N ihoyat, 1985-yil m art oyida M. S. G orbachyov K PSSning Bosh kotibi
lavozim ini egalladi. Shu yilning aprel oyida u qayta qurish va m am lakat
ijtim oiy-iqtisodiy taraqqiyotini
jadallashtirish
dasturini ilgari surdi. Unga
ko‘ra, 15 yil ichida (1985—2000) SSSR ning iqtisodiy qudrati 2 baravar
ortishi, ya’ni 15 yil ichida sovet davlati yashab kelayotgan 70 yil davom ida
erishilgan darajaga teng iqtisodiy qudrat yaratilishi kerak edi.
Jadallashtirish dasturining am alga oshishi 3 om ilga tay anar edi. Bular:
— korxonalar m ustaqilligini kengaytirib, ularni xo‘jalik hisobiga va o ‘zini
o ‘zi m ablag‘ bilan t a ’m inlashga o ‘tkazish;
— m e h n a tn in g m azm u n i va x a ra k te rid a , o d a m la rn in g m o d d iy va
m a’naviy turm ush sharoitlarida ch uqur o ‘zgarishlar qilish, sam aradorlikka
qarab haq to ia s h ;
— oshkoralik, y a’ni siyosat, ijtim oiy va m afkuraviy m uassasalar tizim ini
faollashtirish.
Aslida jadallashtirish dasturi ham KPSS va Sovet davlati rahbariyati-
ning yana bir xom xayol orzusi b o iib chiqdi. C hunki iqtisodiyotda bozor
m unosabatlarisiz bu vazifalarni anialga oshirib b o im a s edi. Buning ustiga
SSSR aholisi ongi yangi — bozor iqtisodiyotini qabul qilishga tayyor em as
edi. 1988-yildan boshlab qishloq xjaligi, 1990-yildan boshlab esa sanoat
ishlab chiqarishi pasaya boshladi.
Budjet taqchilligi 100 mlrd so‘m dan ortdi. D avlatning oltin zaxirasi 6
yilda (1985— 1991) 10 baravar kamaydi va u atigi 240 tonnaga tushib qoldi.
Aholining turm ush darajasi shiddat bilan pasaya boshladi. Shunday sharoitda
M. S. G orbachyov «insonparvar, dem okratik sotsializm» qurilishini e i o n
qildi. Biroq endi uning c h o ‘pchaklariga deyarli hech kim ishonm ay q o ‘ydi.
Ittifoq davlati oliy rahbariyati va organlari aholi k o ‘z o ‘ngida obro‘- e ’tiborini,
ishonchni yo‘qotib q o ‘ydi.
M. S. G orb achyo vning siyosati tarixga «qayta
qurish» siyosati nomi bilan kirgan. Bu qayta qurish
m am lakat siyosiy hayotiga ham taalluqli edi. 1988-
yilda K PSSning XIX B utunittifoq konferensiyasi
qarori asosida q onun chiqaruvchi yangi oliy hokim iyat organi — SSSR
Xalq deputatlari syezdi tuzildi.
Yangi oliy lavozim — SSSR Oliy Soveti raisi — joriy etildi. 1989-yilning
m art oyida chaqirilgan SSSR xalq deputatlari 1 syezdida KPSS M K Bosh
sekretari M. S. G orbachyov ayni paytda SSSR Oliy Soveti raisi etib saylandi.
B inobarin, siyosiy islohot tugab borayotgan K P S Sning rahbarlik rolini
saqlab qolishga ham xizm at qilishi lozim edi.
M am lakatda senzura deyarli olib tashlandi. Biroq bular m avjud tuzum ni
saqlab qola o lm a d i. Bu davrda q a to r re sp u b lik a la rd a m avjud davlat
hokim iyati organlariga parallel ravishda yangi hokim iyat organlari ham
vujudga keldi. K o ‘p p artiy a v iy lik re allik k a ay lan ib u lg u rd i. U larn in g
ay rim la ri K P S S b ila n ra q o b a tla s h a b o sh la d i h am . A k sariy ati sovet
Do'stlaringiz bilan baham: