Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 
Antibiotiklar ishlab chiqarishda mehnat gigiyenasi va sog‘lomlashtirish tadbirlari 
Kimyo-farmatsevtika korxonalaridagi mehnat gigiyenasi 
Kimyo-farmasevtika sanoati - xalq xo‘jaligining yetakchi sohalaridan biridir. Uning tarkibiga 
bir qator korxonalar kompleksi kirib, unda materiallarga kimyoviy usullarda ishlov berish bilan bir 
qatorda, dorivor preparatlarni biologik sintezlash keng qo‘llanadi. 
Zamonaviy kimyo-farmatsevtika korxonalari o‘ziga xos xususiyatlarga ega bo‘lib, uning 
rivojlanish spetsifikasini belgilaydi, jumladan chiqariladigan mahsulotlarning kimyoviy tozaligini 
ta’minlash. Bundan tashqari mushak ichiga yuboriladigan, vena ichiga qo‘llaniladigan, teri ostiga 
yuborilish uchun mo‘ljallangan preparatlarning to‘liq sterillanganligini ta’minlash kerak. Ishlab 
chiqariladigan mahsulotning sifat ko‘rsatkichlari O‘zR farmakopiya Davlat standartlari talablariga 
muvofiq kelishi kerak. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
69 
Kimyo-farmatsevtika korxonalarining ikkinchi o‘ziga xos xususiyati, ko‘pgina dorivor 
preparatlarni ishlab chiqarish hajmining kichikligi hisoblanadi. Kimyo-farmatsevtika korxonalarida 
faqat sulfanilamidlar, salitsilatlar, barbituratlar, analgetiklar va ayrim antibiotik, hamda silga qarshi 
vositalar katta miqdorlarda ishlab chiqiladi. 
Mazkur korxonalar uchun hom ashyo va boshqa yordamchi materiallarni katta hajmlarda 
sarflanishi xarakterlidir, chunki dorivor vositalarni sintezlash ko‘p bosqichli va murakkabligi bilan 
farqlanadi. 
Kimyo-farmatsevtika korxonalari dorivor preparatlarning nomenklaturalarining tez-tez 
almashinib turishi bilan ta’riflanadi. Korxonaning mazkur hususiyati, hamda dorivor preparatlarni 
ishlab chiqarish hajmining kamligi, bu korxonalarda aralashgan texnologik sxemalarni keng 
qo‘llashga sababchi bo‘ladi va bu yil davomida 2-3 va undan ortiq, dori turlarini ishlab chiqishga 
imkon beradi. Bundan tashqari, mazkur soha bo‘yicha ishlab chiqiladigan moddalar tayyor dori 
shakllarini olish uchun qayta ishlovdan o‘tkazish kerak. 
Kimyo-farmatsevtika korxonalarining ko‘rsatilgan hususiyatlari gigiyena fani va amaliyoti 
oldiga korxonada sog‘lomlashtirish tadbirlarini tashkil qilish va o‘tkazish sohasida yangi-yangi va 
murakkab vazifalarni qo‘yadi. 
Kimyo-farmatsevtika korxonalarida asosiy texnologik jarayonlarga gigiyenik ta’rif 
Kimyo-farmatsevtika sanoatida bir nechta guruh korxonalarni farqlash mumkin. Ularning 
ichida eng asosiylari, sintetik dorivor preparatlarni tayyorlovchi, antibiotiklarni ishlab chiqarish 
bo‘yicha zavodlar va tayyor dori shakllari va preparatlarini ishlab chiqaradigan zavodlar 
hisoblanadi. 
Sintetik dori vositalarini sanoat asosida ishlab chiqarish asosida organik sintezlashni keng 
ko‘lamda qo‘llash yotadi va bu mazkur korxonalari asosiy kimyo sanoati korxonalariga 
yaqinlashtiradi. 
Antibiotiklarni ishlab chiqarish korxonalari alohida guruhni tashkil qiladi. Bu shu 
preparatlarni olishdagi asosiy texnologik jarayon biologik sintez bo‘lganligi bilan bog‘liqdir.