E. Ismailov, N. Mamatkulov, G’. Xodjayev, Q. Norboev biofizika va radiobiologiya

J 
Sh 
Sh 
J 
b 
a 

---

260 
H
B
0


(7.30) 
0

– magnit doimiysi, 4
 



10
-7
Gn/m 

– o‟lchamsiz kattalik bo‟lib magnit kirituvchanlik deyiladi. U 
makrotoklar maydoni, mikrotoklar maydoni hisobiga qanchaga kuchayishini 
ko‟rsatadi. 
Magnit maydoni ham superpozisiya prinsipiga amal qiladi. 



n
i
i
B
B
1
(7.31) 
Magnit induksiyasi birligi qilib tesla (Tl) qabul qilingan.
1 Tl – bu shunday bir jinsli magnit maydon induksiyasiki, undan bir amper 
tok o‟tayotgan 1m
2
yuzali konturga 1 n.m aylantiruvchi moment ta‟sir qiladi. 
Amperning aniqlashicha magnit maydonidagi d

o‟tkazgichga maydon 
tomonidan ta‟sir etadigan dF kuch undan o‟tuvchi I tok kuchiga d

element 
uzunligiga va magnit maydon induksiyasiga proporsionaldir. 
dF = 
I
[ d

, B ] (7.32)
Ta‟sir etuvchi kuch yo‟nalishi chap qo‟l qoidasiga asosan topiladi. 
7.20-rasm. 
Magnit maydon kuchining yo’nalishini aniqlashning chap qo’l 
qoidasi. 

---

261 
Agar chap qo‟limiz shunday qo‟yilsaki, unga qo‟limiz kaftiga magnit 
maydon kuchlanganlik vektori kiradigan va yozilgan to‟rtta barmog‟imizni esa 
tok bo‟ylab yo‟naladigan qilib joylashtirsak, u holda bosh barmog‟imiz bu tokka 
ta‟sir etuvchi kuch yo‟nalishini ko‟rsatadi. Amper kuchi moduli quyidagi 
formula bilan ifodalanadi.

IBdlSin
dF

(7.33) 

- d

va B orasidagi burchak. Ikkita parallel tok uchun Amper 
qonuni quyidagicha bo‟ladi. 
dl
R
I
I
dF
o


2
1
2
4


(7.34) 
Harakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaga magnit maydon tomonidan 
ta‟sir etuvchi kuch Lorens formulasi orqali ifodalanadi. 


sin
B
q
F

(7.35) 

- 

va B orasidagi burchak, q-zarracha zaryadi, 

- uning tezligi,

- magnit maydoni induksiya vektori kattaligi.