Электр хавфсизлиги

Xavflar ro`yxati. Bu aniq bir tartiblar bo`yicha qo`yilgan nomlar, atamalar, ro`yxati (o`zgaruvchan harorat, havo tezligi, bosimi, yorug`lik, havoni ionizatsiyalash, portlash, gerbetsid, shovqin, tebranish yoki titrash, yong`in, zaharli moddalar, lazer nurlari, elektr yoyi va h.k.).
Har bir tekshiriladigan obektda o`tkaziladigan aniq tekshirishlar uchun shu obektda (tsexda, ish joyida, texnologik jarayonda, kasbda) uchraydigan xavflar ro`yxati tuziladi.


Xavflarning kvantifikatsiyasi
Bu hayotiy faoliyat xavfsizligini ta`minlashga qaratilgan tadbirlar uchun etarli darajada kerak bo`lgan miqdoriy, vaqtincha fazoviy va boshqa xususiyatlarni aniqlab, amalga oshirish jarayonidir. Tenglashtirish jarayonida aniq bir masalani hal qilish xavflar ro`yxati, fazodan tashqariga chiqarmaslik (jamlash), mumkin bo`lgan zarar va boshqa omillar aniqlanadi.
Sabablar va oqibatlar. YAshirin xavflar amalga oshishiga olib keladigan sharoit - sabab deb ataladi. Sabablar – jarohatlar, yuqumli kasalliklarni keng tarqalishini (epidemiya), atrof muhitga zarar va boshqa xil oqibatlarni keltirib chiqaradi.
Xavf-sabab-oqibat uchligi - bu yashirin xavflarni va zararlarni amalga oshiruvchi taraqqiyotning mantiqiy jarayonidir. Masalan: zahar (xavfli) - dori tayyorlovchining xatosi (sabab) - zaharlanish (ko`ngilsiz oqibatlar). elektr toki - qisqa ulanish - kuyib qolish. Aroq - juda ko`p bo`lsa-o`lim.
Yashirin xavflar aksiomasi (o`z-o`zidan ma`lum xaqiqat).
Mutloq xavfsiz bo`lgan ish (faoliyat) bo`lishligi mumkin emas. Demak, xar qanday (faoliyat) bo`lmasin - unda yashirin xavf bo`ladi. Bu aksioma HFX da g`oyat katta metodologik ahamiyatga ega.


Tavakkal nazariyasining asosiy fikrlari
1950 yil sentyabr oyida Kioln shaxrida bo`lgan Hayotiy faoliyat xavfsizligi birinchi jaxon kongressida, olimlar HFXni fan deb atashni qabul qildilar va o`z ma`ruzalarida «tavakkal» tushinchasini qo`lladilar. Kongressda xar bir olim «tavakkal» tushunchasini o`zicha talqin qildi. Masalan: V.Marshal – tavakkal – bu xavfning miqdoriy baxosidir. Miqdoriy baxo – bu bo`lib o`tgan ko`ngilsiz xodisalarning aniq bir davr ichida bo`lishi mumkin bo`lgan soniga nisbatidir. «Tavakkal»ni aniqlashda nimani tavakkali degan savolga javob berish kerak.
Rasmiy nuqtai nazardan «tavakkal» - bu takrorlanish. Ammo, bu tushunchalar orasida muayyan farq mavjud, chunki xavfsizlik ma salalari bo`lishi mumkin bo`lgan ko`ngilsiz oqibatlar soni to`g`risida shartli ravishda aytishga to`g`ri keladi.
Tavakkal ikki xil bo`ladi:
1. Shaxsiy tavakkal – ayrim shaxs uchun aniq xavf turi.
2. Ijtimoiy tavakkal – takroriy xodisalar natijasida jaroxatlangan insonlar orasidagi bog`liqlik.