E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Patogenezi va patologik anatomiyasi. Provaseka rikketsiyalari odam organizmiga terining qashlangan, yorilgan yoki qonxo‘r hasharotlar chaqqan joylari orqali tushadi. U yerda intensiv ravishda ko‘payadi va qonga tushadi (rikketsemiya). Rikketsiyalar par- chalanishi natijasida endotoksin ajralib chiqadi, natijada intok- sikatsiya kuzatiladi. Endotoksin tomirlarni kengaytiradi (tomirlar parezi). Natijada kapillarlarda staz paydo bo‘lib, tomirlar tromb bilan to‘liq yopilishi mumkin. Tomir o‘zgarishlari (giperemiya, staz, tromboz, tomirlar destruksiyasi) toshmalar paydo bo‘lishi va shilliq pardalarga qon quyilishining asosiy sabablari hisoblanadi.

Tomir o‘zgarishlari barcha a’zo va to‘qimalarda kuzatiladi. Bosh miyada miya to‘qimasi shishi va unga qon quyilishi tarzida uchraydi. Ko‘pincha miokardit va yurakning o‘tkazuvchi sistemasida distrofik o‘zgarishlar qayd etiladi. Buyrak usti bezlariga qon quyilishi va uning shishi, jigar hamda buyrakda degenerativ o‘zgarishlar aniqlanadi. Kasallikning 1-kunidayoq zararlangan a’zolarda rikketsiyalar topiladi.