Ээлектроника” фанидан тажриба ишларини бажариш бўйича электрон услубий қўлланма

6.1.4. Ташқи (кучайтиргичга нисбатан) элементлар:
* D1, R1 – доимий кучланиш параметрик стабилизатори; кучланиш эталон (таянч) манбаи;
* R2, R3 – манфий қайта алоқа занжири;
* R5 – стабилизатор чиқишига уланган ташқи юклама эквиваленти;
* V1 – ўзгармас кучланиш манбаи; стабилизатор истеъмол манбаи (6.1-расмдаги схемада В; 6.2- расмдаги схемада В);
* V2 – ўзгармас кучланиш манбаи; стабилизатор чиқиш қаршилигини ўлчаш учун ишлатилади (у стабилизатор ишига халақит бермайди).





6.1.5. Ўлчов асбоблари:
* U1 – ўзгармас ток амперметри; R5 юклама (нагрузка)да токни ўлчаш учун ишлатилади;
* U2 –ўзгармас ток вольтметри; стабилизатор чиқишидаги кучланишни ўлчаш учун ишлатилади;
* U3 – ўзгармас ток вольтметри; D1 стабилитрондаги таянч кучланишини ўлчаш учун ишлатилади.
6.2. Экспериментал изланишлар
6.2.1. Ўзгармас токда текшириш.
Схема таъминотини ёқиб, чиқиш ўзгармас кучланишини, параметрик стабилизатор кучланишини ва юклама (нагрузка) токини ўлчансин. Стабилизатор чиқишини қисқа туташув (кз)дан ҳимоя қилиш схемаси ишини текширилсин, бунинг учун R5 қаршилик катталигини нолга яқин қийматгача камайтирилади ( ўлчов бирлигини pOhm қиймат қилиб ўрнатилсин), қисқа туташув токи ўлчансин.
6.2.2. Кучланиш бўйича нобарқарорлик коэффициентини ўлчаш.
Схема ўчиқ пайтида R5 юклама қаршилик қийматини аввалги ҳолатига келтирилсин анализ (Simulate/Analyses/) DC Sweep режими ёқилсин ва қуйидаги кўрсатмалар ўрнатилсин:
DC Sweep Analysis
Analysis Parameters Output variables
Source 1 Selected variables for analysis
Source VV1 All variables
Start value 13.5 V $1
Stop value 16.5 V
Increment 0.5 V,
яъни (V1) истеъмол манбаи четлашиши В деб олинсин ва кучланиши ўзгариши текшириб туриладиган чиқиш тугуни (1) кўрсатилсин (яъни аниқланадиган тугун). Шундан кейин Simulate анализ режимини ўрнатиш учун сичқончанинг тугмачаси босилсин.
график майдонида (View/ Show/Hide Grid) координата тўрини ва (View/Show/Hide Cursors) курсорлари ўрнатилсин. Иккала курсорни энг чекка қарама-қарши ҳолатларга силжитиб, DC transfer characteristic жадвалидан и лар ҳисоблансин, сўнгра кучланиш бўйича нобарқарорлик коэффициентининг экспериментал қиймати ҳисоблансин
,
бу ерда и – мос равишда и ларнинг абсолют қийматлари.