larga o ‘z birdam liklarini m a ’lum qildilar. S. B olduin hukum ati bu um um iy
ish tashlashga aylanib ketishining oldini olish m aqsadida kon egalariga
subsidiya to ‘lashga q aro r qildi. A m m o hukum atning bu subsidiyasi 9 oyga
yetdi, xolos.
1926-yil aprelda kon egalari konchi ishchilar oldiga ultim atum qo ‘ydilar.
U nda ish c h ila rd a n ish h a q in in g p asa y tirilish ig a, ish kuni b ir soatga
oshirilishiga ham da shaxta egalari bilan tred -y u n io n lar o ‘rtasida m am lakat
miqyosida jam oaviy shartnom alar im zolanishining bekor qilinishiga rozi
b o ‘lish talab etilgan edi. Ayni paytda, agar ishchilar bu talabni rad etsalar,
lokaut e ’lon qilinishi bilan dag‘dag‘a qildilar. U ltim atum m am lakatda kes-
kin norozilikka sabab b o id i. Shunga qaram ay, kon egalari 1926-yilning 1-
may kuni ish haqi kam aytirilishini e i o n qildilar.
Bunga javoban 4-m ay kuni Buyuk Britaniyada ishchilam ing um um iy
ish tashlashi boshlandi. U nda jam i 6 m ln ishchi qatnashdi. T red -y un io nlar
um um iy ish tashlash so f iqtisodiy talablar ostida o iis h in i istar edi. Biroq
ish tashlashlar iqtisodiy doiradan chiqib, siyosiy nizoga aylanishi xavfi tugild i.
C het d a v la tla r ish ch ilari Buyuk B ritan iya ish ch ilari bilan b ird am
ekanliklarini bildirdilar. U lar Buyuk Britaniyaga j o ‘natilishi n io ijallan g an
yuklarni ortishni t o ‘xtatib q o ‘ydilar. Ish tashlaganlarga m oddiy yordam
k o ‘rsatish m a q sa d id a m a b la g ‘ t o ‘p lab , B uyuk B ritan iy a ish ch ilarig a
jo ‘natdilar.
Siyosiy nizo kelib chiqishidan c h o ‘chigan tred-yu nio nlar Bosh kenga-
shi 12-may kuni um um iy ish tashlashni to ‘xtatish haqida qaror qabul qildi.
A yni p a y td a h u k u m a t b ila n m u zo k arag a k irish ild i. Ish c h ila r o ‘zlari
xohlam asalar-da, tred-yunionlar Bosh kengashi qaroriga b o ‘ysunishga m ajbur
b o id ila r. K onchilar esa kurashni dekabr oyigacha davom ettirdilar va oxir-
oqibatda ular ham ish tashlashni to ‘xtatishga m ajbur b o id ila r. Shunday
qilib, 1926-yilgi um um iy ish tashlash m agiubiyatg a uchradi.
T red -y unionlar rahbariyati Buyuk Britaniyadagi mavjud ijtimoiy-siyosiy
tizim ni saqlab qolish tarafdori ekanligi tufayli shunday b o id i. H ukm ron
doiralar o ‘z m avqelarini yanada m ustahkam lashga qaror qildilar. C h u n o n -
chi, ish tashlashni taqiqlovchi qonun qabul qilindi. Bunga ko‘ra, ish tashlash
ayrim olingan bir korxona yoki sanoatning ayrim olingan bir tarm o g id ag in a
o ik azilish i m um kin edi.
1 9 2 9 -y iln in g m ay o y id a B uyuk B rita n iy a d a
navbatdagi parlam ent saylovi b o iib o ‘tdi. U n d a
Leyboristlar, kichik farq bilan b o is a -d a , g ‘alaba
qozondi (287 o ‘ringa ega b o id i. K onservatorlar partiyasi 260 o ‘ringa ega
b o id i).
L eyboristlar bu g ‘alabaga k o ‘m ir sa n o a tin i, tran sp o rt va b an k larn i
m illiylashtirish, ishsizlikni tugatish, 7 soatlik ish kunini tiklash, 1927-yilgi
tred-yunio nlar haqidagi bergan va’dasi tufayli erishdi. Iyun oyida R. М ак-
donald leyboristlarning ikkinchi hukum atini tuzdi.
Do'stlaringiz bilan baham: