Экономическая газета #130(2757)

 
Маҳаллий ҳокимиятнинг маҳаллий 
солиқларни жорий қилишдаги
ваколатларининг амалга оширилиши
Маҳаллий ташкилотларнинг солиққа 
тортиш соҳасидаги ваколатлари Белорус-
сияда ва Россияда фарқ қилади. Масалан, 
Белоруссияда ҳукуматнинг маҳаллий таш-
килотлари ставкаларни нафақат пасайти-
риш, балки ошириш, уларнинг бюджети 
ҳисобига ўтказиладиган алоҳида солиқлар 
бўйича якка тартибда имтиёзлар бериш 
ҳуқуқига эгалар. “2001 йил учун Бело-
руссия Республикаси бюджети ҳақида”ги 
қонун бўйича маҳаллий депутатлар кен-
гашига ставкаларни ошириш ва пасайти-
риш, якка имтиёзлар бериш, ер солиғи 
ва табиий қазилмалардан олинадиган со-
лиқларни тўлаш муддатини ўзгартириш 
ҳамда жисмоний шахслардан олинади-
ган даромад солиғи, давлат божи, кўчмас 
мулк солиғи учун якка имтиёзлар бериш 
ҳуқуқи берилган.
Республика учун солиқлар тузилиши-
ни рационализация қилиш, солиқ ман-
баини оптималлаштириш, солиқларни 
ҳисоблаш ва ундириш механизмини сод-
далаштириш ҳозирги кундаги ўта долзарб 
муаммолардан ҳисобланади. Масалан, со-
лиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар ту-
зилишини қайта кўриб чиқиш, уларнинг 
ўхшаш солиқ манбаига эга бўлганларини 
бирлаштириш орқали ягона мажбурий 
тўлов ундириш масаласи кенг муҳокама 
қилинмоқда. Хусусан, қишлоқ хўжалик 
маҳсулотлари ва озиқ-овқат маҳсулотлари 
ишлаб чиқарувчиларни қўллаб-қувватлаш 
Республика жамғармасига ажратмалар, 
муассасага қарашли уй-жой фондини таъ-
минлаш харажатлари учун чегирмалар ва 
йўл фондига тўловларни ягона мақсадли 
бюджет фондига бирлаштириш ҳамда 
корхоналар томонидан тушадиган тушум-
дан олинадиган чегирмаларнинг умумий 
меъёрини белгилаш таклиф қилинмоқда. 
Кўрсатиб ўтилган фондлар маблағлари 
Молия вазирлигининг ягона хазина ҳисо-
бига тўпланиши сўнгра мақсадли йўналиш-
ларда тақсимланиши мумкин. Бу билан 
ҳам ҳисоб-китоб услуби ҳам айтилган 
тўловларни ундирилиш механизми содда-
лашади. Шу тамойилга асосан Чернобиль 
АЭСдаги фожиа оқибатларини тугатиш 
учун фавқулодда олинадиган солиқ, иш 
билан таъминлашга кўмаклашиш давлат 
фондига чегирмалар, ижтимоий муҳофаза 
фондига чегирмалар, мактабгача болалар 
ташкилотини таъминлаш учун чегир-
маларни ягона ижтимоий солиққа бир-
лаштириш мумкин. Кўриб чиқилаётган 
мажбурий тўловлар турлари яққол ифо-
даланган ижтимоий йўналишга ва асосан 
ягона солиқ манбаига эга. Муҳокама қили-
наётган ўзгартиришларни амалга ошириш 
солиқ ва тўловлар миқдорини қисқар-
тиришга, солиққа тортиш услубининг 
анча соддалашишига ва корхоналарнинг 
ҳамда солиқчиларнинг ишини осонлашти-
ради. Муҳим томони шундаки, таклиф 
қилинаётган ўзгаришлар ҚҚС, фойда 
солиғи, акциз йиғимлари, мол-мулк ва 
ресурсли солиқлар ҳамда йиғимлар каби 
солиққа тортишнинг махсус қонун акт-
ларида кўзда тутилган тўловларга таъсир
қилмайди.
Белорус Республикаси соли³ тизими