Elektr energetikasi

3 - rasm Umumiy kollektorga ega bo‟lgan kuchaytiruvchi kaskadning sxemasi 
 
 
 
 

---

Bunda  emitterli  takrorlagichning  kirish  qarshiligi  tranzistorning  kirish 
qarshiligidan katta. 
Maydonli tranzistorlar-chiqish toki kirish kuchlanishi bilan boshqariladigan yarim 
o‘tkazgichli asbob. Maydonli tranzistorlarda chiqish tokiga ta‘sir kiluvchi kirish kuchlanishi 
hosil qiladigan elektr maydon orqali boshqarilishini bildiradi. 
Bipolyar tranzistorlarda ikki xil – asosiy va asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar 
muhim rol o`ynasa, maydonli tranzistorlarda esa tok asosiy tok tashuvchilar hisobida hosil 
qilinib, asosiy bo‘lmagan tok tashuvchilar muhim rol o`ynaydi. Shu sababli maydonli 
tranzistorlar unipolyar tranzistorlar ham deyiladi. 
Maydonli tranzistorlad tokni boshqarish elektr maydon vositasida boshqariladigan 
o‘zgarmas tok va past chastotali o‘zgaruvchan toklar uchun kirish qarshiligi katta bo‘ladi: 10
8
 

10
15 
om. Kirish qarshiligi kichik bo‘lishi zarur hollarda bipolyar tranzistorlar qullaniladi. 
Maydonli tranzistorlar bipolyar tranzistorlarga nisbatan sodda va mikrosxemalarda kam 
yuzani egallaydi. 
 
Umumiy maydoni tranzistorlarning xarakteristikalari
. 
 
Хarakteristikadagi  chiziqli  sohaga  to‘g‘ri  kelgan  tok  va  kuchlanish  orasidagi 
boglanishni quyidagi formula orqali ifodalash mumkin: 
 
            




2
3
3
3
2
3
2
cn
cn
nаа
n
n
nаа
сб
C
U
U
U
U
U
U
I
I




  
(1)  
 
     Bu yerda  I
sb
 boshlangich stok toki. 
     Хarakteristikaning to`yinish sohasi uchun bu bog`lanish taxminan 
 
   
2
3
3
1








nаа
n
сб
c
U
U
I
I
        
 
(2) 
yordamida yozish mumkin. 
     Хarakteristikadan  foydalanib,  tranzistorning    quyidagi    parametrlarini  topish 
mumkin:  
    Chiqish o‘tkazuvchanligi 
cn
c
n
U
I
Y



22
;
const
U
n

3
    
 
(3) 
yoki maydon tranzistorining chiqish qarshiligi  
n
с
Y
22
1


               
 
(4) 
 Kam  quvvatli  maydon  tranzistorlarida  bu  kattalik    odatda