Экспериментал психология ва практикум

2.1-тажриба.
Экспериментнинг мақсади. Ўлчам иллюзиясини намойиш этиш.
Методика. Тажриба дастлабки машқ ва назорат босқичларидан иборат.
Дастлабки машқлантириш тажрибаси. Текширилувчига дисплеянинг экранида 200 мс оралиғида иккита ҳар хил диаметрли айлана намоён этилади. Теширилувчининг вазифаси айланаларнинг ўлчами бўйича таққослаши ва каттасини кўрсатиши лозим. Бундан ташқарии у, ўзининг жавобларининг тўғрилигига ишончини 3 балли шкала бўйича баҳолайди.
3-қаттиқ ишонаман;
2-унчалик ишонмайман;
1-ишонмайман.
Дастлабки тажриба босқичида 8 та бир хил синов амалга оширилади.
Назорат серия. Текширилувчиларга билдирмасдан, иккита диаметрлари бир хил бўлган айланалар (олдинги тажрибада кўрсатилган кичик диаметрли айланага тенг бўлган) кўрсатилади. Текширилувчиларнинг вазифаси эса ўзгармай қолади. Агар у айланалар тенглиги ҳақидаги ечимни танласа, тўғри жавоб берган ҳисобланади. Назорат босқичида ҳам 8 синов амалга оширилади.
2.2-тажриба
Экспериментнинг мақсади: оғирлик-ҳажм иллюзиясини намоён этишдан иборат.
Методика. Ҳар хил ҳажмли ва бир хил оғирликдаги шарлар экспериментал материаллар сифатида хизмат қилади. Текширилувчи шарларнинг ҳақиқий оғирлиги ҳақида ҳеч нарса билмайди. Текширилувчиларнинг вазифаси эса шарларнинг кичиги билан каттасини таққослайди ва уларнинг оғирликлари ўртасидаги муносабатлар ҳақидаги ечимни топади. Ҳар бир синов тажрибасидан кейин, у жавобларининг тўғрилигига ишончини 3 балли тизим бўйича баҳолайди. Натижалар 4-шаклдаги протоколда қайд этиб борилади. Тажриба 10 синовдан иборат бўлади.
Натижаларни қайта ишлаш ва таҳлил қилиш.

1. 
   1-тажрибада, назорат босқичида стимуллар орасидаги тенгсизлик ҳақидаги жавоб аниқланади.
   
2. 
   1-тажрибада текширилувчининг дастлабки ва назорат босқичидаги жавобларининг тўғрилигига ишончини баҳолари дисперсияси аниқланади.
   
3. 
   1-тажрибада установка иллюзиясининг бузилиш динамикаси таҳлил этилади.
   
4. 
   2-тажрибада иллюзия установкасининг вужудга келиши тушунтирилади.