Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

Қўллаш техникаси.
Бунда жароҳатга бир нечта стерилланган салфеткалар (айрим ҳолларда устидан махсус валик) устида қўйилиб, уни бинт билан қисиб боғланади. Қўл-оёқни боғлашдан олдин уни тепага кўтариб туриш лозим. Боғич перифериядан марказга қараб ўралади.
Жароҳатни тампонлаш.
Ушбу усул кичик қон томирларидан, вена ва капилляр қон томирларидан енгил қон кетиши ҳолатларида, жароҳат бўшлиқли бўлганда қўлланади. Кўпинча усул хирургия амалёти жараёнида қўлланади. Бунда жароҳат бўшлиғи тампон билан зичлаб тўлдирилади ва бир қанча муддатга уни шундай қолдирилади. Қон кетиши тўхтатилиб, қон кетишини тўхтатишга доир бошқа, янада оптимал вариантни қўллаш учун бироз вақтдан ютилади.
Қон кетаётган томирни қисқич билан қисиш
Усул хирургия амалёти жараёнида қон кетишини тўхтатиш учун қўлланилади. Қон кетиши юзага келганида хирург қон кетаётган томирни махсус қон тўхтатувчи қисқич (Бильрот қисқичи) билан қисиб қўяди. Қон тўхтайди, сўнгра қонни батамом тўтатишга қаратилган усул қўлланилади, кўпинча бунда томир боғлаб қўйилади. Усул жуда оддий, самарали ва ишончли бўлиб, жуда кўп ҳолларда қўлланилади. Қисқич билан томирни қисишда шуни эсда тутиш лозимки, буни ўта эҳтиёткорлик билан, кўриб туриб қўллаш керак. Акс ҳолда қисқичнинг ичига магистрал қон томири ёки нерв толаси ҳам кириб қолиши ва бу нохуш оқибатларга олиб келиши мумкин.
Вақтинчалик шунтлаш
Ушбу усул қўллаш қон айланишини ёпиб қўйиш ножўя оқибатларга ёки касалнинг ўлимига олиб келиши мумкин бўлган йирик магистрал қон томирларидаги, асосан артериялардаги қон кетишини тўхтатиш учун қўлланилади.
Келтирилганларни мисол билан тушунтирамиз. Ёш умумий хирург қабулига автоҳалокат натижасида сон соҳасидаги артерияси жароҳатланган касал келиб тушади. Ушбу жойга Жгут қўйилиб, 1,5 соат ўтди. Хирург жароҳатни бирламчи жаррохлик ишлови қилади ва тўлиқ кўрикдан ўтказишда сондаги артериянинг бутунлай узилиб, учлари тармоқланиб кетганлигини кўради. Бунда агарда артерия қон томирини боғлаб қўйса оёқда гангрена келиб чиқиши эҳтимоли пайдо бўлади. Қон томирини тиклашга доир мураккаб хирургия амалёти учун махсус асбоб-ускуналар ва тегишли малака керак. Бунда тегишли жойни Жгут билан қисиб, махсус қон томири касалхонаси марказига транспартировка қилиш учун шундоқ ҳам узоқ давом этаётган ишемия сабабли хавфлидир. Шунда нима қилиш керак, деган савол туғилади. Хирург қон томирининг шикастланган учига трубка (полиэтиленли, шишали) ва уни 2 та лигатура билан маҳкамлаб қўйиши мумкин. Шундай қилиб, ойқдаги қон айланиши сақланб қолинади ва қон кетиши тўхтатилади. Бунақа вақтинчалик шунтлар бир неча соат, ҳатто бир неча сутка давомида қонни тўхтатиб туради. Бу эса ўз навбатида жароҳатланган томирни томир тикадиган ип билан тикиб қўйиш ёки протезлаш учун имкон яратади.