Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 
6.Mavzu. Galen preparatlari va tayyor dorivor shakllarni hamda antibiotiklarni ishlab 
chiqarishda mehnat gigiyenasi 
Mashg‘ulotning jixozlanishi:
tarqatma materiallar 
Mavzuni asoslash:
Tabletkalar tayyorlashda mehnat sharoitlarining gigiyenik tavsifi. 
Tabletkalar - tayyor dorivor preparatlarning presslangan kukunlari yoki aralashmalaridan 
iborat qat’iy dozalangan dorivor shakldir. Tayyorlash usuliga ko‘ra tabletkalar presslangan va 
trituratsion turlarga bo‘linadi. Presslangan tabletkalar eng keng tarqalgan. Tabletka tarkibiga 
dorivor moddadan tashqari yordamchi birikmalar ham kiradi, ular belgilanishiga ko‘ra 
quyidagilarga bo‘linadi: 
- aralashtirmalar, ular tabletkaga zaruriy massa hosil qilish maqsadida quyiladi (kraxmal, sutli 
qand, lavlagi qandi, glyukoza, magniy oksidi kaolin, sorbit va b.); 
parchalovchilar - oshqozon yoki ichakda tabletkaning mexanik bo‘linishini ta’minlovchi 
birikmalar. Ularga shishish (agar-agar, jelatin va b.) yoki gaz hosil qilish (limonli yoki vino-tosh 
kislotali natriy nitrokarbonat) hisobiga tabletkani parchalovchi yoki namlanishni yaxshilovchi 
(kraxmal, tvinlar, spenlar va b.) moddalarning uch guruhi kiradi; 
sirg‘anuvchi yoki moylovchi moddalar, ular tabletkaga uning sirg‘anishini yaxshilash uchun 
qo‘shiladi (kraxmal, talk, parafin, stearin kislotasi, alyuminiy silikati va b.); 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
149 
granula va tabletkalarni mustaxkamligini oshirish uchun foydalaniladigan bog‘lovchi yoki 
elimlovchi moddalar (glyukoza, selliloza, algin kislotasi va b. ). 
Tabletkalarning tayyorlash uchta asosiy ishlab chiqarish operatsiyalarini o‘z ichiga oladi, 
bular: aralashtirish, granulalash (donalash) va presslash (tabletkalash). Tabletkalashga 
mo‘ljallangan dorivor moddalar farmatsevtika zavodiga etkazib berilib, omborda standart o‘ramda 
standartlanadi. Zaruratga ko‘ra ular tabletkalash sexiga kelib tushadi. So‘ngra dorivor va yordamchi 
birikmalarini quritish, maydalash, elakdan o‘tkazishdan iborat materialning tayyorlanishi amalga 
oshiriladi. Bu bosqichda ishlovchilarga turli xil moddalar changi ta’sir qiladi, bunda nafas organlari 
orqali organizmga bir vaqtning o‘zida bir nechta moddalarning changi kirishi mumkin. 
Ingridientlari 
aralashtirish 
dorivor 
moddalar 
reglamenta 
ko‘ra aralashtiriladigan