ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ

---

83
Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
Modellər
Xarakterik xüsusiyyətləri (dövlət müdaxiləsinin
dərəcələri)
Liberal 
(klassik)
Bazar rifahın formalaşmasının ideal təşkilati mexanizmidir
Müdaxilə etməmək (“Laissez-faire”) siyasəti
Dövlət rifahın formalaşması üzrə bazar proseslərinin baş
verdiyi fəzanın hüquqi çərçivələrini müəyyən edir
Rəqabətli nizamın iqtisadi hakimiyyətin konsentrasiyasını
inkar edən hüquqi normalarla dəstəklənməsi
Dövlət yalnız pul kütləsinin dəyişməsinə nəzarət edir, 
azad bazar sistemi isə özü rifahın genişləndirilmiş təkrar
istehsalını təmin edir. 
Dövlət rifahın öz-özünə meydana gələn, təbiətin
qanunlarına bənzər şəkildə təkamül yolu ilə inkişaf edən və
kortəbii xarakter daşıyan təkrar istehsal proseslərinə
müdaxilə etməməlidir.
Neoklassik  
model
Dövlət şəxsi mülkiyyəti və bazar azadlığını müdafiə edən
hüquqi nizamı təmin edir.
Dövlət azad rəqabəti dəstəkləyir, bazarın inhisarlaşmasının
qarşısını alır, vicdansız rəqabəti qadağan edir.
Dövlət ictimai nemətlərin istehsalını və əlçatanlığını təmin
edir, xarici təsirləri aradan qaldırır
Gəlirlərin təkrar bölgüsü rifahın artırılması üçün sosial
ədalət prinsipinə uyğun aparılmalıdır. Bu zaman bazar
prosesləri təhrif olunmamalıdır.
Sosial bazar 
təsərrüfatı
Dövlət bazarın sosial üstünlüklərini üzə çıxarmaq üçün
rəqabətli mühitin dəstəklənməsini təmin edir 
Bazarın iqtisadi səmərəliliyi ilə cəmiyyətin sosail
məqsədlərinin uzlaşdırılması və koordinasiyası
Neokeynsçilik
Rifahın yüksəldilməsi məqsədilə dövlətin istehsalın və 
bölgünün bazar mexanizmlərinə maksimal müdaxiləsi 
Dövlətin funksiyalarının vətəndaşların rifahına görə
məsuliyyətədək genişləndirilməsi, əhalinin ən zəif
qruplarının nemətlərin zəruri olan minimal miqdarı ilə
deyil, əsas qrupların tələbatlarını ödəyən optimal miqdarı
ilə təmin olunması.