Elektr energetikasi



Download 4,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet100/215
Sana21.01.2022
Hajmi4,24 Mb.
#394335
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   215
Bog'liq
test va sxema Elektronika-asoslari

Nazorat savollari: 
1.
 
Kuchlanish  koeffitsiyenti nima?    
 
2.
 
Kuchaytirgichning vazifasi nima?  
3.
 
Kuchlanish  pulsasiyalanishining   effektiv   qiymati qanday topiladi? 
4.
 
Filtrning vazifasini tushuntiring ?
 
5.
 
Maydonli kuchaytirgichning ishlash prinsipini  aytib bering?    
 
6.
 
Kuchaytirgichning vazifasi nima?  
7.
 
Kuchlanish  pulsasiyalanishining   effektiv   qiymati qanday topiladi? 
8.
 
Filtrning vazifasini tushuntiring ?
 
 


4-mavzu.  Bir kaskadli kuchlanish va quvvat kuchaytirgichlarni hisoblash 
 
Reja: 
1.
 
Asosiy tushunchalar 
2.
 
Masala yechish uchun namunalar 
3.
 
Masala yechish uchun topshiriqlar 
 
1-
 
masala.
 Umumiy emitterli kuchaytirish kaskadining kuchlanish, tok va 
quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyentlarini toping. Hisoblash uchun quyidagi 
qiymatlar berilgan: 
 
h
11
=1200 Om ,     
h
21
=125,    
h
22
=5∙10
-5 
Om
-1
,    
R
k
=8.5 kOm,   
R
B
=106 kOm ,  

kir
 =24 MV.
   
 
Umumiy emitterli kuchaytirish kaskadining sxemasi berilgan bo‘lib, quyidagi 
rasmda keltirilgan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.1-rasm 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.2.-rasm 
1.
 
Kuchaytirish kaskadining soddalashgan almashtirish sxemasini tuzamiz ( 
h
12
=0 holat uchun  ) 
2.
 
 Kirish qarshiligi : 
I
kir 
I

R

h
11 
U
ki
I

h
21 
1/h
22 
I
chi
R

U
ch


U
chiq 
U
kir 
R

R












1187
1200
10
106
1200
10
106
3
3
11
11
h
R
h
R
R
b
b
kir
 
3
. Chiqish qarshiligi: 
















k
h
R
R
h
R
h
R
R
k
k
k
k
chiq
96
.
5
10
5
10
5
,
8
1
10
5
,
8
1
1
5
3
3
11
22
11
 
4. Kaskadning kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti: 


621
1
22
11
21
11
21










h
R
h
R
h
I
h
R
I
h
U
U
K
k
k
b
chiq
b
kir
chiq
U
 
5. Kaskadning tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti: 
 

 


74
,
86
1
22
11
21
11
11











h
R
h
R
h
h
R
U
U
h
R
U
I
I
K
k
b
b
kir
k
b
chiq
kir
chiq
 
 
6. Kaskadning quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti: 
 
K
R  
=K
U
 ∙K
I
 =621∙86.74=53900 
7. Chiqish kuchlanishi: 
U
chiq
= K
U
 ∙U
kir 
=  621 ∙24 ∙10
-3
=14.9 V 
 
Javob: 
 K
U
=621,   K
I
=86.74,  K
R
=53900,  U
chiq
 =14.9 V, R
chiq 
=5,96 kOM ; R
kir 
=1187 Om
 
2-
 
masala.
 
Umumiy    emitterli  sxema  uchun  kuchlanishni    kuchaytiruvchi  
tranzistor    kaskadini    hisoblash.  Umumiy  emitterli  kuchaytirish  kaskadining 
sxemasi berilgan bo‘lib, quyidagi rasmda keltirilgan.  
Berilgan : 
 
U
chik.m
 = 4 V;    
 R
n
 = 500 Om ;   
 

n
 = 100 Gs ;    
 M
n
 = 1,2;      
  Ye
n
= 12 V; 
 
 
Yechish 

 
1.
 
U
ke.rux 

 1,2  Ye
n
 =1,2 

 12 =14,4 

 
мА
А
R
U
I
I
н
м
чик
м
н
рух
к
16
016
,
0
500
4
2
2
.
2
.
.
.
.





 
Demak, 
I
k.rux
 =  30 mA; U
ke.rux  
 = 15 V;   β 
min
 = 30; β
m
 = 50;     
 
 I
k. min.rux
 =  25 mkA        
bo‘lgan  MP42 A  tranzistorni tanlaymiz. 
 
 
4.3.-rasm 


 
                                                4.4.-rasm 
 
2. Yuklanish  chizig‘ini kurish uchun  tinchlik (ishchi) nuqtasini   topamiz. 
Buni  quyidagicha hisoblaymiz. 
 
I
ko
 = 1,2 

  I
n.m
 =  1,2  

  8 =  9,6 mA 
 
U
keo
 =  U
chik.m
 + U
ost
 = 4 + 1 = 5 V 
 
Yuklama  chizig‘i   ikkinchi nuqta   
U
ke
 = Ye
n
 = 12 V
 teng . Olingan 
qiymat bo‘yicha  yuklanish  
chizig‘ini kuramiz. 
3. Yuklanish  chizig‘i  va statik  
chiqish  xarakteristikadan  
I = 18 
mA
 ni  topamiz. U holda  
          
                        
              
Оm
 
560
2
,
1
670
1,2



ум
к
R
R
 
Bunda 
              R
e
 = R
um
 – R
k
 = 670 – 560 =110 Om 
 
4.  MP42  A    tranzistorning    (UE    sxemasida)  tok  bo‘yicha  kuchaytirish 
koeffitsiyenti  β
min
 = 30 u holda  I
 
k i r. t i p 
=
 
I
b. m i n 
 = I
k . m i n
 
 

 
 I
k. m i n
 
kichik  qiymatga  
tengligidan 
I
k . m i n
 

 0
 deb va  xuddi shunday I
b.min
 

 0 deb olish mumkin. 
мА
I
I
мин
м
к
м
б
47
,
0
30
14
.
.
.
.




            
Kirish tokining amplitudasi 
 
мА
I
I
I
мин
б
м
б
м
б
 
235
,
0
2
47
,
0
2
.
.
.
.
.




 
 
4.5. – rasm. 


 Kirish statik  xarakteristikasi bo‘yicha  (UE sxemada ) 
                            U
b.e.min
 = 0,11 V ;               U
b.e.m
 = 0,33 V ; 
 
2 U
vx.m.
 = U
b.e.min 
 = (0,33 – 0,11) V = 0,22 V 
 
5. Тranzistorning o‘zgaruvchan  tok ta‘siridagi  kirish qarshiligini topamiz. 
                                   
Ом
I
U
R
м
б
м
кир
кир
 
470
10
47
,
0
22
,
0
2
2
3
.
.
.
.





 
 
6. 
R
1
 va  
R
2
 
larni aniqlash uchun     
R
1-2
 

   8 R
kir
   =  8  
 

 470 

 3800
 topamiz. 
 
 Bu yerda  
Ом
 
43000
10
6
,
9
110
3800
12
3
2
1







ко
э
к
n
I
R
R
E
R
 
Ом
 
4200
3800
43000
3800
43000
2
1
.
1
2
1
1
2








R
R
R
R
R
 
 
7. Sxema yetarlicha mutadil  bulishini aniqlaymiz. 
 
66
,
2
      
50
1
4200
 
4300
 
4200)
 
(43000
 
110
4200
  
43000
4200)
 
(43000
 
110
1
)
(
)
(
2
.
1
2
.
1
2
.
1
2
1














м
R
R
R
R
R
R
R
R
R
R
S
э
э

 
 
Demak, hisoblangan  kaskadning ishi yetarlicha mutadil ekan. 
 
8. S
r
 sigimini  hisoblaymiz. 
 
Ф
 
10
66
,
2
1
2
,
1
)
500
560
(
100
14
,
3
2
1
1
)
(
2
1
6
2
2
.












н
н
к
р
М
R
R

С

 
 
Aniqlangan qiymat bo‘yicha  S
r
 = 3,0 mkF li  kondensator  tanlaymiz. 
9.
 
S
e
 sigimini hisoblaymiz. 
 
 
мкФ
 
159
Ф
 
10
159
100
100
14
,
3
2
10
2
10
6









э
н
э
R
f
С

 
 
Manfiy    teskari  boglanishni    butunlay  bartaraf    etish  uchun 
S
e     

 
159
  ni  kuyish 
zarur. 
10. Kaskadning kuchlanishi  bo‘yicha kuchaytirish koeffitsiyenti quyidagiga teng. 
4
,
36
11
,
0
4
.
.
.
.



м
кир
м
чик
и
U
U
К
 
 


3-
 
masala.
 
UE    sxema  uchun      tranzistorli  quvvat    kuchaytirish  kaskadini  
hisoblang    Umumiy  emitterli  kuchaytirish  kaskadining  sxemasi  berilgan  bo‘lib, 
quyidagi rasmda keltirilgan..   
Agar  quyidagilar  berilgan bo‘lsa. 
            R
chik
 = 1 Vt , R
yu
 = 5 Om, 

n
 =  1 kGs, M
n
 = 1,3 ,  E
n
 = 10 V. 
 
                            
Yechish :
    
 
 
 
Bt
P
P
Вt
P
P
K
O
Т
ВЫХ
56
.
3
4
.
0
43
.
1
~
;
43
,
1
7
,
0
1
~
.
1








                                               
 
r
t1
+R
e
 dagi  kuchlanish tushuvi 
 
В
E
U
П
5
,
2
10
25
,
0
25
.
0





  
U holda  
 
 
 
  
 
 
R
0
  va  U
ke.m
 hosil  qilingan  qiymatlariga qarab  unga mos  keluvchi  GТ 403 
A, tranzistorni  tanlaymiz. Uning nominal  kattaliklari  quyidagilardan iborat.  
I
k.rux
 = 1,25 A,  
U
k.rux
 = 30 B,  
P
o.rux
 = 4 Bt, 
 
β
min
 = 20 ,  
I
k.n
  

  0,05 mA,  
g
tt
  = 15
0
 S/Vt,  
Т
t,m.
 = 85
0
S. 
 
2. Ishchi nuqta  (nuqta 0)  holatini aniqlaymiz. 
.
48
,
0
5
,
7
56
.
3
5
,
7
5
.
2
10
А
U
P
I
В
U
E
U
КЭО
O
KO
П
КЭО









 
U
qol
 = 1 V deb  qabul kilamiz. Ma‘lumotnomada berilgan  xarakteristikada  
yuklanish chizig‘i  U
keo
 = 7,5 V , I
ko
 = 0,48 A  va  U
kem
 = 18,8, I
k
 = 0  nuqtalardan 
o‘tkaziladi. 
 
Kuchlanishning eng katta  qiymati 
  
               U
km
 = U
keo
 - U
kol
 = 7,5  - 1  =  6,5 V 
 
.
8
.
18
4
.
0
5
.
2
10
4
.
0
.
B
U
Е
U
П
М







 
 
4.6.– rasm 
 


 
4.7.- rasm 
Bunday  chiqish signalining kuchlanish amplitudasi  quyidagi  kuchlanishlarga 
mos  keladi :  
                           U
kem
 = U
keo
 + U
km
 = 7,5  + 6,5  =  14 V 
 
                            U
ke.min
 = U
ko
 - U
km
 = 7,5  - 6,5  =  1 V 
Bu kuchlanishlar uchun quyidagilarni topamiz. 
 
 
              I
km
 = 0,75 A                       I
k..min
 = 0,2 A 
U holda  chiqish  signali  ikkilangan  tokining  amplituda qiymati bilan aniqlanadi. 
  
2 I
km
  = I
km
  - I
kmin   
= 0,75 – 0,2 = 0,55  A 
 
Тanlangan rejimning  to`g`riligini  tekshiramiz. 
 
Т
Т
chiq
Km
Km
В
P
I
U
P
43
,
1
89
.
0
8
55
.
0
5
.
6
2
8
2
2
`~








 
Shunday qilib,  yangi  ishchi  
nuqta    tanlanadi    va    natijada  
yuklanish  chizig‘ining  yetiklik  
burchagi    o‘zgaradi.  I
k.min
  yukori  
ekanligidan 
yoki 
 
yuklanish  
chizig‘ining  o`ng  tomonga  qurish 
bilan  ish  nuqtasini o‘zgartirib  U
km
 
ni    oshiramiz,  bu  holda 
1
2
Р
  ham  
ortadi.  Yangi  ishchi  nuqta  uchun            
U
ke 
  =    10  V,  I
ko
  =  0,36  A  
tanlaymiz.
 
 
 U holda  U
km
 = U
keo
 – U
qol
 = 10 - 
1  =  9 V 
                U
kem
 = 10 + 9 = 19 V                                      4.8.-rasm 
 
 


                U
ke.min
 = 10 – 9  = 1 V 
                I
km
 = 0,75 A 
I
k..min
   

  0
 
                2 I
km
  = I
km
  - I
k   m i n   
= 0,75  A 
 
Yangi  rejimni  tekshiramiz :  
                         
Bt
I
U
P
KM
KM
7
.
1
8
75
.
0
9
.
2
8
2
2
.
`~




 
Demak topilgan natija  talabni qondiradi. 
 
Kirish tokining eng katta  va eng kichik  qiymatlarini  aniqlaymiz. 
                       
А
I
I
А
I
I
МИН
MИН
K
бм
МИН
M
K
бм
0
20
0
04
,
0
20
75
,
0
.
.








              
Umumiy emitter sxema uchun kirish statik  xarakteristika bo‘yicha 
quyidagilar topiladi. 
  
 
U
b.e.m.
 = 0,72 V;            U
b.e.m i n.
 = 0,6 V           
  signalining ikkilangan amplituda  qiymati 
 
 
2 I
b.m
  = I
b.m
  - I
b.m i n   
= 0,04  A 
 
 
2 U
b.m
  = U
b.e m
  - U
b.e m i n   
= 0,72 – 0,6 = 0,12  V 
qarshiligi 
Оm
0
,
3
04
,
0
  
0,12
 
2I
2U
 
  
R
 
          
      
          
          
          
          
bm
bm
kir



 
 
Kirish quvvati 
 
     
mVt
 
0,6
 
=
 
Вт
  
0,0006
 
=
 
8
 
0,04
 
 
0,12
 
=
  
8
 
2I
 
 
2U
 
=
 
Р
бм
бм
 
р
 
и
 
к


  
                                            
3.  U
Re  
= 0,4 

U = 0,4 – 2,5 = 1 V ga tengligidan  Re  topiladi. 
    
Om
I
U
R
ko

э
1
,
2
48
,
0
1
          



 
4. Kondensator sig‘imi  aniqlanadi. 
           
mkF
Ф
f
С
н
э
7000
007
,
0
1
,
2
1000
28
,
6
10
R
2
10
э







 
   
                        
Shunday qilib  talab  qilinayotgan sig`im  juda katta . Shuning uchun u 
qo`yilmaydi. 
5.
 
Bo‘luvchi  qarshiliklarning qiymatini  topamiz. 
R
1-2
 = 10 R
kir2
 – 10 

 30 = 30 Om  
qabul qilinganligidan R
1
  va R
2
  qarshiliklar topiladi. 


Om
R
R
R
R
R
Om
R
I
R
E
R
e
ko
n
5
,
33
30
300
30
300
300
1
.
2
75
.
0
30
10
2
1
1
2
1
1
2
2
1
1














 
 
Bu qiymatlarga  yaqinroq bo‘lgan standart  qarshiliklar ma‘lumotnomadan  
tanlanadi.    
                           R
1
 = 300 Om ;  R
2
 = 35 Om ; 
6.
 
Quvvat bo‘yicha  kaskadning kuchaytirish koeffitsiyenti  
                   
Р
Р
К
kir
chiq
р
1670
0006
,
0
1



                      
         7. Тransformator  parametrlarini hisoblash uchun kollektor yuklamasi  
qarshiligining qiymatini  aniqlaymiz. 
                      
Om
I
U
R
м
кэ
к
4
,
25
75
,
0
19
,
'



  
U holda  
 
 
9. 
.
10
15
,
4
1
3
,
1
53
,
0
1000
28
,
6
07
,
1
5
1
2
3
2
2
2
2
2
Gn
М
K
f
r
R
L
Н
H
T
H
i












     
 
Demak,  

1
 = 0,004 mGs. 
 
10. R
o
 

 2 Vt  ekanligidan  radiatorning sovutish maydoni 
     
 
2
.
.
660
15
56
,
3
25
85
56
,
3
1200
1200
sm
r
P
T
T
P
S
TT
O
M
CP
M
T
O
сов









                   

Download 4,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   215




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish