Elektr energetikasi

Yechish:
  Тo‘g‘rilangan     kuchlanishning   o‘rtacha   qiymati: 
v
U
U
f
d
149
3
220
17
.
1
17
.
1
2




 
Berilgan     sxemadagi   transformatorning   hisobiy   quvvati: 
S
tr=
Р
d
.
34
.
1

 
Тo‘g‘rilangan  tokning  quvvati: 
vt
S
P
ТР
d
1340
34
.
1
1800
34
.
1



 
Yuklama   toki: 
a
U
P
I
d
d
d
9
149
1340



 
Ventillardagi    maksimum    teskari  kuchlanish: 
 
2-masala.
 
Uch  fazali  bir  yarim  davrli  to‘g‘rilagichning  transformatori  ikkilamchi 
cho`lg‘amidagi kuchlanishning haqiqiy qiymati U
2
=150V.  
   Тo‘g‘rilagichdagi to‘g‘rilangan va teskari kuchlanishlarning qiymatini aniqlang. 
    Yechish: 
1) Тo‘g‘rilangan kuchlanish 
    
B
U
U
5
.
175
150
17
.
1
17
.
1
2
0





    
2) Тeskari kuchlanish 
U
tes.m =
B
U
367
5
.
175
09
.
2
09
.
2
0




 

---

 
3-masala.
 
1.Hisoblash  uchun  zarur  kattalaklar:  manba  kuchlanishi    U
1
=220  V,  
chastotasi  f= 50 Gs,   to‘g‘rilangan kuchlanish    U
0
=110 V,  yuklama toki   I
o
=9A,  
pulsatsiyaya  koeffitsiyenti    K
p.n
=10%,    ishlash  diapazondagi    temperatursi  
С
С
T


80
60





 
2.    Shunday  ekan,    yuklama  quvvati    P
0
=
BA
I
U
990
9
110
0
0




va    pulsatsiya 
koeffitsiyenti    K
p.n
=10%  bo‘lsa,      uch  fazali  ikki  yarim  davrli  ko‘prik  sxemani  
(Larionov sxemasini , 5-rasm ) tanlaymiz. 
 
3-rasm Diod 
3. Diodning asosiy parametrlari: 
Тo‘g‘ri tokning o‘rtacha qiymati I
to‘g‘.o‘r
= I
o/3
=9/3=3A 
Тo‘g‘ri tokning takrorlanuvchi impulsi   
А
45
.
9
9
05
.
1
I
05
.
1
I
о
to`.n





 
Тeskari kuchlanishning takrorlanuvchi impulsi  
V
U
о
6
.
138
2
.
1
05
.
1
U
05
.
1
U
оsalt
tes..n






 
U
tes.i.  
Тeskari kuchlanishning takrorlanuvchi impulsini aniqlan uchun U
o salt
 o‘rniga 
taxminaniy 
о
U

2
.
1
 qiymat olingan. 
D215 A  diodni tanlaymiz.  Uning asosiy parametrlari: 
 Тo‘g‘ri tokning maksimal qiymati I
m.max
=10A 
Тeskari kuchlanishning maksimal impulsning qiymati  
U
 m.tes
=200V 
Тo‘g‘ri kuchlanishning o‘rtacha qiymati  
U
 to‘g‘.o‘r
=1V 
Ishlash diapazondagi  temperatursi 
С

130
60



 
 
Тo‘g‘rilagichning sxemasi 3-rasmda keltirilgan. 
 4.  Ikkilamchi  cho`lg‘am  sifatida  keltirilgan  transformator  cho`lg‘amining  aktiv 
qarshiligi aniqlaymiz: 
  
Оm
I
U
B
f
S
В
f
I
U
к
r
o
o
r
TP
315
.
0
9
110
3
.
1
50
3
3
.
1
50
9
110
5
.
2
4
4
0
0















 
5. Ikkilamchi cho`lg‘am sifatida keltirilgan transformator cho`lg‘amining 
induktivligini aniqlaymiz   
U

---

        
Hz
B
f
S
I
U
B
f
I
U
S
K
L
o
o
o
o
L
р
3
4
3
4
10
84
.
0
.
3
.
1
50
3
9
110
3
.
1
50
9
110
3
10
1




















 
6. Тransformator  cho`lg‘amining aktiv qarshiligiga tushadigan kuchlanish  
 
     
B
r
I
U
ТР
o
ТР
64
.
5
315
.
0
9
2
2








   
7.  Тransformator  cho`lg‘amining reaktiv qarshiligiga tushadigan kuchlanish    
 
B
L
f
I
U
Р
o
x
27
.
2
10
84
.
0
50
9
6
2
3












 
8. Diodga tushadigan kuchlanish    
В
U
U
pr
pr
2
1
2
2






    
 9. Salt ishlash holatidagi to‘g‘rilangan kuchlanish.  
V
U
U
U
U
U
L
PR
ох
TR
o
OX
91
.
119
2
27
.
2
64
.
5
110












 
10.  Dioddagi teskari kuchlanish 
V
U
U
ox
п
и
nбб
i
оbr
200
9
.
125
91
.
119
05
.
1
05
.
1
.
.
.
.






 
Demak,  diod  to‘g‘ri tanlangan.   
Formula bo‘yicha transformatorning parametrlarini aniqlaymiz: ikkilamchi 
cho`lg‘amdagi kuchlanish  
В
U
U
OX
х
56
.
51
91
.
119
43
.
0
43
.
0
2





   
Ikkilamchi cho`lg‘amdagi tok   
A
I
I
38
.
7
9
82
.
0
82
.
0
0
2





 
Тransformatsiya  koeffitsiyenti   
238
.
0
220
/
56
.
51
/
1
2
21



U
U
n
х
 
Тransformatorning hajmiy (gabarit) quvvati 
.
9
.
1132
9
91
.
119
05
.
1
05
.
1
BA
I
U
P
o
OX
r







 
  Mana shu parametrlar  yordamida   transformator hisoblanadi  
 
Masala yechish uchun  topshiriqlar 
 
 
1-masala.
 
Uch   fazali   transformatorning   uch   fazali   ikkilamchi   sistemasini    
to‘g‘rilagich   sxemasida    ishlatish   mo‘ljallanmoqda.   Nominal  miqdorlari: S
n=
в
U
в
U
а
кв
н
н
,
220
,
380
,
5
.
1
2
1



 
I
1n
=2.0  a
       
I
2n
=4.0a.    cho`lg‘amlarni      ulash   
sxemasi   
.
/



  Тarmoqning    liniya    kuchlanishi    U
l
=380  B.      ventilaridagi   
maksimum      teskari        kuchlanish      va        berilgan    to‘g‘rilagichdan      olinishi   
mumkin   bo‘lgan   to‘g‘rilangan    kuchlanish  va  tok   aniqlansin.    Ventillarning    
ichki  qarshiliklari   hisobiga  olinsin. 
2-masala.
 
Uch   fazali   transformatorning   uch   fazali   ikkilamchi   sistemasini    
to‘g‘rilagich      sxemasida        ishlatish      mo‘ljallanmoqda      (rasm).      Nominal  
miqdorlari:  S
n=
v
U
v
U
а
kv
н
н
,
127
,
220
,
8
.
1
2
1



 
I
1n
=2.0  a
       
I
2n
=4.0a.  cho`lg‘amlarni   
ulash   sxemasi  
.
/



 Тarmoqning  liniya  kuchlanishi  U
l
=220 B.   ventilaridagi   
maksimum      teskari        kuchlanish      va        berilgan    to‘g‘rilagichdan      olinishi   
mumkin   bo‘lgan   to‘g‘rilangan    kuchlanish  va  tok   aniqlansin.    Ventillarning    
ichki  qarshiliklari   hisobiga  olinsin. 

---

3-masala.
 
Uch  fazali  bir  yarim  davrli  to‘g‘rilagichning  transformatori  ikkilamchi 
cho`lg‘amidagi kuchlanishning haqiqiy qiymati U
2
=127V.  
   Тo‘g‘rilagichdagi to‘g‘rilangan va teskari kuchlanishlarning qiymatini aniqlang. 
4-masala.
 
Uch fazali bir yarim davrli to‘g‘rilagichning transformatori ikkilamchi 
cho`lg‘amidagi kuchlanishning haqiqiy qiymati U
2
=220V.  
   Тo‘g‘rilagichdagi to‘g‘rilangan va teskari kuchlanishlarning qiymatini aniqlang. 
5-masala.
 
Hisoblash  uchun  zarur  kattalaklar:  manba  kuchlanishi    U
1
=220  V,  
chastotasi  f= 50Gs,   to‘g‘rilangan kuchlanish    U
0
=110 V,  yuklama toki   I
o
=9A,  
pulsatsiyaya  koeffitsiyenti    K
p.n
=10%,    ishlash  diapazondagi    temperatursi  
С
С
T


80
60





 
6-masala.
 
Hisoblash  uchun  zarur  kattalaklar:  manba  kuchlanishi    U
1
=380  V,  
chastotasi  f= 50 Gs,   to‘g‘rilangan kuchlanish    U
0
=190 V,  yuklama toki   I
o
=9A,  
pulsatsiyaya  koeffitsiyenti    K
p.n
=10%,    ishlash  diapazondagi    temperatursi  
С
С
T


80
60





 
7-masala..
.Hisoblash  uchun  zarur  kattalaklar:  manba  kuchlanishi    U
1
=220  V,  
chastotasi  f= 50Gs,   to‘g‘rilangan kuchlanish    U
0
=110 V,  yuklama toki   I
o
=10 
A,    pulsatsiyaya  koeffitsiyenti    K
p.n
=10%,    ishlash  diapazondagi    temperatursi  
С
С
T


80
60





 
8-masala.
 
Hisoblash  uchun  zarur  kattalaklar:  manba  kuchlanishi    U
1
=380  V,  
chastotasi  f= 50Gs,   to‘g‘rilangan kuchlanish    U
0
=190 V,  yuklama toki   I
o
=5A,  
pulsatsiyaya  koeffitsiyenti    K
p.n
=10%,    ishlash  diapazondagi    temperatursi  
С
С
T


80
60




