U Ispaniya fojiasini tinchlik va dem okratiya uchun kurashning boshlanishi
deb bilgan. U ning ispan xalqining fashizm ga qarshi m ardonavor kurashiga
bag‘ishlangan rom ani «Qo‘ng‘iroq kim ning m otam ini kuylayotir» deb ataladi.
Bu rom an 1940-yilda nashr etildi. R om an ayni paytda fashizm ga qarshi
jang qilish u chun Ispaniyaga ko ‘ngilli b o ‘lib jo ‘nab ketgan yosh am erikalik
fuqarolar haq id a ham hikoya qiladi. A Q S H rasmiy h u k u m ati Ispaniya
v o q ea la rig a ara la sh m a sd a n c h e td a tu rg a n b ir p ay td a bu y o sh la rn in g
Ispaniyaga borishi va antifashist k uchlar safida fashizmga qarshi kurashi
katta jaso rat edi.
Ispaniya urushining o ‘ziga xos bir jih a ti — bu, u n d a taraq qiy parvar
ziyolilarning ham ishtirok etganligida edi. U lar Ispaniya m isolida fashizm ning
m ohiyatini anglab yetdilar.
Italiya va G e rm an iy ad a fash iz m n in g g ‘alabasiga ayrim y o zu v ch ilar
bardosh bera olmadilar. C hunonchi, m ashhur yozuvchi Stefan Sveyg (1881 —
1942) o ‘z joniga qasd qildi.
Lekin h am m a ham bu yo ‘lni tanlam agan. A ksincha, ular isho nch ni
yo‘qotm asdan fashizmga qarshi kurashchilar safiga qo‘shilganlar. U lar uchun
fashizm ga qarshi kurash Yevropa m adaniyatini saqlab qolish vositasi edi.
Ozodlik, insonparvarlik va dem okratiyaga intilish esa ular hayoti va ijodining
m a’nosiga aylandi.
Bu borada ingliz yozuvchisi B. Shou (1856—1950)
ijodi alo h id a o ‘rin tutadi. U o ‘zining: «F aqat
hayotning o ‘zi va insonning yalpi farovonlikka
erishishi u c h u n yashasa arziydi», — degan ibora-
sini hayotiy shior qilib olgan edi. U «Jizzaki sotsialist», «N oteng nikoh»,
«Q alblar parchalanadigan uy» kabi asarlari bilan ijtim oiy d ram a janriga
asos soldi. Bu asarlar B. S houni ja h o n adabiyoti klassigi darajasiga ko‘tardi.
1925-yilda adabiyot sohasida xalqaro N obel m ukofotiga sazovor b o ‘ldi.
K eyinchalik yozgan «Olma ortilgan arava», «Bayantning m illionlari»,
asarlari ham jah o n adabiyoti durdonasiga aylandi. 1948-yilda yozilgan «Olis
kelajak haqida rivoyat» asarida B. Shou ato m urushini qoralagan edi.
Y ana b ir m ash h u r ingliz yozuvchisi J. G olsuorsi (1865— 1933) «Bu
kunning kom ediyasi» asarida o ‘sha davr Angliyasini «m un ofiqlar oroli»
deb atag a n . S h u n in g d ek , h u k m ro n d o ira la rn in g ik k iy u zlam ach ilig in i,
jam iyatdagi ijtim oiy illatlarni fosh etgan. J. Golsuori 1932-yilda xalqaro
N obel m ukofotiga sazovor b o ‘lgan.
Asarlari dunyoga m ashhur b o ‘lgan adiblar orasida am erika yozuvchilari
ham b o r edi. U lar ichida T. D rayzer (1871 — 1945) va U. F o lkn er (1897—
1962) ijodi alohida tahsinga loyiq. T. D rayzer o ‘z asarlarida («Baxtiqaro
Kerri», «Am erika fojiasi» va boshqalar) A Q SH ning ijtim oiy-iqtisodiy m u -
am m olarini k o ‘tarib chiqishga j u r ’at etgan edi.
1930-yilda «Amerika fojiasi» rom ani ekranlashtirildi. Bu kinofilm deyarli
b utu n d u nyo da nam oyish etildi. A sam ing bunchalik m ash h u r b o ‘lib keti-
Do'stlaringiz bilan baham: