Ekskursiya xizmatida birinchi tibbiy yordamni ko‘rsatish qoidasi

Buzilgan oziq-ovqat mahsulotlaridan zaharlangan insonga bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi, qusish, qorinda, oshqozon va ichaklarda og‘riq, umumiy holsizlik kuzatiladi. Bunday vaziyatlarda gid quyidagilarni bajarishi lozim:

• 
  jabrlanuvchiga 3-4 stakan suv yoki och pushti rangda tayyorlangan margansovkali eritma (KMnO₄) berib qusish chaqirib,jarayonni 2-3 marta takrorlash;
  
• 
  jabrlanuvchiga adsorbentlar (faol ko‘mir tabletkasi, smekta va h.k.) berish;
  
• 
  issiq choy berish, qulay issiq sharoit yaratish;
  
• 
  nafas olish jarayoni va yurak urishi to‘xtasa sun’iy nafas berib, yurak massajini o‘tkazish;
  
• 
  zudlik bilan yuqori saviyali tibbiy yordamni chaqirish.
  

Hushdan ketganda, issiq va quyosh urganda birinchi tibbiy yordam

Hushdan ketish - bu insonning to‘satdan bir necha soniya hushini yo‘qotishidir.
Hushdan ketish qo‘rqqanda, kuchli og‘riq, qon ketish natijasida, tana holati keskin o‘zgartirilganda (gorizontal holatdan vertikal holatga o‘tganda va h.k.) yuzaga keladi.
Hushdan ketgan insonda ko‘p terlash, oyoq-qo‘llarining muzlashi, pulsni sust va tez-tez bo‘lishi, nafas olishning susayishi, teri qoplamalarining oqarishi kuzatiladi.
Hushdan ketganda tibbiy yordam ko‘rsatayotgan gid quyidagilarni bajarishi lozim:

• 
  jabrlanuvchini orqasi bilan yotqizib, boshini egib, oyoqlarini ko‘tarish;
  
• 
  kiyimlarini yechib, toza havo kelishini ta’minlash;
  
• 
  yuziga sovuq suv sepish;
  
• 
  novshadil spirti bilan namlangan paxta yoki dokani burunga
  

yaqinlashtirish;

• 
  yonoqlariga yengil tarsaki urish;
  
• 
  hushiga kelganidan keyin achchiq choy yoki kofe berish;  hushdan ketish holati takrorlansa, tibbiy yordamni chaqirish;  jabrlanuvchini zambilda transportirovka qilish.
  

Issiqlik yoki quyosh urishi odatda organizmning haddan ziyod issib ketishi natijasida kuzatilib, oqibatda miyaga qon kelishi ko‘payadi.