Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Iqlimga moslashish deb
, odam organizmining unga mos bo‘lmagan yangi iqlim sharoitlariga 
moslashishiga aytiladi. Iqlimga molashish jarayonida odam organizmi o‘zining doimiy yashash 
joyidagi muhitga ko‘nikish hosil qiladi va organizmda dinamik steretotip hosil bo‘ladi. Agar 
organizm yangi iqlim sharoitiga o‘tib qolsa, shakllangan stereotip asta-sekin izdan chiqadi va shu 
yangi muhit hamda ob-havo sharoitlariga nisbatan yangi stereotip shakllanadi. 
Iqlimga moslashish jarayoni juda murakkab ijtimoiy-biologik jarayondir. Fiziologiya nuqtayi-
nazaridan iqlimga moslashish deganda, odam organizmida tashqi muhit bilan markaziy nerv 
3
Dade W.Moeller. Environmental Health. Third Edition. London, England.2005. 652 pag

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
79 
sistemasi orqali, refleks yo‘li bilan o‘rnatiladigan vaqtinchalik va doimiy aloqa hamda uning 
asosida organizm uchun o‘zaro foydali munosabatni hamda doimiy harakatlanuvchi stereotipning 
islilab chiqilishini tushunmoq zarur. 
Iqlimga moslashish ikki yo‘l bilan borishi mumkin: 
Organizmda modda almashinuvining o‘zgarishi bilan boradigan moslashish.
Bu 
moslashish, odatda, nasldan-naslga o‘tmay, balki organizmning yangi iqlim sharoitiga bo‘ladigan 
javob reaksiyasi tariqasida boradi. 
Genetik tuzilishning o‘zgarishi bilan boradigan iqlimga moslashish yoki haqiqiy moslashish. 
Iqlim sharoitiga moslashishga organizm tomonidan bo‘ladigan reaksiya beixtiyor (reflektor) va 
neyrogumoral yo‘l bilan borishi mumkin. Organizmning yangi iqlim sharoitiga to‘liq 
moslashganligini, shu iqlim organizm o‘z salomatligini to‘liq saqlab qolsa va yuqori darajadagi 
mehnat qobiliyatiga ega bo‘lishi, jismoniy va ruhiy kayfiyati a’lo darajada bo‘lishi, yashash 
qobiliyatli avlod berishi kabi belgilar bilan ifodalanadi.