Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Ampulalarni yopish. 
Ushbu texnologik operatsiya turli konstruksiyadagi yarim avtomatlarda amalga oshiriladi. 
Ushbu bosqichda yuqori xavo xarorati (290S gacha) va unda uglerod oksidining mavjudligi asosiy 
ishlab chiqarishdagi zararlar hisoblanadi. Bir qator korxonalarda aylana yarim avtomatlarda tabiiy 
gaz yoqilganda ajralib chiqayotgan uglerod oksidi ampulalarni konveer liniyalarda yopish chog‘ida 
chiqadigan miqdoridan qariyib 2 barobar ortiqni tashkil etdi. 
Mavjud zararlar bilan kurashishda eng samarali sanitar texnikaviy tadbir oqim ustidan tortish 
ustunlik qiladigan oqilona oqimli tor ventilyasiyasi qurilmasi xisoblanadi. Qo‘l va ko‘zlarni shaxsiy 
ximoya qilish vositalaridan (qo’lqop va ximoya ko‘zoynagi) foydalanishiga aloxida e’tibor berilishi 
shart. Ampula yopilgach, uning germetikligi tekshirilib, sterillanadi va nazoradan o‘tishga 
jo‘natiladi. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
66 
 
Nazorat 
Xar bir tayyorlangan ampulada mexanik aralashmalar yo‘qligi, amaldagi moddalarning 
miqdor tarkibini belgilash va mikroorganizmlardagi mavjud emasligi tekshiriladi. 
Mexanik qo‘shilmalar bor-yo‘qligini ko‘z bilan yoki tegishli optik qurilmalar yordamida 
tekshiriladi. Ampulalarni ko‘zda tekshirish qorong‘i xonada (umumiy yorug‘lik qariyb 5 lk) maxsus 
yorug‘lik stendida amalga oshiriladi, uning ish joyida yorug‘lik kamida 1000 lk bo‘lishi shart, 
shuningdek xonalarini qurilishi va rejalashtirilishi, ularda havo almashinuvchi tashkil etilganligi 
qanchalik mukammalligiga qarab belgilanadi. 
Tadqiqotlarini ko‘rsatishicha, ko‘zda tekshirish usuli ma’lum, ko‘z quvvatini bilan bog‘liq, 
buning ustiga u ishlovchilarning qariyb 85% ish vaqtini oladi. Ko‘z bilan tekshirish gigiyenik 
jihatdan bir qator nohush jixatlarga ega. Chnonchi, ampulalarni tekshirish chog‘ida ishchi uzoq vaqt 
majburiy o‘tirish holatida bo‘lib, qo‘l barmoqlarining mayda mushaklariga katta og‘irlik tushganini 
sezadi. Buning sababi ishchi bir qo‘lida 4 ga gacha ampulani ushlab, bir necha yelpig‘ichsimon 
silkitishlardan keyin dorivor moddaning mexanik ifloslanganligini aniqlash maqsadida ularni 
chiroqni ekran oldida o‘giradi. Bunday operatsiya navbat davomida ko‘p marotaba takrorlanadi va 
tendovaginit va koordinator nevrozining rivojlanishiga olib kelishi mumkin. Nimqorong‘i xonadagi 
ishning bir xilda uzoq, davom etishi ishlovchilarning ruxiy xolatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Yuqoridagi omillarning noxush ta’sirini bartaraf etish uchun ishlovchilarni okulist doimiy qo‘riqdan 
o‘tkazib turishi zarur. Ko‘rish quvvati pasayishining birinchi alomatlari va shabko‘rlik paydo 
bo‘lganida ularni boshqa uchastkalarga o‘tkazish kerak bo‘ladi. Ishlash vaqtida har 2 soatda ishlab 
chiqarish gimnastikasi uchun tanaffus qilish zarur. Ijobiy xissiyot va yaxshi kayfiyatlarni saqlab 
turish uchun musiqiy fon yaratiladi. Ampulalarni ko‘zdan kechirishga ko‘p kuch sarflanadi va 
doimo ham holis bo‘lavermaydi. Gigienistlarning tadqiqotlari ko‘rsatishicha, ish kunini oxiriga 
kelib xatoliklar soni ko‘payadi. Shuni xisobga olgan holda so‘nggi paytda gigiyenik jixatdan yanada 
progressiv bo‘lgan optik uskunalar yordamida nazorat qilish usuli ishlab chiqilib, keng 
qo‘llanilmoqda. U ishlovchilardan ko‘z diqqatini talab etmaydi, mahsuldor va holisdir.