Eksperimental psixologiya va praktikum

5- mashg’ulot 
Diqqatning ko’chuvchanligini tadqiq etish (SHul’te jadvalining Sisoyev 
va Marishuk modifikatsiyasi yordamida) 
Kirish qaydlari. Diqqatning ko’chuvchanligini eksperimental o’rganish diqqat 
xususiyatlarini tadqiq etishning asosiy yo’nalishlaridan biri sanaladi. Bir qator soha 
mutaxassislariga diqqatning ko’chuvchanligi muhim o’rin tutishi alohida 
belgilangan mezonga ega (masalan, haydovchi faoliyati yoki ko’p stanokda 
ishlash). Diqqatning ko’chuvchanligini eksperimental o’rganish har xil stimul 
variantlari va ular bilan tekshiriluvchilarning ishlash usuliga bog’liq. Biroq har 
qanday holatda tekshiriluvchi bir yoki bir nechta topshiriqlarni eksperimentator 
bilan birga bajarishi lozim. 
Diqqatning ko’chuvchanligi shartli tarzda yechiladi. 
áý
á
S
S
Ï

1

E.SHul’tening jadvali eksperimental material sifatida xizmat qiladi. 
5-shakl 
Tajriba protokoli 

---

Tajriba 
bosqichlari 
Stimullar 
To’g’ri 
tanlangan 
sonlar 
miqdori 
(m) 
Sonlarni tanlash vaqti (T), 
s 
Sonlarni tanlash 
tezligi (S) 
Ko’chishning 
shartli 
ko’rsatkichlari 
(P) 
umumiy 
qora 
qizil 
qora 
qizil 
qora 
qizil 
I 
Qora rangli 
raqamlar 
II 
Qizil rangli 
raqamlar 
III 
Qora rangli 
raqamlar 
+ 
Qizil 
rangli 
raqamlar
Tekshiriluvchining vazifasi bir vaqtni o’zida ikkita rangli qatorlarni sanashdan 
iborat. Bir qator o’sib borish va ikkinchisi, kamayib borish ketma-ketligida bo’ladi. 
Eksperiment uchun jihozlar. Eksperimentator va barcha tekshiriluvchilar 
oldindan tayyorlangan 25 qora (1 dan 25 gacha) va 24 ta qizil (1 dan 24 gacha) 
sonlar ifodalangan E.SHul’te jadali bilan qurollangan bo’lishlari lozim. Jadvalda 
sonlar tartibi bir-biridan maksimal uzoqlikda joylashtirilgandir. Har bir sonning 
oldida rus yoki lotin alifbosida yozilgan harfli simvoli yoziladi. Eksperimentator 
to’g’ri javoblar dasturini oldindan tayyorlab qo’yishi shart. Topshiriqni bajarganlik 
vaqtini aniqlash uchun eksperimentatorga sekundomer zarur. Natijalarni yozib 
borish uchun oldindan mashg’ulotning protokoli tayyorlab qo’yiladi (10-shakl).