Elektr energetika sohasi reja: O‘zbekistonda mavjud standart kuchlanishlar hamda kuchlanishni tanlash sohasi

12.12-rasm. Yashinqaytargich
Reaktor. Reaktirni boshqa nomi yuqori kuchlanishli induktivlik. Ular aslida bir-o‘ramli transformatorlar. Reaktor ikki asosiy sababli elektr tizimlarida ishlatiladi. Birinchidan, reaktor shunt konfigurasiyada ishlatiladi (masalan, liniya-er ulanishi),ortiqcha reaktiv quvvatni yutib kuchlanishni rostlashga yordam beradi. Katta uzunlikdagi liniyalarda sig‘im xarakteriga ega reaktiv quvvat yuzaga keladi va ortiqcha reaktiv quvvatni kompensatsiyalashga yordam beradi. Reaktorlar ko‘pincha kichik yuklamalarda (kechasi yoki saharda) ulanadi. Katta quvvatli yuklamalarda shuntlovchi kondensatorlar kuchlanishni ko‘tarish uchun ulanadi. Reaktorlar ochiq havoda joylashgan bo‘lib g‘altak yog‘ ichiga joylashtiriladi. Ular bir yoki uch fazali bo‘lishi mumkin.

Parallel ulangan reaktor-uzatish. Katta uzunligidagi liniyalarda kuchlanish-ni pasaytirish uchun shuntlanadigan reaktorlar ishlatiladi.

Parallel ulangan reaktorlar liniyalarda reaktiv quvvatni rostlash yoki balansida ishlatiladi. Ular ortiqcha reaktiv quvvatni kompensatsiya qilish uchun ishlatiladi. Reaktor odatda katta yuklama uziladi va past yuklamada ulanadi.

Parallel ulangan reaktor uzoqqa uzatish liniyasidakuchlanishni pasaytirishga yordam beradi. Misol uchun, bir 200 milga, 345 kV kuchlanishda energiyani uzatish kerak deylik. uzoq uzatish liniyalarida liniya-effekti ta’sirida liniya oxirida kuchlanish 385 kV bo‘lishi mumkin. Liniya oxirini shuntlaydigan reaktorga ulash bilan kuchlanishni taxminan 355 kV ga kamaytirish mumkin.Bu liniyaning oxiridagi kuchlanishni pasaytirib, utkinchi kuchlanishni pasayishiga olib keladi. YUklama o‘zining holatiga kelganida parallel ulangan reaktorni uzish mumkin, va yuklama kuchlanishni balansda ushlab turadi.

12.13-rasmda engil yuklama sharoitida va uzoq uzatish liniyalarida uzatish davomida kuchlanishni tartibga solishda 345 kV, 35 MVAr uchun uch fazali shunt reaktorini ko‘rsatilgan⁶.