Электр қаршилик

Download 2,57 Mb.

bet	1/4
Sana	23.02.2022
Hajmi	2,57 Mb.
	#132991

1 2 3 4

Bog'liq
5 электр занжир элементлари2

Мавзу: ЭЛЕКТР ЗАНЖИРЛАРНИНГ
АСОСИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРИ
Электр занжирлар асосан ҚАРШИЛИК, ИНДУКТИВЛИК, КОНДЕНСАТОР, ЭЮК ва ТОК МАБАЛАРИДАН ташкил топган бўлади.

Электр қаршилик

Электр қаршилик – бу ўтказгичнинг электр ўтказиш қобилияти билан характерланувчи хусуиятидир.

Ўтказгичнинг барча нуқталарида тартибли ҳаракатланаётган зарядлардан ташқари, тартибсиз ҳаракатланаётган электроннлар ҳам мавжуд бўлади, оқибатда улар ўтказгич орқали ўтаётган токнинг тартибли ҳаракатига халақит беради.

Бу холат ўтказгичнинг ёки материалнинг ҚАРШИЛИГИ деб аталади.

Ўтказгич қаршилиги ўзгармас ток занжирларида R ва ўзгарувчан ток занжирларида r билан белгиланади. ҚАРШИЛИК немис олими Георг ОМ (1787-1854) шарафига Ом деб белгиланади.

СОЛИШТИРМА ҚАРШИЛИК

Ўтказгичларнинг қаршилиги шу ўтказгич тайёрланган материалнинг хусусиятига боғлиқ бўлади. Шу материалларни бир бири билан таққослаш, хусусиятларини аниқлаш мақсадида СОЛИШТИРМА ҚАРШИЛИК тушунчаси киритилади.

1 кесимга эга бўлган 1m узунликдаги ўтказгич қаршилиги СОЛИШТИРМА ҚАРШИЛИК деб аталади ва қуйидаги формула орқали ҳисобланади.

ЎТКАЗГИЧНИНГ РЕЗИСТОР ҚАРШИЛИГИ

Бирор ўтказгич орқали ўтаётган электр токи бир қанча қаршиликларга учрайди, шу сабабли энергия йўқотилади. Одатда энергия йўқотилмайди, фақат бир турдан бошқа турга ўтади, бу холатда ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯСИ ИССИҚЛИК ЭНЕРГИЯСИГА ЎТАДИ. Электр қаршиликка эга бўлган ўтказгич орқали электр токи ўтса шу ўтказгичда ИССИҚЛИК ажралади.

Электр энергиясини иссиқлик энергиясига айлантириш хусусиятига эга бўлган ўтказгич РЕЗИСТОР ҚАРШИЛИГИ дейлади. Худди шундай хусусиятга эга бўлган элемент РЕЗИСТОР деб аталади.

ҚАРШИЛИК ЭЛЕМЕНТИ
а)Чизиқли, б)Ночизиқли

Электр схемаларда резисторлар қуйидаги расмда кўрсатилгандек белгиланади:

Download 2,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4