Elektr energiyasi va nasos stantsiyalaridan foydalanish kafedrasi "tasdiqlayman"

84-rasm. Geotermal energiyani joylashishi va harakati boʻyicha klassifikatsiyasi.

II. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

1-amaliy mashg‘ulot.

Muqobil energiya manbalari va ularning qoʻlanilish sohalari.

Hozirgi vaqtda qishloq xoʻjaligida ishlab chiqarishning rivojlanishi qishloq elektr va issiqlik ta'minotining yetarlicha rivojlanmaganligi bilan toʻxtab turibdi. Shunday qilib, Oʻzbekistonning agrar sektoridagi meqnatning energiya bilan ta'minlanganligi qozirgi darajasi sanoatdagidan 2,0…2,5% ga kam, va dunening rivojlangan mamlakatlaridan oʻn martalab past.

Oʻzbekistondagi bitta qishloq odamiga toʻqri keladigan elektr energiyani yillik iste'moli, rivojlangan mamlakatlarda 3000kVt ga yaqin boʻlgan bir paytda, bizda 500kVt dan oshmaydi. Bunday orqada qolish qishloq aqolisining ijtimoiy-maishiy yashash sharoitlarining past darajasiga olib keladi.

Bir vaqtning oʻzida mamlakatimizda foydalaniladigan texnologik jarayonlarning energiya sarflash qobiliyati rivojlangan qishloq xoʻjalik mamlakatlariga qaraganda 4…5 barobar yuqoridir. Bu maqsulotning juda yuqori tannarxiga olib keladi va uning raqobat bardoshligini kamaytiradi.

1990-94 yillar respublikada gazni iste'mol qilish respublikadagi koʻmirni qazib chiqarish pasayishi va koʻmir qamda mazut olib kelinishi kamaygani qisobiga uzluksiz oʻsib bordi. Koʻrsatilgan davrda koʻmirni iste'mol qilsh 9,2 mln. tonnadan 4,2 mln, tonnagacha tushib ketdi. Koʻmir yetishmovchiligi tabiiyki gaz bilan qoplanadi.

2-rasm. Oʻzbekistonning uglevodorod xom-ashyosi bilan ta'minlanganligi bashorati.

Ma'lumki, Oʻzbekiston uglevodorod xomashyosi zahiralari ga boy: ma'lum bir muddat yeqilqiga boʻlgan eqtiyojlarni qondirish uchun yetarli boʻlgan tabiiy gaz, neft, gazli kondensat, koʻmir tashkil etadi (2-rasm). Ma'lumotlar sifatida turli yoqilqi turlarini uchun yonish issiqligining qiymatlarini keltiramiz (1-jadval).

1.1-jadval