни ЧА У ни навбати билан та симлашда истеъмолчиларни маъсулиятлик
Қ
қ
даражасини, АЧЮ таъсирида узилиб олишни, энерготаъминотини ноавтоматик айта тикланиш давомийлиги ва мураккаблиги
қ
қ
(объектларга хизмат кўрсатишни абул илинган тартибидан келиб чи
ан олда) эътиборга олиниши лозим. Одатда ЧА У дан
қ
қ
ққ
ҳ
Қ
юкламаларни улаш навбати АЧЮ учун абул илинганга нисбатан тескири бўлиши керак.
қ
қ
3.3.82. Юкламалари мувозанатлаштирилган электростанция ёки генераторларни, ўз э тиёжи учун генераторларни уйидаги
ҳ
қ
олларда ажратилади:
ҳ
-Электростанцияларни ўз э тиёжларини ишда са лаб олиш учун;
ҳ
қ
қ
-Частота пасайишини чегараловчи ускуналарини 3.3.79. ва 3.3.81 лар бўйича самарадорлиги етарли бўлмаса ёки инкор этган
та дирда электростанцияларни тўли сўнишини (ўчишини) олдини олиш учун;
қ
қ
-Ўта маъсул истъмолчиларни таъминотини таъминлаш учун;
-Агар техник ва и тисодий жи атдан ма садга мувофи бўлса ўшимча юксизлантиргич ўрнига.
қ
ҳ
қ
қ
қ
3.3.83. ўшимча юксизлантириш ўлланилиши лозим бўлганда узиб ўйиладиганлар (АЧЮ да) уланадиганлар (ЧА У да)
Қ
қ
қ
Қ
ажми, ва т, частота бош а назорат илинадиган параметрлари бўйича давомийлиги, частота камайишини чегараловчи
ҳ
қ
қ
қ
ускуналар учун ТЭ (ПТЭ) га ва бош а деректив материаллар (кўрсатмалар) га мос олда эксплуатация илинаётганда
Қ
қ
ҳ
қ
ани ланади.
қ