Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Qayta so‘rilish.
Teskari osmos – bu erituvchining (suvning) eritmadan yarim o‘tkazuvchi membrana orqali 
tashqi bosim ta’sirida o‘tishi jarayonidir. Bu holda tuzli eritmaning ortiqcha ishchi bosimi osmotik 
bosimdan ibroz yuqori bo‘ladi. Teskari osmosning harakatlantiruvchi kuchi bosimlar farqidir. Suvni 
teskari osmos usulida olish uchun osmotik bosimdan yuqori bo‘lgan ortiqcha bosimni hosil qilish, 
molekulalarni yarim o‘tkazuvchan membrana orqali to‘g‘ri osmosga qarama-qarshi yo‘nalishda 
yuqori minerallashtirilgan suvdan toza suv otseki tomon uning hajmini oshirgan holda
diffuziyalanishga majburlash lozim. Teskari osmotik membrana barcha eruvchan tuzlar, molekulyar 
massasi 100 dan yuqori bo‘lgan anorganik molekulalar, organik molekulalar, shuningdek 
mikroorganizmlar va pirogen moddalar uchun to‘siq kabi ta’sir qiladi. O‘rtacha hisobda, teskari 
osmos bosqichidan keyin erigan moddalar miqdori 1-9 foizgacha pasayadi, organik moddalar 
miqdori – 5 foizgacha pasayadi, kolloid zarrachalar, mikroorganizmlar, pirogenlar esa bo‘lmaydi. 
Teskari osmos yo‘li bilan olinadigan suvda umumiy organik uglerod miqdori minimal bo‘ladi. 
Teskari osmos afzalliklaridan boshlang‘ich suvning oddiyligi va tuz miqdoriga bog‘liq emasligini, 
energetik xarajatlarning kamligini hamda servis va texnik xizmat ko‘rsatish uchun xarajatlar 
nisbatan baland emasligini qayd etish joiz. Tizimni yuvish, dezinfeksiyalash va tozalash ancha 
oson, kuchli kimyoviy reagentlardan foydalanishni va zarur bo‘lganda ularni neytrallashni talab 
qilmaydi. Osmotik jarayonni amalga oshirishda membranani tanlash muayyan muammo tug‘diradi. 
U suvni tayyorlash, ish sharoitlari va tavsiflari, sanatsiya shartlari, xavfsizlik shartlariga, tizimga 
uzatiladigan suvga qo‘yiladigan talablarga mos kelishi kerak.

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
91