Ekskursavod portfeli

“Ekskursavod portfeli” – ekskursiya o’tkazishda zarur bo’lgan ko’rgazmalar to’plamining shartli nomlanishidir.
G’oya – ekskursiyaning asosiy niyatidir, uning bosh fikri va maqsadi hisoblanadi.
Ekskursiyada mavzu – ko’rsatishva hikoya qilish perementidir. Mavzuni shakillantirish ekskursiyaning ma’nosini qisqa va lo’nda tasvirlab berish orqali yaratiladi.
Ekskursiya kompazitsiyasi deb – ekskursiyaning kirish va yakuniy qismlarida qismlarning joylashishi, ketma-krtligi va mavzularning bog’lanib kelishining asosiy masalalariga aytiladi.
Yetakchi mavzu (asosiy qism) – ekskursiyaning kompozitsion markazi bo’lib, ekskursiyaning barcha hikoyalari unga bog’lanib keladi.
Ekskursiya nomi – bu ekskursiyaning to’g’ridan to’g’ri va vositali shaklidagi mazmunini bildiruvchi, til orqali ifodalanishidir.
Ko’rsatish – yaqqol, ko’rsatmalilik jarayoni asosida amalga oshorish, ekskursion obyektlar bilan yaqindan tanishish usulidir.
Ekskursiyada ko’rsatish – ob’yektlardan ko’rish orqali ko’proq axborotlar olishning ko’p rejali jarayondir.
Demonstratsiya – biron bir predment yoki hodisaning ko’pchilikka ko’rsatishga mo’ljallangan ko’rsatuv usuli sifatida tavsiflanadi.
Ob’yektlarni ko’rsatish – bu ekskursiyachi va ekskursovod-hamrohlar harakatidagi maqsadli yo’nalish, malakali mutaxasis raxbarligidagi ob’yektlar ko’zdan kechirish tarmog’idir.
Ko’rsatmoq - demak predmentlarni demonstatsiya qilmoq, tushuntirmoq, ekskursiyachilarga sodda va tushunarli holda ular faoliyatini to’g’ri yo’naltirmoq tushunarli.
Kuzatish – ko’rsatishdan farqli ravishda, obidalar bilan yuzaki, rejasiz tanishib olish sifatida aniqlaniladi.
Hikoya – bu og’zaki, ommaviy talablarga javob beradigan va shu qoidaga rioya qilinadigan ekskursovodning individual tarzdagi ma’ruzasining yangrashidir. Habar beradigan hikoya. Voqealarning qay tarzda, kim tomonidan, qayerda sodir bo’lganligi to’g’risida ekskursiyachilarga aniq tasavvurlarni berish.
Qayta ishlangan hikoya. Ekakursiyachilarga u yoki bu ob’yekt haqida tasavvurlarni hayolan qayta tiklash vazifasini bajaruvchi.
Predmetli haqiqiy vositalar (tabiiy ko’rsatma) – tarixiy va madaniy yodgorliklar, barcha ekskkursion tahlil predmeti va ko’rsatish asosi bo’lib xizmat qiladigan real ob’yektlar.
Tasviriy vositalar – berilgan mavzu bo’yicha, “ekskursovod portfeli”ga kiritilgan qo’shimcha ilyustratsion material.
Eksponod – muzey ichidagi biror bir qadrli buyum.
Fond – qimmatbaxo, antiq narsalar to’plami
Ekspozitsiya – muzey ichidagi barcha buyumlar.
Harakteristika – obyektni mazmunli tomonlarini tushuntirib berish.
Tushuntirish – obyektni ichki bog’liqlik va bog’lanishlar mazmunini ochib berish.
Izohlash – qankdaydir jarayon mobaynida diqqatni obyekt xususiyatlarida to’plash.
Ko’rsatma berish – ekskursovod rekomendatsiyalari (obyekt kuzatilishini to’g’ri borishi) bilan bog’liq.
Xronologik – dasturda tarixiy mavzuda o’tkazishda ketma – ketlikni saqlash.
Tematik – mavzudagi ekskursiya, masalan, tabiat haqida olsak, tabiatni hayratlanarli tomonlarini ochib berish.
Pekij turlar -turli xil xordiq chiqarish omillarinibir yerga to’plab, tashkil qilingan xizmatlar majmui.
Ekskursiya marshruti tasdiqlangandan so‘ng ijodiy guruh ekskursiya matnini tuzishni boshlaydi. Ekskursiya amaliyotida u asosiy matn (kontrolniy tekst) deyiladi.
Individual matn –bu hikoya qilib berishga tayyor ekskursiya mahsulotidir,yani ekskursiya hikoyasi uchun matndir.Individual matn tarkibi 3 qismdan iborat: chiqish(vstupleniye), asosiy qism, xulosa.
Asosiy qism namoyish etish va hikoya qilish uyg‘unligida shakllanadi va bir-biri bilan mantiqiy o‘tishlar (logicheskiy perexod) bilan bog‘langan, har xil obektlarga yoritiladigan mavzulardan tashkil topadi.
Xulosa qismida gid ekskursiya mavzusi bo‘yicha xulosa va yakun yasaydi, sayyohlar savollariga javob beradi.
Ekskursiyaning texnologik haritasi - bu sinov ekskursiyani qabul komissiyasiga topshirishdan oldin, ekskursiyani tuzishdagi ijodiy jarayon oxirida tuziladigan yakuniy hujjatdir.