Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

aralashtirgichlarda
amalga oshiriladi, so‘ngra keyinchalik granulalash uchun zarur bo‘lgan 
elimlovchi modda bilan boshqa idishda namlanadi. 
Granulalash -
kukunga o‘xshash materialni ma’lum hajmdagi donalarga aylantirish. U 
tabletkalanayotgan aralashmaning qumoqligini yaxshilash va uning qatlamlanib qolishining oldini 
olish uchun amalga oshiriladi. Granulalashning har xil turlari mavjud: tuyish, bosish va tarkibiy 
granulalash. 
Granulalash mahsus granulyator apparatlarida amalga oshiriladi. Ko‘pincha xo‘l 
granulalashdan foydalaniladi, bundan so‘ng granulalar quritilishi zarur. U quritish javonlarida 30-
40°S xaroratda amalga oshiriladi. Xozirgi paytda infraqizil nurlar, yuqori chastotali toklar va 
boshqalar yordamida quritishning turli usullaridan foydalanilmoqda. 
Sifatli presslashni ta’minlash uchun olingan granulyatni maxsus upalovchi apparatda talk, 
kraxmal, tvin va boshqa sirpanuvchi moddalar bilan upalaydilar. 
So‘ngra tabletkalash mashinalarida presslash (tabletkalash) amalga oshiriladi. Tabletkalarni 
olish jarayoni materialni dozalash, presslash va tabletka)ni matritsadan chiqarish hamda uni qabul 
qiluvchiga tashlashdan iborat. Tabletkalash mashinasining asosiy detallari matritsalar (tabletka 
uchun silindrli teshiklarga ega po‘lat disk) va puansonlar (presslanadigan massani matritsaga 
chiqarish uchun xromlangan pulatdan sterjenlar) xisoblanadi. Tabletkalash mashinalari avtomatik 
ravishda ishlaydi. Trituratsion tabletkalarni presslanganlaridai farqli ravishda namlangan dorivor 
massani maxsus shaklga ishqalash, keyin uni puanson porshenlar yordamida chiqarish va 400 S ga 
yaqin haroratda quritish yo‘li bilan oladilar. Bu operatsiyalar maxsus mashinada amalga oshiriladi. 
Nitroglitserin tabletkalari shu usulda tayyorlanadi. Bu usul boshqa preparatlar uchun ham 
ishlatiladi.
Tabletkalash sexidagi ishning barcha bosqichlarida ishlovchilarga turli dorivor va yordamchi 
moddalar changi ta’sir ko‘rsatadi. Bu tabletkalash sexining asosiy ishlab chiqarish zararidir. 
Aralashtirish, granulalash, granulyatni quritish va uni upalash chog‘ida eng katta chang 
konsentratsiyasi xosil bo‘ladi. Tabletkalash sexining o‘ziga xos jixati havoda aralash changning 
mavjudligi bo‘lib, bu o‘ta xavflidir, chunki bu changning ayrim komponetlari aralashgan 
aerozolining umumiy biologik ta’sirini kuchaytirishi mumkin. Quritish bo‘limidagi yuqori xarorat 
sababli havoga eng ko‘p chang ajralib chiqadi. Quritilgan mayda dispers chang xavoda uzoq turadi. 
Ishlayotgan tabletkalash mashinalarining tinimsiz shovqini va yuqori xarorat xam muxitning 
noqulay ishlab chiqarish omillari xisoblanib, dorivor chang bilan birgalikda bu ta’sir yanada 
kuchayadi. SHu tariqa kuritish bo‘limida ishlovchilar kimyoviy va fizikaviy omillarni kompleks 
ta’sirini xis etadilar.