Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

Nointruziv nazorat qilish 
texnologiyasini joriy qilish doirasida o‗tkazish 
punktlarida sanoqli minutlarda yuk bo‗lmasini ochmasdan turib uning ichidagi 
narsalarni tekshirish va bojxona deklaratsiyasida ko‗rsatilmagan tovarlarni aniqlash 
imkonini beradigan skanerlash qurilmalaridan foydalanish kengayadi. Bunday 
yondashuv tovar oqimining harakatini tezlashtiradi, bu xalqaro tashishlarga 
ayniqsa ijobiy ta‘sir ko‗rsatadi.
Tranzit uchun 
vakil qilingan iqtisodiy operator 
maqomini qo‗llashning 
dolzarbligini alohida ta‘kidlash zarur bo‗ladi. Ularning doirasida tovarlarni 

---

232 
bojxona tranziti protsedurasi bo‗yicha xo‗jalik yurituvchi sub‘ektlar tomonidan 
yaratilgan bojxona nazorati zonalariga yetkazib berish, tovarlarni bojxona 
tranzitining bojxona protsedurasiga bevosita harakat kanallarida joylashgan 
o‗tkazish punktlarida taqdim qilish, tovarlarni tranzit qilishda yuk operatsiyalarini 
xo‗jalik yurituvchi sub‘ektlar tomonidan yaratilgan bojxona nazorati zonalarida 
amalga oshirish imkoniyatlarini o‗rganish bo‗yicha bir qator eksperimentlar 
o‗tkazilmoqda.
«Yagona bekat»
va 
«yagona darcha» 
tamoyillarini amalga oshirishga 
keladigan bo‗lsak, shuni qayd qilish lozim bo‗ladiki, bu shunchaki texnologiya 
emas, bu - jahon bojxona tashkiloti tomonidan ishlab chiqilgan strategiyadir.
Zamonaviy 
bojxona 
rasmiylashtirishini 
bojxona 
operatsiyalarini 
kompyuterlashtirishsiz va kompyuterlashgan zamonaviy tizimlarni yaratmasdan 
turib amalga oshirib bo‗lmaydi. Tovarlarni bojxona tranzitining bojxona 
protsedurasiga joylashtirish va uni nazorat qilish uchun O‘zbekiston bojxona 
organlari kompyuterlashtirilgan maxsus tizimdan foydalanadi. Bugungi kunda u 
Rossiya Federatsiyasi va Qozog‗iston Respublikasi bojxona organlarining xuddi 
shunday tizimlari bilan hamkorlik qilmoqda. Bu uchta davlatning bojxona 
organlariga tovarlarning yo‗nalishi va kirib kelishi to‗g‗risida elektron xabarlar 
bilan almashinish asosida samarali axborot o‗zaro harakatlarini yo‗lga qo‗yish 
imkonini bergan.
Huquqiy nuqtai-nazardan yuklarni xalqaro tashishning alohida turi turli 
mamlakatlarning bojxona organlari va ularning bojxona ittifoqlarining