«Elektr energetikasi» kafedrasi

4. Bosh pasaytirgich podstansiyani tanlash. BPPni ikki variantini texnik iqtisodiy jihatdan taqqoslash.

Kuchtransformatorlarnisoniniite’molchilarnitoifasivaishochlilikdarajasibuyichatanlanadi.

Tanlangan quvvat normal sharoitda hamma iste’molchilarni elektr energiya bilan ta’minlashi shart. Tanlashda avariya holatida bir transformator ishda bo‘lganda shu transformator butun yuklamani yoki qisman cheklashlar bilan elektr iste’molchilarni elektr energiya bilan tanlashni hisobga olish kerak.
4.1. BPP uchun kuch trasformatorlarni tanlash
1va2–toifali elektr energiya iste’molchilari uchun ikki transformatorli podstansiya tanlanadi. Ikki transformatorli podstansiya uchun 1 va 2 toifali ite’molchilari uchun: K_pr = 1,4

S_nt = S_p ∙ 0,7 bir transformatorda

S_nt = 10402.5∙ 0,7 = 7281.75 ≈ 8000 kVA

Ikki variantda hisoblash uchun: 10000 va 16000 kVA transformatorlarni texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini ko‘rib chikamiz.
Variant 1. S_nt = 10000 (kVA)

Ikkita transformator TDN-10000/110

∆R_xx =27 kVt

∆R_kz =74kVt

Komplekt BPP narxi:

K`_t1 = n ∙ K = 2 ∙ 510000000 = 1020000000 so‘m

Ortikcha yuklamada K_pr ∙ S_nt> S₁

1,4 ∙ 10000 = 14000 (kVA) >8000 (kVA) – qanoatlantiradi.

YUklama koeffitsienti K_z = S_p / (n ∙ S_nt)

K_z = 10402.5/ (2 ∙ 10000) = 0,52

1 va 2 toifa uchun tug‘ri keladi.

m = 180100 (so‘m/kVt∙yil) da 1 kVtni bir yillik salt ishlashida maksimal isrofi

m₀ = (α / T_m + β) ∙ T_V

m₀ = (64000 / 5000 + 40) ∙ 8760 = 462528 so‘m/kVt∙yil

Transformatordagi bir yillik isrof narxi

U_p1 = n (m ∙ ∆R_kz ∙ K₃² + m₀ ∙ ∆R_xx) = 2 ∙(180100 ∙74 ∙ 0,52² + 462528 ∙ 27) = =32183969 so‘m/yil

Podstansiya va taqsimlash qurilmalarni elektr texnik jihozlari uchun amortizatsiyaga chiqim normasida: E_a =0,063

U_a = K`_t1 ∙ E_a = 1020000000 ∙ 0,063 = 64260000 so‘m

Joriy ta’mirlash va xizmat ko‘rsatishga chiqim:

E_tr = 0,03

U_tr = K`_t1 ∙E_tr =1020000000 ∙ 0,03 = 30600000 so‘m
Ekspluatatsiya chiqimlari:

U_t1 = U_p1 + U_a + U_tr = 32183969 + 64260000 + 30600000 = 127043969 so‘m

Keltirilgan xarajat E_n = 0,12

Z_pt = E_n ∙ K`_t1 + U_t1 = 0,12 ∙ 1020000000+ 127043969 = 249443969so‘m

Variant 2. S_nt = 16000 (kVA)

Ikki transformator TDN-16000/110 tanlaymiz

∆R_xx = 26 kVt

∆R_kz = 85 kVt

Komplekt BPP narxi:

K`_t2 = n ∙ K = 2 ∙ 743000000 = 1486000000 so‘m

Ortikcha yuklamada K_pr ∙ S_nt> S₂

1,4 ∙ 16000 = 22400 (kVA) > 8000 (kVA) – kanoatlantiradi

YUklama koeffitsienti K_z = S_p / (n ∙ S_nt)

K_z = 10402.5 / (2 ∙ 16000) = 0,32 – ko‘p kamaygan

m = 180100 (so‘m/kVt∙yil) da 1 kVtni bir yillik salt ishlashida maksimal isrofi

m₀ = (α / T_m + β) ∙ T_V

m₀ = (64000 / 5000 + 40) ∙ 8760 = 462528 so‘m/kVt∙yil

Transformatordagi bir yillik isrof narxi

U_p2 = n (m ∙ ∆R_kz ∙ K₃² + m₀ ∙ ∆R_xx) = 2 ∙(180100 ∙85 ∙ 0,32² + 462528 ∙ 26) = =27186636 so‘m/yil

Podstansiya va taqsimlash qurilmalarni elektr texnik jihozlari uchun amortizatsiyaga chiqim normasida: E_a =0,063

U_a = K`_t2 ∙ E_a = 106000000 ∙ 0,063 = 6678000 so‘m

Joriy ta’mirlash va xizmat ko‘rsatishga chikim:

E_tr = 0,03

U_tr = K`_t2 ∙E_tr =1486000000 ∙ 0,03 = 44580000 so‘m

Ekspluatatsiya chikimlari:

U_t2 = U_p2 + U_a + U_tr = 27186636 + 6678000 + 44580000 = 78444636 so‘m

Keltirilgan xarajat E_n = 0,12

Z_pt = E_n ∙ K`_t2 + U_t2 = 0,12 ∙ 1486000000 + 78444636 = 256764636 so‘m
1- variantni keltirilgan xarajati 2 variantga nisbatan kam va hamma ko‘rsatkichlari jihatdan tejamli – Variant 1- 2xTDN10000/110 kVA ni loyiha uchun tanlaymiz.
BPPni variantini tanlash buyicha taqqoslash 9-jadvalda keltirilgan.

9-jadval

Taqqoslanadigan kattaliklarni nomlanishi	Variant 1	Variant 2
1. Tanlangan transformatorlar quvvati [kVA]	10000	16000
2 Komplekt BPP narxi [mln.so‘m]Kl	1020	1486
3. YUklama koeffitsienti Kz	0,52	0,32
4. 1yil el. en. isrof narxi Up [mln.so‘m/yil]	32,18	27,18
5. Amortizatsiyaga chikim [mln.so‘m]Ua	64,26	6,678
6. Joriy ta’mir. va xiz. ko‘rsat.chikim [mln.so‘m]Utr	30.6	44.58
7. Ekspluatatsiya chikimlari [mln.so‘m]	127	78.44
8. Keltirilgan xarajatlar[mln.so‘m]	249.44	256.7

O‘z xarajatini qoplash muddati:
T_ok­= (K`<sub>t2</sub> - K`_t1) / (U_t1 – U_t2) = (1486 – 1020) / (127 – 78.44) =

=466 / 48.56 = 9.59 oy
Bu qiymat manfiy bo‘lganligi uchun keltirilgan yillik xarajatlarni o‘zaro taqqoslaymiz
∆Z = % = % = 9,5%

Demak birinchi variant tejamli va loyiha uchun qabul kilamiz.