Ekspluatatsiyasi instituti transport vositalari kafedrasi transport vositalarining elektr



Download 4,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/108
Sana30.12.2021
Hajmi4,29 Mb.
#95796
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   108
Bog'liq
TVEJvaET-ММ

6.3. Temperatura o‘lchash asboblari 

   

   Dvigatellarning  issiqlik  rejimini  nazorat  qilish  uchun  temperatura  o‘lchash  asboblari  va  avariya 

temperaturasi  to‘g‘risida  xabar  beruvchi  yorug‘lik  darakchilari  o‘rnatiladi.  Ba’zi  avtomobillarda 

gidrotransmissiya va moylash tizimidagi suyuqlik, akkumulatordagi elektrolit haroratini nazorat qilish uchun 

ham termometrlardan foydalaniladi. 

   Hozirgi  vaqtda  avtomobillarda  ikki  turdagi  termometrlar  ishlatilmoqda:  termobimetall  impulsli  va 

termorezistorli magnitoelektr (logometrik). 

   Termobimetall  impulsli  termometr.  Termobimetall  impulsli  termometr  datchik  va  strelkali 

ko‘rsatkichdan  iborat.  Datchik  (4.1-rasm)  konusli  rezbaga  ega  bo‘lgan  metall  qobiq  6  ga  mahkamlangan 

yupqa  devorli  jez  ballon  9  dan  iborat.  Datchikning  termobitall  plastinasi  3  asos  izolyatori  8  ga 

mahkamlangan.  Termobimetall  plastina  umumiy  qalinligi  0,25  mm  bo‘lgan  ikki  qatlamdan  iborat  bo‘lib, 

ustki  qatlam  issiqlikdan  kengayish  koeffitsienti  nisbatan  past  bo‘lgan invardan  (36%  nikel  + 63%  temir  va 

boshqa  metallar),  pastki  qatlami  esa  issiqlikdan  kengayish  koeffitsienti  yuqori  bo‘lgan  kam  magnitli 

po‘latdan 

tayyorlangan. 

Bimetall 

plastinaga 

konstantan  yoki  manganin  simdan  tayyorlangan 

qizdiruvchi  chulg‘am  4  o‘ralgan.  Bu  chulg‘amning 

bir  uchi  bimetall  plastina  uchidagi  qo‘zg‘aluvchi 

kontakt 2 bilan ulangan, ikkinchi uchi kontakt sim 5 

orqali 


chiqish 

qisqichi 

ga 


biriktirilgan. 

Qo‘zg‘almas kontakt 1 datchik qobig‘i, ya’ni massa 

bilan tutashtirilgan. 

   Termometrning 

ko‘rsatkichi 

 



simon 

termobimetall  plastina  10  dan  iborat  bo‘lib,  uning 

ishchi  elkasiga  qizdiruvchi  chulg‘am  13  o‘ralgan. 

Bimetall  plastinaning  ishchi  elkasi  strelka  12  ga 

sharnirli  biriktirilgan,  termokompensatsiya  yelkasi 

esa  rostlanadigan  sektor  11  ga  mahkamlangan. 

6.1-rasm. Termobimetall impulsli termometr 

 



 

72 


Rostlash  zarur  bo‘lganda  sektor  11  o‘z  o‘qi  14  ga  nisbatan 

harakatlanishi mumkin. 

   Sektor 16 elastik plastinasi 15 yordamida strelkani bimetall plastina 

uchidagi  ilmoqqa  tirab,  unga  sharnirli  asos  hosil  qiladi.  Bu  sektor 

rostlash tishchalariga ega. 

   Datchik  va   ko‘rsatkich   chulg‘amlari  tok  manbaiga   ketma-ket  

ulanadi  (6.1-rasm). 

   Termometr  tok  manbaiga  ulanmagan  holda  datchik  kontaktlari 

tutash,  ko‘rsatkich  bimetall  plastinasining  ishchi  yelkasi  13  egilmagan 

va  strelka  12  shkalaning  chap  chekkasida,  ya’ni  110

0

C  belgi  tomonda 



bo‘ladi.  O‘t  oldirish  kaliti  ulanganda  datchik  va  ko‘rsatkich 

termobimetall  plastinalaridagi  qizdiruvchi  chulg‘amlardan  tok  o‘ta 

boshlaydi.  Datchik  plastinalari  qiziydi,  yuqori  tomonga  egiladi  va 

kontaktlarni  uzadi.  Bir  necha  daqiqadan  keyin  plastina  soviydi  va  yana 

o‘z  holiga  qaytib  kontaktlarni  tutashtiradi  va  tok  yana  qizdiruvchi 

chulg‘amlardan  o‘ta  boshlaydi.  Atrof-muhit  harorati  o‘zgarmas 

bo‘lganda,  datchik  kontaktlar  ham  bir  xil  chastota  bilan  uzilib-tutashib 

turadi.  Kontaktlar  tutashib  turish  vaqtining,  tutashib-uzilish  davrining 

umumiy  vaqtiga  nisbati  atrof-muhit  haroratiga  bevosita  bog‘liq. 

Termobimetall  plastina  atrofidagi  muhit  harorati  qanchalik  baland 

bo‘lsa,  uning  egilib  kontaktlarni  uzgandan  keyin  sovushi  shunchalik 

qiyin bo‘ladi, kontaktlar tutashgandan keyin esa tez qizib ketadi. 

    O‘t  oldirish  kaliti  ulanib,  termometr  chulg‘amlariga  tok  berilganda,  dvigatelning  sovitish  tizimidagi, 

demak  datchik  atrofidagi  harorat  ham  past  bo‘ladi.  Bu  holda  datchik  kontaktlarining  tutashib-uzilish 

chastotasi  katta  (40

0

C  da  minutiga  taxminan  80-120  marta)  va  demak,  I




Download 4,29 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   108




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish