Bu davrga kelib qurolli m uxolifat kurashni kuchaytirdi. U la r A m in
h u k u m atin i qiyin ahvolga solib q o ‘ydi. H ukum at q o ‘sh in lari n az o rati
ixtiyorida faqat Kobul va yana bir n e c h ta shahar qoldi, xolos. Shunday
sharoitda Afg‘onistonning o ‘z strategik m aqsadlari doirasidan chiqib ketishini
istam agan SSSR avantyuraga q o i urdi.
1979-yil 25-dekabrda SSSR ning q o i i bilan Amin hukum ati ag ‘darildi.
SSSRga sodiq b o ig a n va Pragadagi elchilik vazifasidan A f onistonga kelgan
B. Karm al prezidentlik lavozimiga o ‘tkazildi. 28-dekabrda SSSR o ‘z harbiy
qism larini Afg‘onistonga kiritdi. T ez o rada bu q o ‘sh in lar soni 85 m ing
kishiga yetdi. Jah o n jam oatchiligi S SS R ning bu harakatini qattiq qoraladi.
Ayni pay tda sovet-am erika m unosabatlari yanada keskinlashdi. 1982-yildan
Jenevada bu m asalada BM T komissiyasi ishladi.
A sosan Pokiston hududiga joylashgan m uxolifatchi kuchlari A Q S H ning
zam onaviy qurollari bilan qurollantirildi. SSSR q o ‘shinlari Afg‘o niston da
10 yil tu rd i. Harbiy operatsiyalarda qatnashdi. Biroq u him oya qilgan rejim
hech nim aga erisha olm adi. X o‘sh, nega shunday b o id i?
C hunki Afg‘oniston hukum ati sovet nusxasidagi jam iy atn i qu rm oqchi
b o ig a n edi. Afg‘onistonda bunday jam iy atn i qurishning esa iloji yo‘q edi.
Ik k in c h id a n , afg‘on xalqi k o ‘z o ‘ngida yangi h u k u m at ateistik davlat
arm iyasini o ‘z davlati hududiga kiritib katta gunohga botgan edi. Bunday
hukum atni q o ila sh esa un d an -d a katta g unoh b o i u r edi. Shu tariqa SSSR
Afg‘onistonda harbiy muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Buni yaxshi anglab yetgan
M. S. G orbachyov SSSR armiyasini Afg‘onistond an olib chiqib ketishga
qaro r qildi. Va 1989-yilning fevral oyida bu vazifa am alda bajarildi. 15
m ingdan o rtiq sovet jangchilari halok b o id i.
Poytaxt Kobul shahrida A X D P rahbarlaridan biri,
1986-yilda B. K arm al o ‘rniga kelgan N ajibullo
hokim iyatni saqlab turdi. Ayni paytda m uxolifat
kuchlar h am o ‘z hukum atini tuzdilar. Sibhatullo M ujadaddiy m am lakat
prezidenti etib tayinlandi.
M uxolifat kuchlar 1992-yilda Najibullo hukum atini ag‘darishga muvaffaq
b o id ila r. N ajibullo BM Tning Afg‘onistondagi vakolatxonasida boshpana
topdi. Shu tariqa SSSR ning Afg‘onistondagi tayanchi quladi. Jah on ja m o -
atchiligi 10 yil davom etgan va m am lakatni vayronaga aylantirgan, m illionlab
kishilar boshiga cheksiz kulfatlar solgan urush shu bilan tugadi, deb um id
qilgan edi. Biroq bunday b o im a d i. Afg‘o nistonda fuqarolar u aish i davom
etaverdi. B uning sababi m uxolifat k u chlar g ‘alabasidan so‘ng ular o ‘rtasida
hokim iyat u ch u n boshlangan kurash edi. M uxolifat kuchlar Afg‘onistonda
yashovchi turli etnik (pushtunlar, tojiklar, o ‘zbeklar va boshqalar) ham da
diniy g uruhlarning vakillari edilar.
N ajibullo ag‘darilgach, Kobul shahrini birinchi b o iib general A hm ad
Shoh M as’ud boshchiligidagi tojiklarning qurolli kuchlari egalladi. Shu
etnik guruh vakili Burhoniddin Rabboniy esa prezidentlik lavozim ini egalladi.
Do'stlaringiz bilan baham: