ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
sövdələri  elə  həyata  keçirmək  tövsiyə  edilir  ki,  zərərli  vergi
rəqabətinin inkişafı istisna edilsin. Maliyyə fəaliyyətinin ofşor
mərkəzlərin əksəriyyəti sənaye cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrə
birləşmiş  böyük  olmayan  dövlətlərdə  yerləşmişdir    və  bəzi
ekspertlərin fikrincə, sonuncular vəziyyəti dəyişmək istə sələr də,
birincilər çətin ki, öz vergi rejimlərini saxlaya biləcəklər. 
Üçüncüsü, qarşısına vergi siyasəti sahəsində əməkdaşlığın
inkişafını məqsəd qoyan beynəlxalq forumlara müəyyən ümidlər
vardır. Aİ ölkələri vicdanlı vergi davranışı məcəlləsi qəbul etmiş
və ədalətsiz vergi rəqabəti rejimlərini aşkar etmək üçün xüsusi
təşkilat – Davranış Məcəlləsi qrupunu yaratmışlar. Bu forumlar
ofşor  mərkəzlərinin  üzə  çıxara,  vergi  siyasəti  və  inzibatçılıq
normalarını  işləyib  hazırlaya  bilər,  ideyalar  mübadiləsi  üçün
meydana  çevrilə  və  beynəlxalq  vergi  mübahisələrinin  həlli
vasitəsi kimi xidmət edə bilər.
Beynəlxalq və regional kredit təşkilatları – BVF-i, Beynəl -
xalq Yenidənqurma və İnkişaf Bankını, Avropa Yenidənqurma
və İnkişaf Bankını da nəzərdən qaçırmaq olmaz. Onlar zərərli
vergi rəqabətinə qarşı mübarizə istiqamətində əməkdaşlıqdan
imtina edən ölkələrin pul vəsaitlərinə yetərliliyi qadağan edə
bilər və bununla da, onları öz hərəkətlərini dəyişməyə sövq edə
bilər.
Lakin tənqidçilər zərərli vergi təcrübəsinə qarşı yönəldilmiş
forumlar ideyasına şübhə ilə yanaşır və onu bəşəriyyətin amansız
tərəqqisi  yolunda  maneə  yaratmaq  cəhdi  hesab  edirlər.  Və
həqiqətən  də,  Davranış  məcəlləsi  qrupu  vergi  sığınacaqları
siyahı sına  aid  edilə  biləcək  yurisdiksiyaların  siyahısını
hazırlayarkən, Aİ-nin vicdanlı vergi davranışı Məcəlləsi üzrə ilk
iş təcrübəsi qarşılıqlı ittihamlara səbəb oldu.Maraqlıdır ki, bura
89 ölkə, o cümlədən ittifaqın 15 üzvünün hamısı daxil olmuşdur.
Bundan  başqa  belə  bir  fikir  də  mövcuddur  ki,  ayrı-ayrı
ölkələrə vergi siyasətini diktə edən beynəlxalq kartellərin yara -
dıl ması yalnız dövlətlərin tez-tez dəyişən vergitutma bazaları
üzərində  nəzarətlərinin  saxlanmasına  xidmət  edəcək.  Tarixi
təcrübə bu cür strukturların həyat qabiliyyətliliyinin olmadığını
göstərir. Çünki kartel ideyası iki məqsəd güdür. Bir tərəfdən,
inkişaf etmiş ölkələr digərlərinə aşağı vergitutma dərəcələrini

---

225